Rasim Özdenören: Edebiyatçılarımız İyi Bir Felsefe Eğitiminden Geçmeli

Rasim Özdenören, üretken bir düşünür, aynı zamanda özgün bir öykücüdür. Kimi okur, onu düşünsel yazılar kaleme alan bir yazar olarak tanır, kimi okur öykücü olarak… Kendi okuma tarihime baktığımda, Özdenören’i düşünce yazılarıyla tanımıştım. SevdiÄŸimiz yazarların diÄŸer kitaplarını okumak kaçınılmaz olur. Sonraki Özdenören okumalarımda karşımda bir öykücü olduÄŸunu görmüş, bütün öykülerini okumaya çalışmıştım. Ä°lkin kendini açmayan, okundukça açılan öykülerdi bunlar.

Özdenören, öykülerinde, hem bireyi hem toplumu anlatır. Hayat yolculuÄŸunda çekilen sancılar, “ben kimim, nereye gidiyorum” ÅŸeklinde sorular sorulması, var oluÅŸun sorgulanması, aÅŸk acısının derinden duyulması, ucunda ayrılık olan yollara girilmesi, ölüm düşüncesinin biteviye akıldan çıkarılmaması, intihar düşüncesi, karakterlerinin özellikleridir. Özdenören, toplumsal meseleleri aile üzerinden anlatır. Ailedeki çözülme aslında toplumdaki çözülmedir. Aile, toplumsal çözülmeyi anlatmak için bir prototip olarak kullanılır. Öykülerde, modern insanın sorunları, çıkmazları, kaygıları iÅŸlenir. İç konuÅŸmalarla ilerleyen öyküler, tasvirlerle zenginleÅŸtirilir. Öyle olur ki, bazen tasvirle atmosfer yaratmaya çalışır. Modern öykünün bütün unsurlarını Özdenören’in öykülerinde görmek mümkündür. Olay öyküsü yerine durum öyküleri yazar. Öyküleri, giriÅŸ-geliÅŸme-sonuç kliÅŸesini kırar. Bilinç akışı tekniÄŸini ustaca kullanır. AÅŸk ve ölüm temleri, öykülerinin dominant temleridir. AÅŸk, derin bir acı olarak sevenlerin kalbine yerleÅŸmiÅŸtir. Ölüm, iç konuÅŸmalarda ortaya çıkar. Bazen de bir sara nöbeti gibi yoklar.

Özdenören’in öykü dili sembolik, soyut, çaÄŸrışımlı ve katmanlıdır. Bazen denemeye yaklaÅŸan öyküleri bazen ÅŸiirsel bir dile yaklaşır. Eski ve yeni sözcükleri, aynı öykü içerisinde, hatta aynı paragrafta kullanmasına raÄŸmen bu sözcükler sırıtmazlar. Bir ahenk içerisinde harmanlanırlar. Minimal öykünün en iyi örneklerini veren Özdenören, dili ekonomik kullanır. Fazlalıklardan arındırdığı dili, öykülerinin mayası gibidir. Anlattığı ÅŸeyin özünü vermesi, arı-duru bir dil kullanması, içerik ve biçimin birbiriyle bütünleÅŸik olmasını saÄŸlamıştır. Ä°lk öykü kitabı “Hastalar ve Işıklar”dan son öykü kitabı “Uyumsuzlar”a deÄŸin çizgisini deÄŸiÅŸtirmeden yazan Özdenören’in öykülerinde felsefi bir fon hissedilir.

Günümüz gençlerinin “Yedi Güzel Adam” ünlemesiyle tanıdığı isimlerden biri olan Rasim Özdenören ile öykü dünyası üzerine bir söyleÅŸi gerçekleÅŸtirdik. SöyleÅŸimiz, ana hatlarıyla Özdenören’in öykülerine dair bir bakış sunuyor.

Yazmaya baÅŸladığınız dönemlerde bilgisayar yoktu. Kâğıt, kalem ve daktilo… O dönemlerde bir daktilo sahibi olmak da zordu sanırım. Yazma serüveninizi birçok yerde okuduk. Yazma konusunda çektiÄŸiniz/katlandığınız zahmetleri anlatır mısınız?

