Kurtulmuş: Carablus temizlenmiş bölge haline gelecek

Fırat Kalkanı Harekâtı’nın nedeni ve amacı nedir? Ne kadar sürmesi planlanan bir operasyondan bahsediyoruz?

Türkiye geçen sene 22 Temmuz’dan bu yana terör örgütleri ile çok yoÄŸun bir mücadele içerisinde. Hatta diyebiliriz ki Türkiye terör örgütleriyle savaşıyor. Terör örgütleri Türkiye’nin büyük ÅŸehirlerinde Ä°stanbul’da, Ankara’da, tekrar Ä°stanbul’da ve en son da Gaziantep’te canlı bomba saldırılarıyla ya da bombalı araç saldırılarıyla canımızı yakıyor. Türkiye’nin bu anlamda çok büyük bir ulusal tehdidi haline dönmüş vaziyette. Ayrıca hemen sınırın öte tarafında, Karkamış’ın burnu dibinde olan Carablus’dan ya da diÄŸer sınıra yakın bölgelerden Türkiye’ye çok sayıda füze atılıyor. Bir müddet evvel Kilis’in neredeyse merkezi bu terör örgütlerinin füze saldırıları tehdidi altında kaldı.

Dolayısıyla Türkiye hemen sınırının ötesinde, çok yakın, birkaç kilometre ötesinde ortaya çıkan bu geliÅŸmelerden son derece rahatsız olduÄŸunu çeÅŸitli vesilelerle dile getirdi. Kendisine karşı yapılan tacizlere karşılık olarak da ÅŸimdiye kadar kendi sınırlarımız içerisinden misliyle cevap verdik. Ama gelinen bu noktada özellikle Carablus’ta IŞİD’in bu varlığı ve diÄŸer terör örgütlerinin Türkiye’ye çok açık bir tehdit olması öncelikli olarak Türkiye’nin ulusal güvenliÄŸini, sınır güvenliÄŸini garanti altına almasını zorunlu kılmıştır. Bu anlamda da Türkiye bu mücadeleye baÅŸlamıştır.

Ayrıca Türkiye Carablus operasyonunu baÅŸlatırken uluslararası camia ile uluslararası koalisyon ile tam bir mutabakat halinde bu operasyonu baÅŸlatmıştır. Yani uluslararası hukuka uygun bir operasyon sürdürülmektedir. Bizim amacımız Türkiye’nin ulusal güvenliÄŸini saÄŸlamaktır, Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunmasına destek olmaktır ve Türkiye’nin bu terör örgütlerinden özellikle de IŞİD’in saldırılarından emin bir hale gelmesinin temin etmektir.

Bunun için çok uzun süreli bir operasyon değil, sonuç alıcı, etkin, kısa süreli bir operasyon ile sahadaki hareketliliği gerçekleştirmek istiyoruz.

Kısadan kastınız birkaç gün ya da birkaç hafta mı?

Bunu bu andan itibaren söylemek mümkün deÄŸil. Hedefler bellidir. Bu hedeflere ilk andan itibaren çok etkin taarruzda bulunulduÄŸu TSK tarafından açıklanmıştır. Bu hedeflerin hepsi yok edilinceye ve Türkiye’ye tehdit oluÅŸturmayıncaya kadar bu mücadele sürecektir.

 

Operasyonun adının Fırat Kalkanı olması sadece IŞİD’de deÄŸil, aynı zamanda PYD’ye yönelik olduÄŸunu ortaya koyuyor.Ayrıca bunun Türkiye operasyonu olduÄŸunu söylemek mümkün mü?

Başından itibaren Fırat’ın batısına PYD güçlerinin geçmemesi konusunda Türkiye ile uluslararası koalisyon arasında bir mutabakat vardır. Ama bu mutabakata raÄŸmen bu bölgede ciddi bir hareketlenmenin olduÄŸu ve PYD güçlerinin zaman zaman Membiç bölgesindeki IŞİD varlığını da bir bahane olarak kullanarak Fırat’ın batısına geçtiÄŸini biliyoruz.

