Kerimov suikastı...

Nedret Ersanel - Yeni Åžafak

Bağımsızlığının 25'inci yıldönümüne sadece birkaç gün kalmıştı Özbekistan'ın ama kutlamalar yerine Taşkent'te şimdi daha çok kaygı hakim...

29 Ağustos'ta hastaneye kaldırılan Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov'un sağlık durumuna ilişkin son haberler 'kritik' kelimesiyle dolup taşıyor.

Sovyet mirasının bir parçası da liderlerin sağlık durumuna hatta sağ olup-olmadığına ilişkin bilginin saklanması olduğundan, ilk saatlerde ayyuka çıkan söylentiler bu satırların yazıldığı saatlerde dinmiş değil.

Şimdi Kerimov'un hayatını kaybettiği, doğduğu şehir Semerkant'ta hazırlıklar yapıldığı söyleniyor.

Esasen fark etmez; her-halde artık lider kadar Özbekistan'ın “ne anlam” ifade ettiÄŸini yerleÅŸik alfabeleri terk ederek baÅŸtan okumak gerekiyor.

“Büyük OrtadoÄŸu Haritası”nda Batı cephesi olaÄŸandışı mevziler kaybederken, Özbekistan yeni sütre olabilir...

ANKARA'NIN MERAK ETTİĞİ SORULAR…

Herkes yüzleşmek zorunda; şimdiye değin istikrar vahası kabul edilenÖzbekistan'da bir siyasi geçiş olacak, ülke ve Türkiye'yi kapsayan bölgenin güvenliği açısından ciddi sonuçlar doğuracak.

Ek olarak Taşkent dengelerinin kurcalandığına ilişkin şüpheler de mevcut...

Fergana vadisi... “Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan devletlerinin bulunduÄŸu havzayı içine alan, 800 bin km² geniÅŸlikte bir alandır”. Türkmenistan'ı da katarak, doÄŸu-batı hesaplaÅŸmasına sunmak için, “bu çanağın içinde her ÅŸeyi kaynatabilirsiniz.

Kaosun açık yaralarından biri artık burasıdır.

GeçiÅŸ sürecinde Rusya, ABD ve Çin'in duruma müdahil olacağını söyleyebiliriz. Çünkü Özbekistan hepsinin “ortasında” bulunmakta.

Kerimov bu üçlü dengeyi yerine oturtmuştu. Ruslar dahi Kerimov'un üzerine çok gidilmemesi gerektiğini öğrenmişti. Bu yüzden ülke siyaseten ve ekonomik olarak dengeliydi.

Bugün Özbekistan liderliği için 3 aday görünüyor ve her biri başka küresel omuza ve farklı iç avantajlara yaslanıyor.

Kimin Amerika'ya kimi Rusya'ya yakın olduğunu biliyoruz. Siyasi gücüne güvenlik aparatını katan kazanacak. Engebeli arazi de biraz orada; aparatın adayı ayakta zor duruyor ve avantaj Kremlin'de.

YÖNETEMİYORSAN, İSTİKRARSIZLAŞTIR...

Stratejik sallantı noktası şu ki, Özbekistan'daki siyasi dengesizlik Afganistan yüzünden bölgesel hassasiyetler üretecek.

Eğer sağlıklı geçiş yaşanamazsa, yani vadi Afganistan-Pakistan-Hindistan dominosunun üstüne çökerse, son taş Akdeniz'e yıkılır!

Yıka yıka gelirken de, İran-Irak-Suriye eksenini bir daha ezer. Kalkan toz-duman da bizim üzerimize/gözümüze yapışır.

Çünkü ÅŸu an bölgede yaÅŸananlar, “YeÅŸil KuÅŸak” DNA'sının günümüze aktardığı komplikasyonları barındırıyor, canlandırıyor. Bu yüzden FETÖ de o haritaya dahil!

Afganistan'daki grupların, siyasi belirsizlikten beslenen çekiÅŸmelere karışma olasılığı gerçek bir tehlike. Kerimov, Afgan iç savaşının Özbekistan'a sıçramasını engellemiÅŸti. Yerine gelecek baÅŸarılı olamayabilir hatta 'olmayabilir'!

Keza Kerimov, Kabil'deki Taliban rejimiyle mücadele için Pakistan ile de önemli işbirliği yapmıştı. Çünkü Taliban kamplarında kimi Özbek gruplar da bulunuyordu.

ERDOĞAN'IN İÇİNDEKİ UÇAĞIN YERİNİ BİLEN STRATFOR BUNU DA BİLİYORDU!

Burada Kırgızistan'a bir selam gönderelim; 15 Temmuz'un ardından Ankara, FETÖ faaliyetleri konusunda BiÅŸkek'i uyarmış, hatta en yetkili ağızlarından bir darbe olasılığına dikkat çekmiÅŸti.

Önemsenmedi.

Peki.

Kerimov, 29'unda hastaneye kaldırıldı. 30 Ağustos'ta Bişkek'te Çin Büyükelçiliğine bomba yüklü araçla intihar saldırısı düzenlendi. ('Suicide bomber targets Chinese embassy in Kyrgyzstan', CNN.)

Kırgız kardeşlerimiz bunu anlayabildi mi acaba?

Kerimov hastaneye kaldırılırken neden Çin'e saldırıldığının ipucunu hatta haritasını, 15 Temmuz gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uçağının lokasyonunu Twitter'da yayınlayan Stratfor'un sayfalarında bulabilirsiniz! ('China: The Dilemma of international Intervention',06/01, Stratfor.)

Bir ipucu daha vereyim; gördüğünüz gibi tarih Ocak 2016. Stratfor'un Twitter hesabından servis edildiÄŸi tarih? 30 AÄŸustos!

Bişkek, Taşkent'ten daha uyanık olduğunu düşünüyorsa, yanılıyor!

Bu yüzden ilerlemiş yaşına rağmen Kerimov'un hastalığından/ölümünden şüphelenmek şarttır...

Taliban, DAÄ°Åž ve her türden 'türevinin', bölge ülkeleri üzerinde hâkimiyet saÄŸlamaya çalışanların uzantısı olduÄŸunu anlamayan kalmadı herhalde. Rusya ve Çin de bunu görüyor. ('Cooperation between regional, world powers essential for returning durable peace in Afghanistan', 28/08, Xinhua.) Ayın 31'inde-Kerimov'un durumu ortadayken-Putin'in hem Özbekistan'ın 'Müstakillik Bayramı'nı kutlamasının hem de liderine saÄŸlık dilemesinin anlamı bu.

Kerimov'un Rusya'yla ilişkileri özeldi. Ama Moskova'dan gelen her teklifi X-Ray cihazından geçirirdi. Çin'e karşı da temkinli davrandı. Kremlin gibi Pekin de onu zorlamadı.

Kerimov daha yüksek bir temkin hattını batı için kurdu. Ama Batı bunu zorladı. Bugün Özbekistan'ın bağımsız siyasası ve parlak ekonomisinin bozulma olasılığından memnuniyet duyduğunu hissedebiliriz.

Türkiye ile ilişkilerine gelince...

Ankara doÄŸal olarak Kerimov yönetimi ile iliÅŸkileri toparlama noktasındaydı. Türk kamuoyu ise Ã–zbekistan'ı tercih ediyordu!