Bahsi geçen zahmetler, fizik zahmetler. Kalem tecrübelerim kurÅŸun kalemle baÅŸlayıp dolma kalemle devam etti, mekanik daktilo, arkasından elektronik daktilo, en sonunda da bilgisayara geçiÅŸ sürecini izledi. Böylece hemen hemen bütün safhaları geçtik. Ama bunların her biri doÄŸal düzlemlerinde olduÄŸu için herhangi bir sıkıntımız olmadı. Bizim “çalışma masamız” yoktu. Aslında masamız yoktu bizim. Evimizde bir rahle vardı, üzerinde Kur’an okunan. O rahleyi de, üç kardeÅŸtik, üçümüz de öğrenciydik, kimin elinde kalırsa o kullanırdı. Biz yere uzanmış olarak yahut yataklarımızın içinde, hatta çıplak tahtanın üzerinde oturarak, yüzükoyun yatmak suretiyle kitaplarımızı okurduk, yazılarımızı da böyle yazardık. Bizim için baÅŸka alternatif olmadığından, herkes için de bu ÅŸartlar geçerli olduÄŸundan veya biz öyle sandığımızdan, ekstradan bir sıkıntı çektiÄŸimizi düşünmezdik. Åžikâyet etmezdik.

Bilgisayarla tanıştığınızda, evvelden sıkıntı çekiyormuşuz dediğiniz oldu mu?

O zorluk, yaşanırken söz konusu olabilirdi, olup bittikten sonra zorluk olarak değil, hayatımızın bir özelliği, hoşluğu olarak kaldı.

Öyküleriniz felsefî çağrışımlarla yüklü. Felsefeyle haşır neşir olmanızdan mıdır, yoksa kendiliğinden olan bir şey midir?

Kendiliğinden olan bir olaydır. Bunu da doğrusu ilk defa işitmiş oluyorum. Bu öykülerin felsefi bir arka yapısı var mı bilmiyorum. Öyle bir niyetimiz olmadı. Eğer böyle bir arka yapı varsa, böyle bir içeriği varsa, böyle bir özellik görülüyorsa, o kendiliğinden olan bir durumdur. Özel bir gayret neticesinde olan bir olay değil.

Usta bir öykücüye, usta olarak gördüğü bir öykücüyü sorsak kimi söyler?

Benim indimde, birkaç usta öykücü var. Evvela kendi edebiyat tarihimizde Ã–mer Seyfettin’i usta bir öykücü olarak kabul ediyorum. Memduh Åževket, Sabahattin Ali, Sait Faik, bunlar usta öykücüler. Elli kuÅŸağının her biri, tek tek usta birer öykücü. Bunları usta diye kabul ediÅŸim, bunların yolunda gitmek istediÄŸim veya bunlara özendiÄŸim manasına alınmamalı. Mesela Ömer Seyfettin, çocuk yaÅŸlarda, ortaokulda okuyup hatmettiÄŸim bir öykücü. Ama onun tarzında bir öykü yazdım diyemem. Ä°stesem yazabilirdim. Fakat bizim yazmayı hedeflediÄŸimiz öyküler, o ÅŸablonu aşıyordu. Ä°lk denemelerimde bunu fark ettim. Onların serim-düğüm-çözüm tarzındaki yöntemi bana yaramadı. Öyküye baÅŸladığım anda bir an’ın öyküsünü, bir anlık yaÅŸantının öyküsünü anlatmak istedim. Olay öyküleri deÄŸil durum öyküleri yazmaya gayret ettim. Bunlar da zaten serim-düğüm-çözüm ÅŸablonunu aÅŸan öykülerdir. Ama usta öykücü diye sordunuz, bu bahsettiÄŸim öykücüleri öyle görüyorum. Bizim 50 kuÅŸağı öykücülerimizin her birini usta olarak görüyorum. YabancılardanFaulkner favorimdir. Onun dışında Ã‡ehov, Poe, Maupassant, Wolfgang Borchert, Camususta öykü yazarlarıdır bence.

Sezai Karakoç, Soyut isimli bir dergi için sizden öykü istediÄŸinde, çoktandır öykü yazmadığınızı, kendisiyle tanıştığınızdan beridir yazmaktan vazgeçtiÄŸinizi söylüyorsunuz. Daha sonra, yine Sezai Karakoç’un telkinleriyle yazmaya baÅŸlıyorsunuz. Yazmaktan vazgeçme duygusu, Özdenören’i ne kadar takip etti? Yazarlık serüveniniz boyunca, bu hissin size uÄŸradığı oldu mu hiç?