‘Türkiye bunu kabullenemez’

Bizim Suriye ile ilgili söylediÄŸimiz ÅŸu; biz Suriye’nin kuzeyinde bütün halkların özgür bir ÅŸekilde yaÅŸamasından yanayız. Suriye’nin kuzeyinde Kürtler var, Araplar var, Türkmenler var diÄŸer unsurlar var. Bir gücün ‘bu bölgede sadece ben olacağım, diÄŸerleri olmayacak’ deme hakkı yoktur.
Dolayısıyla Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde 911 km. sınırı olan bir ülke olarak bu sınırın hemen altındaki bölgenin bütünüyle bir örgütün elinde olmasına rıza gösteremez. Bunu kabullenemez. Bunu sadece kendi ulusal güvenliÄŸi açısından deÄŸil, Suriye’nin bundan sonraki toprak bütünlüğü için de önemli olduÄŸunu görür ve bu hassasiyetle hareket eder.

Uluslararası hukuk çerçevesinde yapılan bir harekât olduÄŸunu belirttiniz. ABD, Rusya ve Ä°ran ile temaslar vardı. DışiÅŸleri Bakanı hafta sonu Ä°ran’a gitmiÅŸti. Bu ülkeler haberdar edildi herhalde?

Tabii bütün uluslararası camianın bu operasyondan haberi var. Bu tamamıyla Türkiye’ye karşı açık saldırıda bulunan, en son Gaziantep’te yüzünü gösteren terör örgütüne ve terör örgütlerine karşı yapılmış bir mücadeledir  ve uluslararası hukuk çerçevesinde diÄŸer ülkelerin de bu operasyondan haberi vardır.

 

Bilgi verilenler arasında Åžam yönetimi de var mı? MÄ°T MüsteÅŸar Yardımcısı’nın Åžam’a gittiÄŸi yönünde bazı haberler vardı.

Operasyonda tabii ki uluslararası camiada ilgili bütün taraflar bilgilendirilmiÅŸtir. Biliyorsunuz son zamanlarda Suriye’nin kuzeyinde olan geliÅŸmelerden, Membiç bölgesinde olan geliÅŸmelerden Åžam yönetiminin de rahatsızlık duyduÄŸu görülüyor. Åžam yönetimi orada bazı PYD mevzilerini de biliyorsunuz bombaladı. Dolayısıyla Suriye’nin kuzeyindeki hareketlilik bir oranda Åžam yönetimini de kendi kontrolü dışına çıkmış bir hareketlilik olarak gördüğünü tahmin ediyoruz. Onları da rahatsız ettiÄŸini tahmin ediyoruz.

Sayın CumhurbaÅŸkanı’nın baÅŸkanlığında yapılan son güvenlik zirvesinde ana hatları çatılmış bir operasyon ….
Tabii.

Koalisyon güçlerinin desteÄŸi konusunda… Türk uçakları ile koalisyon uçakları birlikte mi hareket ediyor? Hangi koalisyon güçleri operasyon içerisinde?

Koalisyon uçakları zaman zaman farklı bölgelerdeki operasyonlarda farklı ülkelerin uçakları kalkıyor ve ağırlıklı olarak da Ä°ncirlik hava üssü bu operasyonlarda kullanılıyor. Burada ortak hedefler belli. Koalisyon ülkelerinin katkılarıyla Türkiye’nin müştereken bir hareketi söz konusudur…

Türk uçakları operasyonda kullanılıyor….

Türkiye bütün unsurlarıyla bu operasyonun içerisindedir.

“TemizlenmiÅŸ bölge haline gelecek”

Harekât sadece Carablus’un temizlenmesi ile mi sınırlı olacak? Yoksa Afrin’e kadar bir hedef var mı?

Carablus ile Azez arasındaki bölge zaten ılımlı Suriye muhalefetinin kontrolünde. Burada önemli olan, hemen Karkamış’ın karşısının Türkiye’ye bir tehdit olmasının ortadan kaldırılması.  Carablus’un bütün terör örgütlerinden temizlenmesi Türkiye’nin ilk ve öncelikli hedefidir. O bölge, büyük oranda Türkiye’ye düşman unsurların uzaklaÅŸtırıldığı, temizlenmiÅŸ bir bölge haline gelecektir.

