Tarih Dizileri Tarih Derslerini Nasıl Etkiliyor?

Lise yıllarında tarih dersini sevmezdim. Soğuk bir erkek öğretmen -üstelik müdür yardımcısı- derse gelir (bazen gelmediği de olurdu), ya birkaç öğrenciye kitaptan bazı paragrafları okutturur ya da yine birkaç öğrenci ders anlatıyorum havasında biraz tavana biraz kitaba bakarak konuyu anlatıyorum sanırdı. Sınıfın önemli bir kısmı her iki durumda da uyurdu. Tarih, soğuk bir dersti.

Ama tarih son birkaç yıldır hiç olmadığı kadar popüler… Eskiye oranla daha fazla tarihi dizilerimiz var. Bunlar önemli reytingler alıyor. Hatta bazılarını yurt dışına sattık. Birçok kanalın her hafta tarihi bir tartışmayı gündeme getirdiÄŸi bir programı var. Piyasada ciddi sayıda, farklı görüşlere ait tarih dergileri var. Artık sokakta, iÅŸte, arkadaÅŸ ortamında ya da hiç tanımadığımız insanlarla daha çok konuÅŸtuÄŸumuz bir konu oldu tarih…  Bir tarih öğretmeni olarak bundan son derece memnunum. Bunda önemli bir etki sahibinin tarihi diziler olduÄŸu kanaatindeyim. Peki, bu diziler tarih derslerini nasıl etkiliyor?

Tarih merakını kamçılıyorlar

Dizilerin en önemli katkısı öğrencilerdeki tarih merakını kamçılaması oldu. SoÄŸuk ders kitaplarında okudukları karakterlerin ete kemiÄŸe bürünmüş hallerini bir kurgu içinde görmenin öğrencileri hayli meraklandırdığını düşünüyorum. Kurgu olduklarını bildikleri karakterlerin ne kadar gerçek olduÄŸunu da merak ediyorlar haliyle. Tıpkı hemen her oyuncuyla yapılan röportajda sorulan “Bu karaktere ne kadar benziyorsunuz?” sorusunda olduÄŸu gibi… Öğrenciler belgesel seyretmediklerinin farkında ama yaÅŸları itibariyle kurgunun içindeki gerçeklik payını görebilecek bilgiden de yoksunlar. Bu sorularla karşılaÅŸmak bir öğretmen için oldukça güzel… Tarihi bir hakikate deÄŸinmek adına önemli bir vesile… Lakin iÅŸin şöyle de tehlikeli bir yanı var. Diziler, sadece seyrettikleriyle yetinen, sorup sorgulamayan ve tarihi karakterlere biraz da ön yargısı olan öğrencilerin düşüncesini pekiÅŸtiriyor. Bu da yanlışı önce doÄŸru yapıp sonra da esas hikâyesini anlatmak zorunda kalan tarih öğretmenler için zor bir adım.

Dizilerin olumlu yanlarından birisi piyasada tarih kitaplarının sayısının artmasıdır. Bu durum, yayınevlerinin yayın politikasını değiştirerek tarih kitaplarını ön plana çıkardı. Dizi karakterlerinin merkez alındığı, daha çok onların hayat hikâyelerinin, biyografilerinin anlatıldığı kitaplar ciddi bir satış rakamına ulaştı. Öğrenciler, bu dizilerden yola çıkarak aldığı kitaplardan çok sayıda soru soruyor. Okuduğu kitaptan ve izlediği diziden yola çıkarak karaktere dair öne çıkan söylemlerin ne kadar doğru olduğunu öğretmeninden öğrenmek istiyor. Bu da ders atmosferini daha da zenginleştiriyor. Öğrencinin katılımını artırıyor. Peki, yukarıda değindiğim kitapların önemli bir kısmı kaliteli mi? Tabi ki hayır. Ne yazık ki birçok öğrencinin önünde yayınevlerinin sadece para kazanmak adına piyasaya sürdükleri kalitesiz kitapları görüyorum.

Dizilerin tarih öğretmenlerine de katkısı oldu

Dizilerin sayesinde ekranlarda çok sayıda tarihi tartışma programı olduÄŸuna yukarıda kısaca deÄŸindim. Bunun tarih dersine olumlu yansımalarından birisi de öğrencilerin artık tarihçileri de tanımış olmaları ve bu tarihçilere dair fikir edinmeleri… Meraklı bazı öğrenciler ise ekranlarda gördüğümüz tarihçilerin objektifliÄŸine dair sorular soruyor. Bu da bizi derste farklı bir tartışma noktasına taşıyor: Tarihçinin ideolojisi olur mu ya da bir tarihçi bulduÄŸu veya gördüğü belgeye kendi ideolojisinden nasıl sıyrılarak bakar ve yorum yapabilir? Bu ve buna benzer sorular bizim ekranlarda tarihçilerin söylemlerinden yola çıkarak tarih derslerinde tartıştığımız sorular…

Tarihi dizilerin sadece öğrencilere deÄŸil, öğretmenlere de katkısı olduÄŸu kanaatindeyim.  Tarih öğretmenlerinin önemli bir kısmı eskiden klasik tarih kitaplarını ve tarihçileri takip ederdi. Åžimdiyse diziler, dergiler ve televizyon programları nedeniyle popüler tarihi takip etmek ve kendilerini yenilemek zorundalar.

Sedat Palut

Kaynak: dünyabizim