Üniversite mezunu Suriyeliye çıkış yok

Meyyad Krakır 50 yaşında. Üç yıl önce eÅŸi ve iki çocuÄŸu ile Åžam’dan Türkiye’ye geldi. Annesi, babası, kardeÅŸleri ve eÅŸinin bütün ailesi ABD’de yaşıyor. ABD'de yaÅŸayan akrabalarının çoÄŸunun Amerikan vatandaÅŸlığı var. Meyyad Krakır ve ailesi de 2014'te, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Mülteciler Yüksek KomiserliÄŸi (BMMYK) vasıtasıyla ABD’ye mülteci olarak gitmek için baÅŸvuruda bulundu. 2016’nın Åžubat ayında kabûl aldılar. Meyyad Kırakır artık Kaliforniya’da yaÅŸayan ve yıllardır görmedikleri ailesine kavuÅŸacakları için önce çok mutlu olduklarını söylüyor:

“Biz savaÅŸtan kaçtık. Türkiye bizi kabûl ettiÄŸi için Türk hükümetine minnettarız. Ancak burada hayat çok zor, çok pahalı. Kimsemiz yok. Akrabalarımızın büyük çoÄŸunluÄŸu ABD’de. BaÅŸvurumuz kabûl edilince nihayet yıllardır göremediÄŸimiz ailemize kavuÅŸacağız diye çok sevindik.”

Amerika'dan gelen resmi yazı

 

 

 

 

Ancak sevinçlerinin devamı gelmedi. Çünkü, Türkiye’den ABD’ye gitmeleri için Türk devletinin seyahat izni vermesi gerekiyor ve bu izin onlara aylardır verilmiyor. Nedenini sorduklarında BMMYK’nin kendilerine verdiÄŸi cevabı şöyle anlatıyor:

“Neden çıkış izni alamadığımızı defalarca BMMYK’ne sorduk. Onlar da bizim durumumuzda binden fazla kiÅŸi olduÄŸunu, Türkiye’nin eÄŸitimli Suriyelileri yurt dışına göndermek istemediÄŸini söylediler. Ben Ä°ngiliz Dili ve Edebiyatı mezunuyum. EÅŸim elektrik bölümü mezunu. Devlet burada kalmamızı istiyor ancak diplomalarımız kabûl edilmiyor. Burada bize iÅŸ vermiyor. ABD’de akrabalarımız var daha kolay iÅŸ bulabiliriz ama bu sefer gitmemize izin vermiyor. Ortada kaldık.“

“Anne ve babamı son kez görmek istiyorum”

Meyyad Krakır, hasta ve yaşlı olan anne ve babasını tekrar görememekten korkuyor:

“Annem ve babam çok yaÅŸlı ve hasta. Babam 94 yaşında. BeÅŸ yıldır görmüyorum onları. Durumu kritik. Hastanede yatıyor. Abim orada doktor olduÄŸu için onunla ilgileniyor. Onu son kez göremeyeceÄŸim diye çok korkuyorum. Bu yüzden Türkiye’nin bir an önce bize izin vermesini istiyorum.”

Meyyad Kırakır, Esenler’de Suriyelilere ait bir Geçici EÄŸitim Merkezi’nde öğretmenlik yapıyor. 60 yaşındaki eÅŸi ise iÅŸ bulamadığı için çalışmıyor. Valizleri, kabûl aldıkları günden bu yana hazır, evin bir köşesinde duruyor. Ellerinde ise ABD VatandaÅŸlık ve Mülteci Ofisi'nden gelen kabûl kağıdı... Kırakır ailesi umutla ABD’deki ailelerine kavuÅŸacakları günü bekliyor.

Güvenlik nedeniyle soyadını vermek istemeyen Ömer, Suriye'de akademisyendi. Türkiye'de marketlerde ve pazarda çalışıyor. [Fotoğraf: Al Jazeera]

 

 

“OÄŸlum üniversite mezunu diye hiçbirimiz gidemiyoruz”

Kırakır ailesi, bu durumda olan tek aile deÄŸil. Güvenlik nedeniyle fotoÄŸraf çektirmeyen ve ismini sadece Mustafa olarak veren bir Suriyeli aile daha benzer durumda. BMMYK vasıtasıyla ABD’den kabûl aldılar. 50 yaşındaki Mustafa ve eÅŸi üniversite mezunu deÄŸil. Ancak oÄŸulları üniveriste mezunu. Ailenin iÅŸlemleri tek bir dosyada olduÄŸu için kimse seyahat vizesi alamamış. Nereye gideceklerini, kimden yardım isteyeceklerini bilemiyorlar. Baba Mustafa, Türk Devleti'nin seslerini duymasını ve kendilerine seyahat izni vermesini istiyor:

“Benim belimde bir rahatsızlık var. yürümekte güçlük çekiyorum. Baston kullanıyorum. Ameliyat olmam lazım. Ben çalışamadığım için 14 yaşındaki kızım ve büyük oÄŸlum çalışarak evi geçindiriyorlar. Bu durum beni çok üzüyor. ABD’ye gidersek kızım okula gidebilir. Daha rahat bir hayat yaÅŸayabiliriz. Türkiye’nin bize izin vermesini istiyorum.”