Ä°ran, Rusya ve Türkiye’nin Suriye konusunda iÅŸbirliÄŸine dair açıklamalar yapıldı. Bu üç ülke arasındaki yakınlaÅŸma bu operasyon üzerinden nasıl okunabilir?

Bu ülkeler de siyasi olarak sürekli Suriye’nin toprak bütünlüğünü dile getirmiÅŸ ülkelerdir.  Bu üç ülkenin, ÅŸu anda bile çok farklı yaklaşımları var. Ama hem bu ülkeler, hem koalisyon ülkeleri, Avrupa ülkeleri, ABD, gelinen noktayı çok iyi tespit etmek durumunda. O da ÅŸudur; iç savaÅŸ yaklaşık iki sene evvel bir vekâlet savaşına dönüştü. Ä°kinci safhasına geldi.

Vekâlet savaşı da öyle bir noktaya geldi ki, artık neredeyse dünyanın bütün orduları Suriye’de. Suriye üzerinde bir takım hesapları var. Bundan sonra vekâlet savaÅŸlarının sürdürülebilmesi mümkün deÄŸil.

“Ãœlkelerin doÄŸrudan kendilerinin savaÅŸmaları söz konusu olabilir”

Artık Amerika’nın da, Rusya’nın da, Ä°ran’ın da, diÄŸer ülkelerin de, koalisyon güçlerinin de ÅŸunu gördüğünü açıkça hissediyoruz: Bu vekâlet savaÅŸları daha fazla sürdürülemez. EÄŸer vekâlet savaÅŸları sürdürülürse söz konusu karşıt tutumlar içinde olan ülkelerin doÄŸrudan kendilerinin savaÅŸmaları söz konusu olabilir. Bunu, kimsenin Suriye üzerinden göze alacağını zannetmiyorum.

“Daha ileri adım atmayı kimse göze alamaz”

Suriye halkı bakımında maalesef kötü bir noktadır. 450 bin masum sivilin öldüğü bir vekâlet savaşından bahsediyoruz. Ama sonuçta aynı zamanda da, barışa en yakın olduğumuz noktalardan birisidir diye düşünüyorum. Çünkü daha ileri adım atmayı kimse göze alamaz.

Dolayısıyla burada, Rusya, Ä°ran ve Türkiye’nin Suriye’de bir barış perspektifi oluÅŸturmak konusunda eskiye göre çok daha yakın durduÄŸunu ifade etmek mümkündür. Aynı ÅŸekilde koalisyon güçlerinin de eskiye göre barış perspektifi oluÅŸturmak bakımından artık daha ciddi, farklı bir noktada durduÄŸunu söylemek mümkündür. Açıkçası vekâlet savaÅŸlarının sonu gelmiÅŸtir.

“Barış masası kurulacaktır”

Bundan sonra bir türlü barış masası kurulacaktır. O barış masasında da ümit ederiz ki Suriye halkının istediÄŸi, gerçekten demokratik, bütün toplumsal kesimlerin katıldığı yeni bir Suriye’nin kurulması mümkün olur.

Türkiye bugüne kadar hep güvenli bölge oluÅŸturulmasını gündemde tuttu. Bu önerisine ikna edemedi. Åžu anda ABD’nin operasyona verdiÄŸi destek Türkiye’nin güvenli bölge önerisinin kabul edilmesi anlamına gelebilir mi?

Pratik olarak kısmen kabul ettikleri anlamına gelir.

Maalesef Türkiye birkaç şey söylemişti ki, ne kadar haklı olduğumuzu zaman ortaya koydu. Bunlardan birisi uçuşa yasak bölge ilan edilmesi. Bununla paralel olarak güvenli bölge oluşturulması.

Eğer uçuşa yasak bölge ilan edilmiş olsaydı, rejim güçleri çok sayıda sivil hedefi vurmayacak ve belki yüzbinlerce, on binlerce insanın ölümünün önüne geçilmiş olacaktı.

