Türkiye ABD'yi hazırlıksız yakaladı

Gazetenin "Türkiye'nin Suriye'deki IŞİD taarruzu ABD'yi hazırlıksız yakaladı" başlıklı haberinde görüşlerine yer verilen yetkililerin açıklamalarına göre, perde arkasında Ankara ve Washington arasındaki koordinasyon üst düzey seviyelerde çöktü.


Gazeteduvar'ın aktardığına göre, Wall Street Journal'ın haberindeki iddialar şu şekilde:

"Türkiye tetiği tek taraflı çekti"

- Ankara, Washington’daki yetkililere önceden uyarı yapmayarak ‘tetiÄŸi tek taraflı olarak‘ çekti. Ä°ddiaya göre, Beyaz Saray bu sırada esasında Amerikan Özel Kuvvetleri’nin de harekâta katılması yönünde gizli bir plan üzerinde çalışıyordu.

- Gazeteye konuÅŸan ABD'li yetkililer, Suriyeli Kürtlerin esasında ihtilaf bölgesinden harekât öncesi çıkarılmasının planlandığını ancak Türkiye’nin kararının perde arkasındaki bu çabayı boÅŸa çıkardığını söyledi.

"Erdoğan 2 bin Türk askeri gönderecekti"

- Ä°ddiaya göre, ABD’yle Türkiye’nin Suriye sınırında ortak bir operasyon düzenlemesine iliÅŸkin görüşmeler 2015 ilkbaharına dayanıyor. Wall Street Journal’a göre, Türkiye’nin ilk önerisi sınır ötesine 2 bin asker gönderilmesini içeriyordu. Gazete, CumhurbaÅŸkanı Tayyip ErdoÄŸan’ın bu planı Haziran 2015’te üst düzey Türk generallerle de görüştüğünü yazdı.

- Wall Street Journal, “Türk yetkililer operasyonun baÅŸlatılacağına dair siyasi iradeden öyle emindi ki, askeri kararı duyuran basın bildirileri bile hazırlanmıştı” iddiasında bulundu.


"Beyaz Saray kara harekâtı istemedi"

- Gazeteye göre, Ankara Türk askerinin yanı sıra Obama yönetiminin de Amerikan komandoları göndermeyi kabul etmesini istiyordu. Fakat ABD'li yetkililer, Beyaz Saray’ın buna soÄŸuk yaklaÅŸtığını söyledi. Nihayetinde ABD ve Türkiye; Suriyeli olmayan kara güçleri kullanmak yerine, sınırdaki yaklaşık 37 kilometrelik bir alanı temizlemek için binlerce Suriyeli isyancıya hava ve topçu desteÄŸi vermekte anlaÅŸtı.

- Türkiye, kara harekâtının başını çekmesini istediği Sünni isyancı grupların isimlerini verdi; Amerikan istihbaratı da bunların olası terörist bağlantılarını araştırdı.

- Türkiye’nin operasyona katılmasını istediÄŸi en büyük örgütlerden Ahrar ül Åžam, ‘fazla aşırılıkçı’ bulunduÄŸu için ABD tarafından reddedildi.


‘Geçen yıl anlaÅŸma saÄŸlanamadı’

- Fakat gazeteye göre, ortak bir ABD-Türkiye operasyonuna iliÅŸkin görüşmeler geçen yaz, hem Pentagon liderleri hem bazı Türk generaller Ankara’nın önerilen misyonu yürütecek sayıda isyancıyı mobilize edip edemeyeceÄŸi konusunda şüpheleri dile getirince çıkmaza girdi.

- Rusya Suriye’de geçen yıl müttefiki BeÅŸar Esad’ın yanında devreye girince ve özellikle de Rus jeti Türkiye tarafından düşürlünce, önerilen operasyon rafa kaldırıldı. Türkiye destekli isyancıların birçoÄŸu bu sırada IŞİD’e karşı yeni bir cephede Türkiye’ye katılamayacak haldeydiler, çünkü Esad güçlerinin Halep’teki saldırılarını savuÅŸturmakla meÅŸgullerdi.

- Cerablus operasyonuna ilişkin görüşmeler kış aylarındaki kısa süreli ateşkeste yeniden gündeme geldi.

- Ãœst düzey bir Türk yetkiliye göre, Türkiye Mart ayında ABD’ye, operasyonu yürütmesini istediÄŸi 1800 Suriyeli isyancının adını verdi.