Sezai Karakoç’la 1962 yılında tanıştık. O tanışmada ben ondan çok etkilendim. Gerek sohbetlerinden, gerek yazılarından çok etkilendim. Sezai Karakoç gibi bir kalemin yazdığı bir dönemde, bizim gibi çömezlerin yazmasının zaid olduÄŸunu düşündüm. KendiliÄŸinden yazmayı bıraktım. Fakat okumayı hiç bırakmadım. O arada (yazıdan uzaklaÅŸtığım sırada) okumadığım bir dolu kitap okudum. Gerek bilimsel eser kategorisinde, gerek öykü, roman, ÅŸiir kategorisinde. Okumayı hiçbir zaman bırakmadım. Fakat 1965 yılında Sezai Karakoç, Soyut dergisine bir ÅŸiir verdiÄŸini söyledi. “Sen de bir öykü ver” dediÄŸi zaman, “Abi ben artık yazmıyorum” dedim. “Neden yazmıyorsun” diye sorduÄŸunda, “Sizin yazdığınız bir dönemde, bizim yazmamızın caiz olmayacağını düşündüm, edebe aykırı olduÄŸunu düşündüm, onun için” dedim. Sezai Abi çok etkilendi bundan. Durdu, uzun uzun durdu. Bana dedi ki, “Desene biz sana bilmeden kötülük etmiÅŸiz.” “Sen” dedi, “bir öykü yaz. Biz bu öyküyü dergiye verelim.” Sırf o talep ettiÄŸi için, ertesi günün sabahında yazmaya baÅŸladığım bir öyküyü o günün akÅŸamında bitirdim ve kendisine verdim. “Çocuk”  baÅŸlığını taşıyan bir öyküydü. Sonradan kitabımızda yer aldı bu öykü. Gerçekten uzun yıllardan beri de yazmamıştım.

Fakat bir istisnası vardı bunun o yıllarda... Bir defasında, 1964 yılı, Sezai Karakoç’la randevumuz vardı. Bana “saat üçte gel” demiÅŸti. Saat üçe kadar o civarlarda, bir kahvede vakit geçiriyordum. Kafamda da aslında, bekleyen, birikmiÅŸ öyküler vardı. O öykülerden birini, o bekleme esnasında yazdım. “Eskiyen” baÅŸlıklı bir öyküydü. Onu da Ankara’daDeÄŸiÅŸim dergisine gönderdim. Orada da yayınlanacakmış ama benim öykü gönderdiÄŸim her dergi gibi o da kapandı. (Gülümsüyor) O da yayınlanmadı. Sonradan gene Soyut dergisinde yayınlandı. O olaydan sonra bir daha yazmaktan vazgeçme hissini yaÅŸamadım.

Tuhaf bir tevafuktur, çeşitli dergilere gönderdiğiniz öykülerin ardından o dergiler kapanmış. Sizde suretleri bulunmadığından o öyküler de oralarda kaybolup gitmiş. Bu öykülerin kaybolması sizi üzmüş müydü, keşke bir kopyası olsaydı dediğiniz oldu mu?

Vaktiyle hiç böyle düşünmemiÅŸtim. Bu öyküler, Ankara ve Ä°stanbul’da yayınlanan öykülerdi. Ben bunları MaraÅŸ’ta yazıp gönderiyordum. Çok az bir kısmını da Eyüp’te yazdım. 1959-1960-1961 yıllarında yazdığım öyküler oldu. Ben o öyküleri gönderirken ÅŸu mülahazayla gönderiyordum: Bunlar yayınlanırsa zaten mesele yok. Benim elimde yayınlanmış suret olacak. Yayınlanmadığına göre kaybolmasında da bir mahzur yok diye düşünüyordum. Fakat bu düşünce son yıllarda deÄŸiÅŸti. O da ÅŸundan dolayı deÄŸiÅŸti. Bizim yayıncımız, ilk öykülerimizi, yayınlanmamış öykülerimizi, “ilk öyküler” baÅŸlığı altında bir kitapta toplayalım dedi. Onun üzerine ben elimde kalan öyküleri, ki bunlar benim yayınlanmaya deÄŸer görmediÄŸim, elimde kalan ilk karalamalar, müsveddeler. EciÅŸ bücüş kâğıtların üzerine yazılmış öykülerdi. Yayıncımız, bir kitapta toplayalım deyince, onları virgülüne dokunmadan bilgisayar ortamına geçiriyorum. Bilgisayar ortamına geçirirken de “bu öyküler aslında fena da deÄŸilmiÅŸ” diye düşündüm. Neticede onbeÅŸ-onaltı yaÅŸlarında bir çocuÄŸun elinden çıkmış öyküler. Nasip olur yayınlanırsa, bugünkü öykülerin ilk habercileri niteliÄŸinde olan öykülerdir bunlar.