EÄŸer güvenli bölge oluÅŸturulmuÅŸ olsaydı ve bu uluslararası camia tarafından garanti edilseydi, IŞİD ve benzeri örgütler sahada bu kadar kuvvetlenmeyecek ve belki de bu vekâlet savaÅŸlarının ortaya çıkardığı yaklaşık 6,5 – 7 milyon insanın göçüne  neden olan bir göç dalgası ortaya çıkmayacaktı.

“Tek başımıza barış perspektifi oluÅŸturamadık”

Ayrıca maalesef uluslararası camia, baÅŸta ABD’nin liderliÄŸini yapmış olduÄŸu koalisyon güçleri, bu alanlarda hep bir adım ileri bir adım geri gittiler, bir barış perspektifi ortaya koyamadılar. Maalesef biz de tek başımıza bir barış perspektifi oluÅŸturamadık. Bunun sonucu olarak ortaya artık kimsenin karşılayamayacağı, maliyeti son derece yüksek bir Suriye tablosu çıktı. Suriye’den neÅŸet eden bir uluslararası terör networkü ortaya çıktı. Bu sadece Türkiye’yi, Ãœrdün’ü, bölge ülkelerini etkilemekle kalmıyor. Bütün dünyayı etkiliyor. Brüksel’i de, Paris’i de, Amerika’yı da etkiliyor. Asya’dan Afrika’ya kadar çok geniÅŸ bir Ä°slam coÄŸrafyasını etkiliyor.

Dolayısıyla keşke bu uçuşa yasak bölge ve güvenli bölge meselesi vakti zamanında bundan üç, dört sene evvel uygulansaydı, IŞİD belası ile dünya karşılaşmasaydı. Bir göçmen krizi ile başta Avrupa olmak üzere bütün dünya karşılaşmasaydı.

Ayrıca, meselâ, eÄŸit – donat gibi bir takım programlar da son derece baÅŸarısız oldu. Çünkü, bir realite üzerine oturmadı. KeÅŸke buralarda da Türkiye’nin gösterdiÄŸi istikâmette adımlar atabilseydi koalisyon ülkeleri.

 Artık keÅŸke demenin bir anlamı yok. Geçti. Bundan sonra Türkiye halkına, dolayısıyla dünya halklarına daha fazla bedel ödetmeyelim. Suriye’de net, kesin, kalıcı, Suriye halkının istediÄŸi kalıcı barışa doÄŸru inÅŸallah adımlar atalım.

DışiÅŸleri Bakanı ÇavuÅŸoÄŸlu’nun kullandığı bir ifade var, “süpürme operasyonu” dedi. Süpürmeden sonra güvenli bölge oluÅŸturulabilir ve Türkiye’deki mültecilerin buraya taşınması söz konusu olabilir mi?

Bunlar oluÅŸabilir. Biliyorsunuz Türkiye’nin başından itibaren Türkiye sınırları dışında bir takım mülteciler ile ilgili kamplar oluÅŸturulması konusunda hazırlıkları tamdır. Oralar, uluslararası camia tarafından güvenliÄŸi garanti altına alındığı anda biz Türkiye’nin karşı tarafında çok sayıda insanı barındıracak kampları çok kısa sürede kurabilecek hem altyapıya, hem de hazırlığa sahibiz. Dolayısıyla önce buranın tehlikesiz bir bölge haline getirilmesi gerekir ondan sonra …

“Süpürme operasyonu tamamlandığında….”

Bu aynı zamanda ÅŸu demektir; artık bir barış süreci baÅŸlıyor demektir. Eskiye göre, siyaseten Türkiye – Rusya, Türkiye – Ä°ran geriliminin azalmaya baÅŸladığı bir ortamda, bölge ülkeleri arasında - koalisyon ülkelerini de iÅŸin içerisine katarak –birbirine daha yakınlaÅŸmış fikirlerin olduÄŸunu düşünürsek, bu süpürme operasyonu baÅŸarı ile tamamlandığında ortaya çok daha güvenli bir Kuzey Suriye çıkacaktır. Çok daha rahat orada adım atmak mümkün olacaktır.

