Popüler Müslüman alimler

ABD’de yaÅŸayan kimi Müslümanlar bütün dünyada olup bitenleri gözlüyor ve ortak bir ruhun geliÅŸtirilmesi için çaba harcıyorlar. Modern zamanların Ä°slami düşüncesini zenginleÅŸtiren bazı kanaat önderleri, Türkiye dahil Ä°slam dünyasının özellikle de genç yaÅŸ grubunun ilgisini çekmeyi baÅŸardı. Sen! diliyle sürekli korkutulmak, kınanmak, eleÅŸtirilmek ve rol verilmenin genç kuÅŸaklara iyi gelmediÄŸi aÅŸikar. Küçülen dünyanın bütün deneyimi dijital makinelerine akarken, dakikada yüzlerce uyarana maruz kalırken, sorularını densizlik olarak görecek yaklaşımlardan uzaklaÅŸmaları ÅŸaşırtıcı deÄŸil. Gerginlikten uzak hatta kendimizle bile dalga geçebileceÄŸimiz rahat bir dile, mizahtan korkmayan popüler üsluba yakın durmalarının kınanacak yanı yok. 

Gündelik hayatla aynı anda iÅŸleyen bir düşünce hayatına; biat etmeden sevecekleri, konuÅŸup tartışacakları, la yüs’el olmayan alimlere ihtiyaçları var. Bunun yerini yurdunu bilmeme, saygısızlık ya da kadir kıymet bilmezlikle ilgisi yok elbette. Biraz popülerlikten ve hayatın kılcal damarlarıyla kurulacak baÄŸlardan söz etmeye çalışıyorum. Ä°slam dünyası ağır travmalardan geçerken, her ÅŸeyden önce ötekinden haberdar olma, sonra dayanışma, konuÅŸma, birbirimize sahip çıkma aÄŸlarının oluÅŸması lazım. Genç nüfus övünülecek bir nüfusa sahip ama birikimini, yabancı dil becerisini akıtacak ortak mecralar bulmakta zorlanıyor. 

***

Aslında Ä°slam dünyasının Ä°ngilizce konuÅŸup yazabilen gençleri arasında revaçta olan bir akış var. Amerika’da nevşü nema bulan, Ä°slami hareketler içinde yer alan alimlerin konuÅŸmaları, iletiÅŸim teknolojisinin nimetleri sayesinde bütün dünyada izleniyor. Özellikle de Ä°ngilizce’sini geliÅŸtirmek istediÄŸinde kendisine son derece kötü uygunsuz sahnelerle dolu dizi filmler, konuÅŸmalar önerilen gençler için bu videolar altın kıymetinde. Ä°zleyenlerin hem dilini, hem de Ä°slam, hayat ve ikisi arasındaki bütün iliÅŸkileri güncelleyen yaklaşımlarla vizyonunu geniÅŸletiyor.   

Genç Dergisi’nin Åžubat 2016 sayısında Amerikalı genç ulemayı anlatan bir dosya yapılmıştı. Mehmet Lütfi Arslan’ın deyimiyle, bu kiÅŸilere ilim adamı demek yetmez, asıl sosyal giriÅŸimci yanlarıyla öne çıkıyorlar çünkü. Kur’an ve sünnete vakıf, tebliÄŸ ve irÅŸat vazifesini hayatlarının birinci iÅŸi haline getirmiÅŸ yeni nesil sosyal giriÅŸimciler, ilk defa Ä°slam dünyasının sınırlarını aÅŸan bir etki alanı oluÅŸturdular.   

Zaytuna Enstitüsü’nü kuran Hamza Yusuf, Brooklyn’deki Takva Camii’nin imamı baptist kökenden gelen Siraj Wahhaj, daha önce ateist, Anglikan, Protestan, Katolik geçmiÅŸi olan ÅŸimdinin müminleri. Ä°slam ülkelerinde eÄŸitim almış, çok iyi derecede Arapça bilen, Ä°slam dininin esaslarına, fıkıh, kelam, tasavvuf, hadis, tefsir dallarına hakim, Nouman Ali Khan, Yasir Kadı, Suhaib Webb, Yusuf Estes, Jonathan A. C. Brown, Zaid Shakir ve niceleri.

***

Günümüz gençlerine nüfuz etmedeki baÅŸarıları hakkında bir fikir vermesi bakımından ABD’deki Beyyine Enstitüsü’nün kurucusu Nouman Ali Khan’ın biyografisine bir göz atmak fikir verebilir. Pakistanlı anne babadan dünyaya geldiÄŸi ÅŸehir Berlin. Urduca’yı öğrenemeden ana dili Almanca olmuÅŸ. Sonra babasının iÅŸi için gittikleri Suudi Arabistan’da Urduca’yı, dönüp geldikleri NewYork’ta Arapça’yı öğrenmiÅŸ. Yabancılığı, baÅŸkalığı, kendi deÄŸerleriyle çatışmayı, kültürler arasında ikiyüzlü yaÅŸamayı, her ÅŸeyi görmüş geçirmiÅŸ ve halden anlama katsayısı elbette yüksek. Ä°slami deÄŸerler etrafında oluÅŸturulacak gönüllü geniÅŸ yürekli bir topluluÄŸun deÄŸerini teslim eden bir çaba içinde. Bu konularda kendi deneyimleriyle canı çok yandığından eÄŸitime yönelik tecrübesini sayısız izleyicisiyle paylaÅŸan popüler bir alim. 

İslamcı dilin modern zamanların bütün problemlerini, ilerlemelerini ve zafiyetlerini birlikte ele alıp söz söyleyecek şekilde genişlemesi lazım. Gençlerin haşyet ve biatla değil, göz hizası içtenliğiyle takip edebilecekleri alimlere olan ihtiyacını artık göz ardı edemeyiz. Dünya sistemine çıkış yollarını ihmal etmeden bütüncül eleştiriler getirebilen yeni güncel yaklaşımlar gerekli. İnsanın -mülteci, vatansız, yurttaş ya da çoğul kimlikler taşıma gibi- varolma biçimi çeşitlendikçe sözün de çeşitlenmesi, yeni deneyimlere alan açması, yeni kelimelere kanatlanması lazım. Müslüman gençlerin yaslanacakları sağlam akide günümüzde ancak bakış açısını geniş tutarak kurulabilir.