Bundan bir etap sonra yazdığım, liseyi bitirip Eyüp’e geldikten sonra, on sekiz yaşında yazdığım öyküler vardı. Şöyle bir tasarım vardı: Aynı baÅŸlık altında, dizi halinde onar adet öykü yazayım dedim. Mesela hatırımda olanları söyleyeyim, bunların bir kısmının ilk müsveddeleri elimde kalmış. “Düğüm” baÅŸlığı altında birden ona kadar devam eden öyküler. “Sinek” baÅŸlığı altında birden ona kadar devam eden bir öykü dizisi. “Düşler Şöleni” baÅŸlıklı bir öykü dizisi de vardı. Bunun yayınlanacağına dair bana dergiden mektup da gelmiÅŸti. Fakat dergi kapanınca, gerisini yazmadım. “Düşler Şöleni”nin birincisi dergide kaldı, ikincisi benim elimde duruyor. BahsettiÄŸim kitap yayınlanırsa onun içinde yer alacak. Birkaç tane böyle ona kadar gelmiÅŸ olan sıralı öyküler var. Bu öykülerin tamamını da Dost dergisine gönderdim. 1960 yıllarında.

Oraya gönderiÅŸimin sebebi de ÅŸu: Dost dergisinde bir gün bir duyuru yayınladılar. O duyuruda ÅŸunu söylüyor: “Bizim bir arÅŸivimiz var. Bize gönderilen yazılar bu arÅŸivde saklanır. Yazarlarının bile elinde bulunmayan yazılar, bizim arÅŸivimizde bulunur.” Biz de o tarihte kendi evimizde oturuyoruz, Ä°stanbul-Eyüp’te. Evimiz dededen kalma bir ev. Her tarafı sallanıyor, dökülüyor. Benim o koÅŸullarda bir arÅŸiv tutmam imkânsız ölçüde zor. Madem böyle bir imkân varmış Dost dergisinde, bu öyküleri oraya göndereyim diye düşündüm. Bir arkadaÅŸtan daktilo aldım. Daktiloya çektim onları. “Dergiye göndereyim, yayınlarlarsa yayınlarlar, yayınlamazlarsa da madem arÅŸivlerinde saklıyorlarmış, orada kalsın” düşüncesiyle ellinin üzerinde öykü oraya gitti. Sezai Karakoç’tan bir gün bir mektup aldım: “Ben buraya bir ÅŸiir veriyorum. Sen de bana bir yazı gönder buraya verilmek üzere” diyor. Ben de ona, o zaman telefon yok, telefon açmak çok külfetli bir iÅŸ, mektup yazmak suretiyle, “Benim onların arÅŸivinde onlarca öyküm var. Onlardan birini yayınlayabilirler” dedim. O da Muzaffer Erdost’a sormuÅŸ. Dergiyi o yönetiyordu. Erdost da demiÅŸ ki, “Burada arÅŸiv marÅŸiv yok. Ne arÅŸivi! Onu Salim uydurmuÅŸ” demiÅŸ. Böylece o hikâyelerin de orada kaybolduÄŸunu öğrendim.

“Öyküyle mesaj vermeyi hiç düşünmedim. Benim için öykü yazmak yalnızca öykü yazmaktan ibaret bir olaydır.” diyorsunuz. Yine de mesaj veren öyküleriniz var. Mesela “Kuklacı” öyküsü buna güzel bir örnek. Öyküde mesaj verilmesine karşısınız gibi mi anlamalıyız yukarıdaki sözlerinizi?