Barış masası kurulmasından bahsettiniz. Bu sözünüz Sayın BaÅŸbakan’ın Suriye’de sürpriz geliÅŸmeler olabilir sözünü hatırlatıyor. Ama herhalde bahsedilen sürpriz bu operasyon deÄŸil….Türk kamuoyunun kendisini nasıl bir sürprize hazırlaması gerekiyor? Meselâ, o barış masasında Türkiye ve Esed’in karşılıklı oturması söz konusu olabilir mi?

Öncelikle herkesin, bütün uluslararası camianın ÅŸunu görmesi ve hissetmesi lazım. Bir ülkenin bir baÅŸka ülke üzerinde söz söyleme ve oradaki geleceÄŸi tayin etme hakkı olmamalıdır. Biz başından beri diyoruz ki, ‘Suriye’yi kimin idare edeceÄŸine biz karar vermeyelim.’ Ama Amerikalılar da, Ruslar da , Ä°ranlılar da karar vermesin.

Meselenin tarafı Suriye halkıdır. EÄŸer bu barış masasının tarafları olacaksa, bunlar farklı ülkeler deÄŸil, Suriye’nin halkı ve Suriye’de ÅŸu anda mücadele eden taraflar olmalıdır.

Bizim de uluslararası camia olarak katkımız, kim kime yakınsa, kime sözü geçiyorsa, onlara barış istikametinde, ama dikte ettirilmiş bir barış değil, Suriye halkının bütün kesimlerinin içinde temsil edildiği demokratik bir barış ortamı olmalı.

Sizin geçtiÄŸimiz günlerde bir sözünüz basında yer aldı. Türkiye’nin başına gelen bir çok ÅŸeyin Suriye politikasının sonucu olduÄŸunu ve baÅŸka ülkeler gibi Türkiye’nin de geçerli bir politika ortaya koyamadığını söylediniz. Bu sözünüzden, Türkiye’nin de geçen 5 – 6 yıllık dönemde yanlışlık yaptığını fark ettiÄŸini mi anlamalıyız?

Sözüm çok açık. Uluslararası camia bugün koalisyon güçlerini oluÅŸturanlar da, karşı taraf da Esad rejimine destek verenler de, hep şöyle düşündüler: kısa süre içerisinde bu iÅŸ biter ve Suriye’de bir sonuç ortaya çıkar. Maalesef ilgili bütün tarafların Suriye politikasında yanlış hesap yaptığı açıktır.

Türkiye dahil…

Türkiye de dahil. Meselenin bu kadar uzun süreceği ve bu kadar küresel krizler yumağı haline dönebileceği belki baştan hesap edilemedi. Birkaç ay içerisinde iç savaş başladı ve aşağı yukarı iki yıl süren iç savaştan sonra, iki sene de vekâlet savaşları sürdü. Öyle bir hal aldı ki, Suriye şehir şehir, kasaba kasaba, köy köy bölündü. Şu anda Suriye silahlı grupların, terör örgütlerinin cenneti hâline döndü. Bu uluslararası camia tarafından artık taşınamaz ağır bir yüktür. Söylediğim budur.

 

Åžu haritalara bakın. Her taraf renkli renkli. Bir köyde PYD var, bir köyde El Nusra, öteki köyde IŞİD, onun yanı başında ÖSO var, aÅŸağısında rejim güçleri var. Bu sürdürülemez bir durumdur. Bu sadece Suriye’yi etkilemekle kalmaz. Bütün bölge ülkelerini etkiler.

Etkilemedi mi? EÄŸer Suriye’deki bu bataklık olmasaydı Türkiye bu kadar çok terör saldırısı ile karşı karşıya kalmayacaktı. Ãœrdün bu kadar ağır bir göçmen baskısı altında kalmayacaktı. Avrupa BirliÄŸi göçmen politikasını çözmek için kara kara düşünmeyecek ve belki göçmenler dolayısıyla Avrupa’da bu kadar açık bir aşırı saÄŸ siyaset tehlikesi ortaya çıkmayacaktı.