“Ailece psikolojimiz bozuldu”

Aynı durumda olan Fadva ve Ömer çifti de ABD’den kabûl alanlardan. Güvenlik nedeniyle isimlerini vermek istemiyorlar. Fedva, Åžam Ãœniversitesi’nden felsefe tarihi mezunu. Suriye’deyken memur olarak çalışıyordu. EÅŸi Ömer ise sosyoloji mezunu. Åžam Ãœniveristesi’nde akademisyendi. Ancak Türkiye’de iÅŸ bulamadığı için ÅŸimdi ne iÅŸ olursa onu yapıyor. Kimi zaman markette çalışıyor, kimi zaman pazarda. Üç çocukları var. Kazandıkları geçimlerine yetmiyor. BMMYK’den ABD’den kabûl aldıklarına dair yazı gelince çok mutlu olduklarını söylüyorlar. Ancak Fadva sonrasının kendileri için de hayal kırıklığı olduÄŸunu anlatıyor: 

“Kendimizi hazırlamıştık. Çok mutluyduk. Seyahat izni verilmediÄŸini öğrendiÄŸimizde periÅŸan olduk. Kızımın psikolojisi çok kötü. GeleceÄŸine dair hayalleri vardı. Ama Türkiye’deki ÅŸartlarımız bu hayalleri gerçekleÅŸtirmemize müsaade etmez. Ailece psikolojik olarak çöküntü içindeyiz. Bize yardım etmelerini ve gitmemize izin vermelerini istiyoruz.”

Muhammed Muntasır kabul aldığı halde İsveç'e gidemiyor.

 

 

“Ailem gitti, ben kaldım”

30 yaşındaki Muhammed Muntasır, veteriner. Bir buçuk yıl önce BMMYK’ya ailesiyle birlikte baÅŸvurmuÅŸ ve Ä°sveç’ten kabûl almış. Avrupa ülkelerindeki sürecin ABD’deki süreçten biraz farklı iÅŸlediÄŸini söylüyor. Ailenin her bir ferdinin dosyası ayrı olduÄŸu için ailesi Ä°sveç’e gidebilmiÅŸ. O ise Türkiye’de tek başına kalmış. Elinde Ä°sveç'te oturum kartı bile var. Ancak çıkışına izin verilmiyor. Veteriner ama Türkiye'de mesleÄŸine göre iÅŸ bulamıyor. BaÅŸka iÅŸler yaparak geçinmeye çalışıyor. Onun da tek isteÄŸi ailesine bir an önce kavuÅŸmak:

“Ailemiz ikiye bölündü. Zaten Suriye’den savaÅŸtan kaçtık. Sıkıntılı günler geçirdik. Tam umutlarımız yeÅŸermiÅŸken ailemiz bölündü. Ben burada zaten iÅŸimi yapamıyorum. Neden benim çıkışıma izin verilmiyor anlamıyorum. Aileme kavuÅŸmak istiyorum bir an önce.”

 

 

 

Muhammed Muntasır kendisine İsveç Mülteci Ajansı'ndan gelen maili gösteriyor. Mailde Türk yetkililerin yüksek eğitime sahip olanların çıkışına izin vermediği, bu yüzden sıkıntı yaşadıkları yazılı.

Uluslararası Mülteci Hakları Derneği Başkan Yardımcısı İbrahim Ergin de devletin son 5-6 aydır eğitimli Suriyelilerin çıkışına izin vermediğini belirtiyor. Bu durumu ise şöyle açıklıyor:

“Türkiye özellikle Batı’nın bu konudaki tavrını eleÅŸtirmek için kalifiye Suriyelilerin ülkeden çıkışına son 5-6 aydır izin vermiyor. Ä°smini veremem ama ilgili resmi makamlardaki kiÅŸilerden bizzat duydum bunu. Bu konuda katılar. Çünkü Batı’ya diyorlar ki 'Madem insani davranacaklar, hepsini alsınlar. Neden diÄŸerlerine ikinci sınıf insan muamelesi yapıyorlar. Madem alacaksın, eÄŸitim durumuna bakmadan al.' Bu konuda önlem aldıklarını biliyoruz. Ama bu kalifiye insanların Türkiye’de insanca yaÅŸaması için bir uyum politikası yok. Meselâ bir astronot burada ne yapacak, bir bilim adamı ne yapacak? Bu göndermemeyi bir refleks olarak yapıyor. Ama burada da mesleklerine göre iÅŸ verimiyor. Bir uyum politikası yok." 

Aynı zamanda mülteci davalarında avukatlık yapan Ergin, son zamanlarda bu durumda olan çok sayıda Suriyeliyle karşılaÅŸtıklarını da söylüyor. 

Konuyla ilgili sorular yönelttiÄŸimiz BM Türkiye temsilciliÄŸi de, eÄŸitimli Suriyelilerin çıkış iÅŸlemleri konusunda sıkıntı yaÅŸadıklarını belirterek, "Türkiye’den üçüncü bir ülkeye yerleÅŸtirilmek üzere seçilmiÅŸ Suriyeli mülteciler için çıkış izni verilmesinde, yetkililerin bazı durumlarda eÄŸitim kriteri uyguladığının farkındayız. Çıkış vizesi verilmediÄŸi durumlarda UNHCR’nin bilgisi olmakta ve bu durumdaki hassas kiÅŸilere daha fazla destek saÄŸlanabilmesi konusunda Turk yetkilliler ile görüşmektedir" açıklamasında bulundu.

Konunun teyidi için  22 Eylül'de Göç Ä°daresi Genel Müdürlüğü'ne baÅŸvurup, sorularımızı ilettik. Ancak, bir cevap alamadık. 

Sümeyye Ertekin  - aljazeera.com.tr