Benim o cümlem, öyküde mesaj vermeye karşı olma anlamında değil. Öykünün mesajı zaten bizatihi kendisi. Eğer ekstradan bir mesaj vermem gerekiyorsa benim, denemeyle veririm. Öykü kendi mesajını zaten kendisi veriyor. Ona ayrıca bir mesaj yüklenmek istendiği takdirde, bence öykü, kendi işlevini kaybetmiş olur. Deneme hâline dönüşmüş olur. O ikisini birbirine karıştırmamak lazım.

Mesela bazı öyküleri okuduktan sonra, “bu öykücü şöyle mesajlar vermiÅŸ” diyoruz. Bunu söylemekte hata etmiÅŸ oluyor muyuz öyleyse?

Hayır, orada bir hata yok. Fakat öykücü, o mesajı vermek için öykü yazmışsa sanat anlayışında bir farklılık var demektir. Bizim telakki tarzımız ÅŸu: Öykünün mesajı bizatihi öykü metninin kendisidir. Åžiirin mesajı bizatihi ÅŸiir metninin kendisidir. O ÅŸiir veya o öykü ya da o roman, öykü, ÅŸiir, roman olma hakkını veremiyor ise, onun verdiÄŸi mesaj zaten hedefine ulaÅŸmış sayılmaz.  

Dersine girdiÄŸim bir lise öğrencisi, Rasim Özdenören öyküleri hakkında bana ÅŸunları söylemiÅŸti: “Özdenören’in denemelerini öykülerinden daha çok anlıyorum. Öyküleri kapalı geliyor. Öykü bittiÄŸinde kendimi bir ÅŸey anlamamış gibi hissediyorum. Ama bununla beraber zihnimde bir sürü ÅŸey uçuÅŸuyor, onların ne olduÄŸunu anlayamıyorum.” Ben de ona doÄŸru yolda olduÄŸunu, aslında anlamaya baÅŸladığını söylemiÅŸtim. Bu konuda neler söylersiniz? Gerçekten de bazı öyküleriniz insanın zihninde bir karmaÅŸa yaratmıyor mu?

Yaratabilir, artık o okuyucunun kendi sorunudur. Bu bana bir öykümü hatırlattı. O öyküde, dedeyle torun arasında geçen bir durum var. Torunun uykusu kaçar, bahçeye gelir, evin içinde dolaşır. Dedesi bunu fark edince, “gel sana bir ÅŸey göstereyim” der. Onu mahzen gibi bir yere indirir. Orada eski hurdaların saklandığı bir sandıktan kullanılmayan bir tabanca veya rovelver çıkarır. “Bu benden sana armaÄŸan olsun” der. Çocuk da alır, kabul eder. Dedesiyle yan yana yatarlar. Fakat çocuk, bir mana veremez buna. “Dede bunun bir anlamı var mı” der. Dede de der ki, “Sana hiçbir anlam çaÄŸrıştırmıyor mu?” “Bir ÅŸeyler çaÄŸrıştırıyor ama ifade edemiyorum ne olduÄŸunu.” Dede ÅŸunu söyler ardından: “Ä°ÅŸte onunla yetin.”

“Kitap okumak benim iÅŸlerim arasında bulunan bir faaliyettir. Ben uyumaya, ibadete, nafakamı saÄŸlamak üzere tuttuÄŸum iÅŸe nasıl vakit ayırmak zorunluluÄŸunu duyuyorsam, kitap okumaya da bu anlam içinde vakit ayırıyorum.” demiÅŸsiniz. Yılları devirmiÅŸ, usta bir kalemsiniz. Okuyamadım diye hayıflandığınız ya da okumam gereken çok ÅŸey var diye telaÅŸa kapıldığınız oluyor mu hâlâ?

Kur’an-ı Kerim’i layıkıyla okuduÄŸum kanaatinde deÄŸilim. Tevrat’ı, Shakespeare’i,Homeros’u, Grek felsefesini, divan edebiyatını layıkıyla okuduÄŸum kanaatinde deÄŸilim. Bunu da laf olsun diye söylemiyorum. Ciddi olarak zaman ayırabildiÄŸimi söyleyemiyorum. Ama vaktim olsa, bunları bir daha bir daha okurum. Mesela Fuzuli’nin Leyla ve Mecnun’u tüketilecek bir kitap deÄŸil, muazzam bir kitap. Dünya literatürünün gelmiÅŸ geçmiÅŸ en noksansız aÅŸk öyküsü. Leyla ve Mecnun’u bir sürü adam yazmış; ama Fuzuli’nin yazdığı en iyisi. Shakespeare, dünya edebiyatında biricik kabul edilir. Ama ben iddia ediyorum ki, Shakespeare, Fuzuli’nin eline su dökemez. Romeo ve Juliet Ã§ok cılız kalır Leyla ve Mecnun’un yanında. Sadece bir çeÅŸnidir Shakespeare’ninki.