Suriye dediÄŸiniz ÅŸey, Avusturya’yı da etkilemiÅŸtir, Fransa’yı da etkilemiÅŸtir, Ä°talya’yı da etkilemiÅŸtir, Yemen’i de, Ãœrdün’ü de, Türkiye’yi de. EÄŸer Suriye krizi olmasaydı Türkiye ile Rusya arasında yaklaşık bir yıldır yaÅŸadığımız bu gerilim olmayacaktı. EÄŸer bu kriz olmasaydı Türkiye ile Ä°ran arasında çok ciddi gerilimler ortaya çıkmayacaktı. Sayabilirsiniz. SöylediÄŸim ÅŸey budur.

“Suriye sorununda yeni bir safhaya gelinmiÅŸtir”

Siyaset deÄŸiÅŸen ÅŸartlara göre dış politikada da yeni bir takım perspektifler üretebilme sanatıdır. Suriye sorununda yeni bir safhaya gelinmiÅŸtir.  Bundan üç, dört, hatta bir sene öncesine göre ÅŸartlar fevkalade ciddi ÅŸekilde deÄŸiÅŸmiÅŸtir. Biz bu deÄŸiÅŸen ÅŸartlar çerçevesinde kendi milli menfaatlerimizi korumak bakımından yeni perspektifler geliÅŸtirmekle yükümlüyüz. Bu siyasetin de bir gereÄŸidir. DiÄŸer ülkeler de bunu yapıyorlar, bunu yapmaya çalışırlar. Ãœmit ederiz ki, sonuçta Suriye halkı için hayırlı sonuca ulaÅŸabiliriz.

ABD BaÅŸkan Yardımcısı Biden’in ziyaretinden sadece birkaç saat önce operasyonun baÅŸlamış olmasının özel bir anlamı var mı?

Hayır özel bir anlamı yok. Tesadüf.

15 Temmuz’un ardından aslında ABD DışiÅŸleri Bakanı Kerry’i beklerken, Biden’ın ziyaretine evrildi süreç. Burada Türkiye’nin hassasiyetlerinin artık daha iyi algılandığını düşünmek mümkün mü?

15 Temmuz ruhu ve 7 AÄŸustos duruÅŸu [Yenikapı mitingi] Türkiye’nin bütün dünyadaki algısını çok olumlu ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir.

Bu Türkiye’nin dış iliÅŸkileri bakımından elini çok güçlendiren milli bir duruÅŸtur.

Bundan sonra bütün muhataplarımız Türkiye Cumhuriyeti devletini, meşru hükümeti, Türk halkını başka bir gözle değerlendiriyorlar.

15 Temmuz – 7 AÄŸustos arasında biraz da mırın kırın ederek darbe teÅŸebbüsünü eleÅŸtirsek mi eleÅŸtirmesek mi diye tereddüt geçiren batı dünyasındaki bazı dostlarımızın bundan sonra çok rahat bir ÅŸekilde Türkiye demokrasisinin yanında yer alacaklarını, Türkiye demokrasisiyle iliÅŸki kurmak için daha istekli olacağını görüyorum.

Fethullah Gülen’in iadesi konusu Biden ziyaretinin en önemli baÅŸlıklarından bir tanesi. Türkiye ısrarlı olduÄŸunu her mecrada, her ağızdan dile getiriyor. ABD Gülen’i vermezse, neden vermez?

Siyaset biraz da empati yapma iÅŸidir. Kendimizi oradaki siyasetçilerin yerine koyarsak, akıl ÅŸunu gerektirir: 79 milyon Türk halkıyla iÅŸbirliÄŸi yapmak mı, yoksa dini bir kültün, ama askeri dikta heveslisi dini bir kültün lideri olan çete başı teröristin yanında durmak mı? Bu tercihi Amerika yapmak durumundadır. Yıllardır çok yakın iliÅŸkisi olan, NATO çerçevesinde stratejik iÅŸbirliÄŸi olan ve gerçekten stratejik ortaklık prensibi içerisinde yıllardır teröre karşı da ortak mücadele vermiÅŸ olan bir Türkiye’den bahsediyoruz.