- 15 Temmuz’daki askeri darbe giriÅŸimi iki ülke arasındaki gerilimi artırsa da, her iki taraftan üst düzey askeri yetkililer bunun IŞİD’e karşı iÅŸbirliÄŸini etkilemesini istemediklerini söyledi.

"Putin biliyordu, güvence verdi"

- ErdoÄŸan’ın 9 AÄŸustos’ta Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin’le görüşmesinin ardından Türkiye’den üst düzey bir askeri heyet, Suriye operasyonunu görüşmek üzere Rusya'ya gitti. Ãœst düzey Türk yetkililerin açıklamalarına göre; Ruslar Türk yetkililere, Türkiye’nin sınırı geçmesi halinde Moskova’nın Ankara’yı hedef almayacağı konusunda güvence verdi.

- ABD komandolarınca desteklenen Kürtlerin öncülüğündeki güçlerin Menbiç’i IŞİD’den 13 AÄŸustos’ta alması sonrası Türkiye’nin planları hızlandı. Ertesi hafta, bazı Kürt birliklerinin Türkiye sınırına doÄŸru, kuzeye ilerlemesi Ankara ve Washington’da alarm zilleri çalmasına yol açtı. Zira Türkiye ABD destekli Menbiç operasyonuna, IŞİD bu Arap kentinden temizlendikten sonra Suriyeli Kürt güçlerin, Fırat’ın doÄŸusuna çekileceklerine dair Amerikan güvencesi alınca onay vermiÅŸti.

"Ä°syancılara 17 AÄŸustos’ta talimat verildi"

- Wall Street Journal’ın kaynakları, 17 AÄŸustos’a gelindiÄŸinde Türkiye’nin plana dahil olan Suriyeli isyancıları çağırmaya baÅŸladığını söyledi. Buna göre, Türk güvenlik güçleri bu ‘dost savaşçıları’ sınırdaki mevzilerine taşımaya baÅŸladı.

- Bu sırada, Kürt unsurlar Menbiç çevresinde yeni köyler almaya devam ediyor ve ABD’ye söz verdikleri gibi çekilmiyordu. Hatta bazı Kürt liderler, bir sonraki hedeflerinin Rakka yerine Cerablus olduÄŸunu söylüyordu. ABD'li yetkililer, kendilerinin desteklediÄŸi ana Kürt güçlerinin hiçbir zaman Cerablus tehdidinde bulunmadığını söyledi.

- Wall Street Journal, IŞİD’in 20 AÄŸustos’ta Gaziantep’te bir düğüne düzenlediÄŸi intihar saldırısının Türkiye’ye operasyonu baÅŸlatmak için yeni bir gerekçe verdiÄŸini yazdı.

"TSK ErdoÄŸan’a mesaj vermek istedi"

- Gazeteye konuÅŸan Türk ve ABD'li yetkililer, Türkiye ordusunun özellikle darbe giriÅŸiminden sonra kararlı görünmeyi ve ErdoÄŸan’a sadakat mesajı vermeyi istediÄŸini yazdı.

- Suriyeli isyancılar toplanırken, Türkiye ordusu ülkedeki ABD'li askeri yetkilileri planlarından haberdar etti. ABD'li ve Türk yetkililere göre, bu brifingde Cerablus’a Türk komandolarının yanı sıra Amerikan Özel Kuvvetler güçlerinin de girmesi istendi. Amerikan komandoları hava saldırılarını ve sahadaki isyancıları koordine edecekti.

"Pentagon’la Beyaz Saray anlaÅŸamadı"

- Pentagon’dan en az 40 Amerikan komandosunu içeren bu plana onay geldi. Geçen haftanın başında, Beyaz Saray’la önerilen kara harekâtı hakkında görüşmeler baÅŸladı.

- Pentagon daha hızlı bir yanıt istiyordu; Amerikan askerlerini Suriye’de bir baÅŸka cephede sahaya sürmeye temkinli yaklaÅŸan Beyaz Saray ise harekete geçirmeden bazı soruların yanıtlanmasını istedi. Yetkililere göre, Beyaz Saray özellikle de bölgede El Kaide savaşçıları varken Amerikan Özel Kuvvetleri’nin nasıl korunacağı sorusuna yanıt istiyordu.

