ABD Esed rejimini kazayla mı vurdu?

Ufuk UlutaÅŸ - AKÅžAM

Amerika adına Suriye krizinin başından beri en ilginç olay, cumartesi gecesi yaÅŸandı. Amerikan uçakları büyük oranda DAÄ°Åž’in kontrolü altında olan Deyrizor’da, Esed rejimine ait birlikleri bombaladı. Sonuç; 60’ın üstünde ölü Esed askeri, hava saldırısı sonrasında ilerleyen DAÄ°Åž ve cevap bekleyen birçok soru. Olayı Ruslar duyurdu ve ABD’ye yönelik ağır ithamlarına baÅŸladı. BMGK’yi acil toplantıya çağırırken, iki ülkenin BM Büyükelçileri arasında oldukça ağır anlamlar içeren laf dalaşı baÅŸladı.

Önce Samantha Power çıktı basın toplantısına ve eÄŸer Esed güçleri vurulduysa da bunun yanlışlıkla olduÄŸunu söyledi. Rus DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcüsü’nün hava saldırısını “ABD’nin DAÄ°Åž’le iÅŸbirliÄŸinin kanıtı” olarak sunmasına sinirlenmiÅŸ olacak ki Rusların olayla alakalı tavrını “ÅŸov” olarak deÄŸerlendirdi. Demagoji yaptı baÅŸtan sona; gerçi çok doÄŸru ifadeleri de yok deÄŸildi. Esed rejiminin ve Rus uçaklarının bilinçli sivil katliamlarına, kimyasal silah kullanımına raÄŸmen Rusya’nın BM’yi toplantıya çağırmamasını ikiyüzlülükle eleÅŸtirirken; Rusya’nın Esed’e “çatışmaların durdurulması” ÅŸartlarına uymaya zorlaması için acil bir toplantı yapmasını tavsiye etti. Åžimdiye kadar Rusya karşısında hep alttan alan ABD’nin metin üzerinden giden bu sert açıklaması mevcut trendden bir sapmaydı.

Rus Büyükelçi Vitali Çurkin ise “ne oldu da ABD birden Deyrizor’da DAÄ°Åž’e karşı saldırı yapmaya karar verdi” sorusunu sordu. Gerçi uluslararası koalisyon Deyrizor’a saldırı düzenliyordu ama asıl soru: Esed rejimiyle bu kadar yakın noktadaki DAÄ°Åž unsurlarını vurmak ne anlama geliyordu? Rus Büyükelçi’nin bilinçli bir ÅŸekilde ölen yüz binlere raÄŸmen 60 Esed askeri yüzünden fırtınalar koparmasındaki ikiyüzlülüğü bir kenara yazalım. ABD, DAÄ°Åž’e karşı Esed rejimine hava desteÄŸi mi vermeye baÅŸlamıştı? Uzun süredir stabil olan cephe hatlarında kimin DAÄ°Åž kimin Esed gücü olduÄŸunu tespit edemeyecek kadar felaket bir istihbarata mı sahipti? Yoksa birileri ABD’yi yanlış mı yönlendirmiÅŸti?

ABD’nin Esed güçlerini “kazayla” vurması, benim gibi “Amerika’nın Suriye’deki istihbarat kapasitesinin bir facia olduÄŸunu” düşünen birisine bile inandırıcı gelmiyor. ABD’yi ya sahadan birisi yanlış yönlendirdi; ya da ABD Esed güçlerini bilinçli bir ÅŸekilde vurdu. ABD eÄŸer o bölgedeki istihbaratını ve koordinatlarını yerel kaynaklardan alıyorsa, içerisinde Rusya’nın da dahil olduÄŸu bir manipülasyon söz konusu olabilir. Ama ağır basan senaryo, ABD’nin Esed rejimine ve destekçilerine güçlü bir mesaj göndermek istemesidir. ABD’nin nüfuzu an itibarıyla Suriye’de eriyor ve “çılgınca” hareket etmeye çok müsait bir psikolojiye sahip.

Tüm yatırımını yaptığı YPG’nin kuÅŸak projesi yerle bir oluyor; daha önce yalancıktan da olsa desteklediÄŸi muhalifler ABD özel kuvvetlerine “yallah” diyor; Türkiye Fırat Kalkanı ile kendi göbek bağını kesiyor; Ä°srail bile Suriye konusunda Rusya ile konuÅŸuyor. Kerry’nin “birleÅŸik bir Suriye’nin son ÅŸansı” dediÄŸi çatışmaların durdurulması uygulanamadan rafa kalkıyor. Bu ortamda ABD, oyun deÄŸiÅŸtirici bir hamle yapmak zorunda. Fırat Kalkanı’na “yancı” olarak özel kuvvetlerini göndermeyi kabul edecek psikoloji, ABD’yi Suriye’de kartların yeniden karılacağı bir senaryoya baÅŸvurmayı dayatıyor.

Rusya, Deyrizor’u ABD’den daha fazla taviz kopartmak için koz olarak kullanma peÅŸindeyken; ABD, eÄŸer Esed güçlerini kazayla vurmuÅŸsa tavizkar davranacaktır. Yok Samantha Power modunda ilerleyecekse bilin ki Esed rejimine ve Rusya’ya “Suriye’de oyunda ben de varım!” mesajı vermek için Deyrizor’u vurmuÅŸtur.