Ben hiçbir Amerikalı yöneticinin Türkiye’yi Fethullah Gülen’e feda edeceÄŸini zannetmiyorum. Çünkü Amerikalıların da en azından ortalama bir aklının olduÄŸunu, siyasi bir yeteneÄŸinin olduÄŸunu görüyoruz. Bu, Amerikan menfaatlerine aykırı bir ÅŸeydir. Hele hele 15 Temmuz darbe teÅŸebbüsünün başında bu çete başının olduÄŸu açık olduktan sonra Türk halkını bütünüyle kaybetmeyi göze alarak Fethullah Gülen’in yanında durmayı göze alacağını hiç zannetmiyorum.

Ä°srail ve Rusya ile yeniden normalleÅŸme süreci, Suriye’de politika deÄŸiÅŸikliÄŸi… “Mısır’dan yapılan açıklamalar güzel” diye Sayın BaÅŸbakan’ın bir ifadesi var… AK Parti dış politikada toplu bir yüzleÅŸme süreci mi yaşıyor?

Hiçbir ülkenin dış politikayı tek başına laboratuvar ortamında belirleme ÅŸansı yok. Ne kadar güçlü olursanız olun. Dış politikada herhangi bir konuda onlarca farklı aktörün zaman zaman gücü artan, eksilen müdahalesini görmemiz lazım. Dolayısıyla bu söylediÄŸiniz konuların hepsiyle ilgili Türkiye ilkeli,  ÅŸahsiyetli bir duruÅŸ sergilemeye çalıştı. Bu anlamda ilkelerini önceledi.

Ama sonuç itibariyle, siyasetin deÄŸiÅŸen ÅŸartları var. Bu sadece Türkiye ile ilgili deÄŸil. Bölgenin, dünya siyasetinin deÄŸiÅŸen ÅŸartları var. Açık söyleyeyim daha keskin mücadelelerin baÅŸladığı bir dönemdeyiz. Ekonomik olarak üçüncü dünya savaşının ayak izlerinin baÅŸladığı bir dönemdeyiz. Türkiye bütün bu farklı ekonomik bölgelerin her birisiyle de irtibatı olan bir ülke.  Türkiye bunların hiçbirisini bir diÄŸeri için feda edemez. Dolayısıyla buralarda mümkün olduÄŸu kadar sorunları çözerek yolumuza devam edeceÄŸiz.

Yeni şartlar ortada. Bu yeni şartlar çerçevesinde de, her bir alan ile ilgili ne bölge, ne küresel gerçeklerden soyutlanmayan, olabilir, uygulanabilir dış politika perspektifleri ortaya koymaya gayret ediyoruz.

“Bizim kadar çok elinde dış politika kartı olan ülke yoktur”

AK Parti döneminde ‘komÅŸularla sıfır sorun’ bir tanımdı. Bir baÅŸkası ‘DeÄŸerli yalnızlıktı’. Siz ÅŸimdi yeni bir kavram üretseniz ne söylersiniz?

Türkiye herhalde kendi eksenini tahkim etmek durumundadır. Zaman zaman Türkiye ile ilgili eksen tartışmaları yapılıyor. Türkiye’nin ekseni kendi eksenidir. Bu eksene baktığınız zaman doÄŸuyla da batıyla da, Ä°slam dünyasıyla da, Hristiyan dünyasıyla da, zengin ülkelerle de yoksul ülkelerle de eÅŸ zamanlı iliÅŸkiler geliÅŸtirebilme imkân ve kabiliyeti vardır. Bizim kadar çok elinde dış politika kartı olan bir baÅŸka ülke yoktur.

Şunu yaparsak yanlışlık yaparız. Sadece bölge ülkelerine bakışımızı teksif eder, başkalarını görmezsek bir başka yanlış olur. Sadece batıya dönersek bir başka yanlış olur. Sadece doğuya dönersek bir başka yanlış olur. Türkiye bunların hepsiyle eş zamanlı olarak ilişkilerini sürdürmeli. Biz ilişkileri hep iyi bir çizgide tutabilecek bir gayreti ortaya koyacağız. Dış politikada elimizdeki kartların zenginliğini kullanacağız.