- Wall Street Journal’a konuÅŸan askeri kaynaklar, Beyaz Saray’ın daha fazla bilgi talebinin esasında bir ret anlamına geldiÄŸini, çünkü Türkiye’nin hızlı hareket etme isteÄŸinin bilindiÄŸini söyledi.

- Beyaz Saray yanıt beklerken, Pentagon Ankara’ya biraz vakit tanıması için baskı yaptı. Bu arada, ABD'li yetkililer, Türk askerlerinin konuÅŸlanacağı bölgelerdeki Kürt güçlerini çıkarmaya çalıştı.

"Plan Obama’nın masasına hiç ulaÅŸmadı"

• 23 AÄŸustos akÅŸamı, Beyaz Saray Pentagon’a Amerikan Özel Kuvvetleri gönderme önerisi hakkında ertesi gün üst düzey bir toplantı yapmaya hazır olduÄŸu bilgisini iletti. Fakat gece yarısı Türkiye, Washington’daki yetkililere önceden uyarı yapmadan operasyonu baÅŸlattı. Amerikan yönetiminden üst düzey bir yetkili, önerinin ABD BaÅŸkanı Barack Obama’nın masasına hiç ulaÅŸmadığını söyledi.

- Gazeteye göre, “Türkiye harekâtı kamuoyu önünde ABD’yle ortakmış gibi sunsa da, Türk jetlerinin Cerablus’ta düzenlediÄŸi ilk hava saldırıları koalisyon ÅŸemsiyesi altında deÄŸil, tek taraflı olarak gerçekleÅŸtirildi.“

- ABD'li yetkililer, Türk uçaklarının bu sırada Suriye’nin deÄŸil, Türkiye’nin hava sahası içinden hedefleri vurduÄŸunu söyledi.

"ABD başladıktan sonra öğrendi"

- Bölgedeki ABD'li askeri yetkililer operasyonun kendileri olmadan baÅŸladığını fark edince, ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Joe Votel elindeki mevcut yetkileri kullanarak Türkiye’ye insansız hava araçları, F-16’lar ve F-10’larla sınırlı hava desteÄŸi verilmesini saÄŸladı.

- Amerikan Özel Kuvvetleri de ön cephede yer almak yerine, Türkiye topraklarından Amerikan hava saldırılarını yönlendirdi. Gazeteye konuşan yetkililer, komandoların uzak mesafeden pek az destek verebildiğini söyledi.

- ABD'li yetkililer, IŞİD’in pek karşı koymadan çekilmesi sonrası birkaç saat süren Cerablus operasyonunun günler, belki haftalar süreceÄŸini sanıyordu. Gazeteye konuÅŸan üst düzey bir Türk yetkili, “Cerablus’un TSK ve ÖSO tarafından kurtarılması, bizim askerlerimizin bu göreve her zaman hazır olduÄŸunun kanıtı” dedi.

- Wall Street Journal habere ÅŸu cümlelerle son verdi: “ABD'li yetkililer, IŞİD’in bu kenti elinde tutma kararlılığını yanlış deÄŸerlendirdiklerini kabul ediyor. Fakat ÅŸu an, bir NATO müttefikinin Suriye bataklığına saplanma ve istemeden de olsa IŞİD üzerindeki baskıyı azaltması tehlikesinden daha çok endiÅŸe duyuyorlar.“

ABD bundan sonra ne yapacak?

Wall Street Journal, ABD’nin bundan sonra Türkiye’yle Suriyeli Kürtler arasındaki denge çabalarına iliÅŸkin de bilgiler verdi. Gazeteye konuÅŸan yetkililere göre, ABD pazartesi günü (29 AÄŸustos), Suriye’nin güneyine ilerleyen Türk güçlerine hava koruması verilmeyeceÄŸi bilgisini TSK’daki mevkidaÅŸlarına iletti.
Buna göre, IŞİD’in bulunduÄŸu El Bab yönüne, yani batıya ilerlenmesi halinde ABD, hava koruması saÄŸlamaya devam edecek.

- Gazeteye konuÅŸan yetkililer, ABD’nin Kürtleri de uyardığını söyledi. Buna göre, Kürtlere saÄŸlanacak hava desteÄŸi Türklerle çatışmaya girmeyerek Fırat’ın doÄŸusuna geçmeleri ÅŸartıyla ve IŞİD’in kalesi Rakka’ya ilerlemeleri halinde verilecek.