Leyla ve Mecnun öyküsünde, bizim aÅŸk üzerine düşündüğümüz unsurların tamamı mevcut. Halbuki Romeo ve Juliet’te sadece bir ÅŸey var. Âşıklar arasında mutlaka bir karaçalı var. Bu karaçalı, bazen taraflardan birinin zengin-fakir olması durumu, kültürel, dini farklılıkları olabilir. Romeo ve Juliet’te kan davası güden ailelerin çocukları birbirine âşık. Sadece bu var. Leyla ve Mecnun’da sosyal statü farklılığından dolayı Kays’a kızı vermezler. Kızlarını o aileye layık görmezler. Bu sadece unsurlardan bir unsurdur. Hikâyenin tamamı bu deÄŸil. Tamamında çok deÄŸiÅŸik unsurlar var. Dolayısıyla, vaktim olsa Fuzuli’yi bir daha okurum. Vaktim olsa Dostoyevski’yi baÅŸtan sona bir daha okurum. Hiçbir ÅŸeyi, hakkını vererek okuduÄŸumu düşünmüyorum. Hukuk kitaplarımı, elimden gelse her bir dersin kitabını zevkle okurum. Çünkü bunları ÅŸehevi bir duyguyla okurum ben, sarılarak. Candan, içten. Hâlâ bu duygum zayıflamış deÄŸil. O ÅŸevkle okumak isterim.

Okuyamadığınız zaman kendinize zulmetmiş gibi oluyor musunuz? Onun stresi sarıyor mu?

Çok hem de… Mesela, ÅŸu anda öyle bir duygu yok. Çünkü sevdiÄŸim insanlarla beraberim. Ama böyle bir ortam olmadığında, diyelim ki bir yolculuktayken o yolculuk hiç kitap okumadan geçmiÅŸse. Ben tatil diye bir ÅŸey bilmem; pazar günü, cumartesi günü, diÄŸer tatil günleri hep okumaya fırsattır benim için. Ya da bir yere tatile de çıksak, yanıma kitaplarımı alır öyle giderim. Okumak çok ayrı bir ÅŸey. Bende ÅŸu da olmamıştır. Birileri okur da “okumaktan veya çalışmaktan başım aÄŸrıdı, usandım, yoruldum” der; hamd olsun, böyle bir duyguyu hiç yaÅŸamadım ben.

Ä°mkânsız Öyküler’de kısa öykünün en güzel örnekleri var. Bu kitaba “Ä°mkânsız Öyküler” demenizin sebebi nedir?

O kitabın içindeki öyküleri hazırlarken kafamda böyle bir ÅŸey yoktu. Bazı öyküler isimleriyle beraber gelir. Mesela Hastalar ve Işıklar, Ã‡Ã¶zülme, Ã‡ok Sesli Bir Ölüm,Çarpılmışlar kitaplarındaki öyküler, isimleriyle beraber geldi. Uyumsuzlar’daki öyküleri okurken ve tasnif ederken “Mekânsız Öykü” diyecektim. Fakat mekânsızlık farklı bir manaya da geldiÄŸi için vazgeçtim. Ä°mkânsız Öyküler’de de zamansızlık var. Ama zamansız öyküler deyince, çiÄŸ kalmış gibi bir anlama geleceÄŸi için ondan da sarfı nazar ettim. Öykülerin kendileri imkânsızlığı anlatıyor. Genel karakteristiÄŸi itibariyle imkânsız karakterler var. Mesela cambazlık yapması mümkün olmayan bir kahraman, diyelim ki berber, ip üstünde mesleÄŸini icra ediyor. Tamamen fantastik bir ÅŸey bu. Olacak bir olay deÄŸil. Bunlara postmodern öyküler de denebilirdi. Fakat postmodern belli bir anlayış tarzını ifade ettiÄŸi için oraya irca olma tehlikesi vardı. Sonuçta bunlar postmodern olsun diye yazılmadı. Bunların içinde belki deneme çeÅŸnisi veren öyküler de var. Fakat biliyorum ki, ben onları deneme adı altında toplasaydım, bu defa “Bunlar öykü olmuÅŸ, bu nasıl deneme” diyeceklerdi.

Günümüz öykü ortamını nasıl değerlendiriyorsunuz? Genç öykücüleri takip ediyor musunuz?

Son birkaç yıldır, elimden geldiği kadar takip etmeye çalışıyorum. Benim temel kanım: Allah gökyüzünün altını boş bırakmaz. Her dönemde, mutlaka, o zamanın ruhunu ortaya koyan yazarlar çıkar. Bunun hakkını veren olur, vermeyen olur. Günümüzde de bu öykücüler var. Bizim ulaşabildiğimiz veya ulaşamadığımız öykücüler var. Bu öykücü şu an yazmaya başlamamış bile olabilir. Gök kubbenin altı kesinlikle boş değil.

Benim mim koyduÄŸum öykücüler var. Hasibe Çerko için zarımı atıyorum. OlaÄŸanüstü özgün bir üslupla yazıyor. Genç öykücülerden kimileri kendine genç denilmesini istemiyor. Ama ben kendime genç öykücü denmesinden rahatsız olmam. Sait Faik rahatsızdı. “Kırkıma geldim, beni hâlâ genç öykücü diye anıyorlar” diye ÅŸikâyet ediyordu.

Bir yazınızda, yazmış olduğunuz bir metin üzerinde çok fazla duramadığınızı söylüyorsunuz. Öyküleriniz üzerinden gidecek olursak, öykülerinizi tek hamlede, bir oturuşta mı yazarsınız?

Genelde bir oturuşta yazıyorum. Çünkü yazmaya başladığım anda kafamda hazır olmuş oluyorlar. O kadar ki bazı öyküler, cümle cümle bile yazılmış oluyor. Neresinde coşku olacak, neresinde durulacak, neresinde şiiriyet olacak, bunlar hangi cümlelerle ifade edilecek, buralara gelinceye kadar öykü kafamda hazır oluyor. O hazırlık olmadan zaten yazmaya oturmuyorum. Kalem, daktilo kullandığımız dönemlerde kullandığım ajandalarım var. Oralarda bu öykülerin kanavası yazılmış olur. Önceden karar veririm. Karar verdikten sonra da karar verdiklerimden vazgeçmem. Yazarken diyelim ki yeni çağrışımlar gelirse onları o yazdığım metne dâhil etmem. Onu ayrıca not alırım. Onun üzerinden gerekiyorsa yeni bir öykü çalışırım. Yani sonradan olan yeni çağrışımı yazdığım öyküye yama olarak ilave etmem.

Uyumsuzlar son öykü kitabınız. Öyküye dair yeni çalışmalarınız var mı, beklentiye girebilir miyiz?

Şu sıralarda avucum kaşınmaya başladı. Yeni yeni notlar almaya başladım. Fakat ne olacak ben de bilemiyorum. Bunlar şimdi nebülöz hâlindeler kafamda. Zaman içinde, bir bebeğin şekillenmesi gibi şekillenecek. Kıvama gelince meydana gelecektir kendiliğinden.

Öykü yazmak dışında, öyküyle kuramsal açıdan ilgilendiniz mi? Günümüz edebiyat ortamında, bu tür kuramsal yazılar hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce, kuramsal yazılar üzerinde gerektiği kadar duruluyor mu yoksa ihmal mi ediliyor?

Maalesef kuramsal yazılar yeterli olgunlukta değil. Bunun olabilmesi için edebiyatçılarımızın iyi bir felsefe eğitiminden geçmesi gerekiyor. Fakat bunun da yeteri kadar üzerinde durulduğu kanaatinde değilim. Gene de iyi kötü bu işin üzerinde duran kafalar varsa felsefe ile irtibat kuran yazarlardır. Bir başına edebiyat yeterli olmaz. Felsefe ile desteklemek gerekiyor.

Röportaj: Hatice Ebrar Akbulut - Dunya Bizim