Bass: Darbede parmağımız yok

Bass, darbe giriÅŸimiyle ilgili ülkesinin önceden haberdar olduÄŸu iddiasını yalanladı ve, böyle bir durum olsaydı Türk Hükümeti'ni önceden uyaracaklarını söyledi. Büyükelçi, bu suçlamalardan 'derinden incindiÄŸini' söylüyor: 

"En ufak bir kanıt olmadan bu yasa dışı darbe giriÅŸiminde ABD’nin parmağı olduÄŸunu ya da bu giriÅŸimden haberdar olduÄŸunu öne süren yorum ve suçlamalar nedeniyle derinden inciniyorum. ABD yönetimi 15 Temmuz’u 16 Temmuz’a baÄŸlayan gece yaÅŸanan yasadışı aktivitelerin hiçbirini planlamadı, yönetmedi, desteklemedi ya da bunlarla ilgili önceden bilgi sahibi deÄŸildi. Nokta! EÄŸer önceden haberimiz olsaydı derhal Türk hükümetine söylerdik... Bu sürtüşme ve yanlış anlaşılmalara raÄŸmen biz iki temel önceliÄŸe odaklanıyoruz. Birincisi, Türk hükümetinin bu yasadışı darbe giriÅŸiminin sorumlularını adalet önüne çıkartmasına destek olmak. Bu çalışmanın büyük bölümü yasal kanallar üzerinden devam ediyor ve ÅŸu noktada yasal süreçleri olumsuz etkileyecek herhangi bir ÅŸey söylemek istemiyorum."

‘Fuller'den haberim yok"

Darbe gecesine dair doğrulanmamış haberler arasında eski Amerikalı istihbaratçı Graham Fuller'den o gece Türkiye'de bulunduğuna dairdi.

Graham Fuller, Türkiye'de CIA'in Ä°stasyon Åžefi olarak çalışmış bir isim. Aynı zamanda Fethullah Gülen’in yeÅŸil kart baÅŸvurusu sırasında referans mektuplarından birini vermiÅŸti.  ABD Büyükelçisine  Graham Fuller'in o  gece Ä°stanbul'da olup olmadığı soruldu, cevabı şöyle oldu : 

"O gece Sayın Fuller’in Türkiye’de olduÄŸundan haberim yok. DoÄŸrusunu söylemek gerekirse burada olsaydı da bizim pozisyonumuzu deÄŸiÅŸtirmezdi. Åžu an ABD hükümeti ile hiçbir alakası yok, kendisi eski bir hükümet yetkilisidir. Sayın Fuller ya da baÅŸka isimlerin darbe giriÅŸimi gerçekleÅŸirken Türkiye’de olup olmadığından da bağımsız olarak ABD’nin bu iÅŸten çıkar saÄŸlayacağına yönelik çok fena yorumlar bazı kiÅŸiler tarafından bazı Amerikan medya kuruluÅŸlarında dillendirildi. Bunların hiçbiri ABD yönetiminin görüşlerini yansıtmıyor."

"Ä°ncirlik'i biz kontrol etmiyoruz"

Elçi, darbe giriÅŸiminde yer alan bazı F-16’lara, Ä°ncirlik üssünden kalkan TSK’ya ait tanker uçaklardan yakın ikmâli yapılmasına ve bu sebeple de ABD'nin giriÅŸime müdahil olduÄŸu iddiasına ise ÅŸunları söyledi:

"Ä°ncirlik bir ABD üssü deÄŸil, Türk üssü. Biz Ä°ncirlik’i Türk hükümetinin davet ve izniyle kullanıyoruz. Ne üssü ne Türk hava sahasını ne de Ä°ncirlik’teki kuleyi biz kontrol ediyoruz. Hangi uçağın ne zaman ve ne için kalkıp indiÄŸine biz karar vermiyoruz. Amerikan uçakları ancak Türk makamlarının izni üzerine uçuÅŸ yapabiliyor. Türkiye’nin üsten gerçekleÅŸtirdiÄŸi askeri faaliyeti sorgulama yetkimiz yok. Dolayısıyla da Ä°ncirlik’ten kalkan tanker uçakların yasal ya da meÅŸru operasyonlar için kullanılıp kullanılmadığını bilemeyiz. Bu Türk ordusunun ve hava kuvvetlerinin iÅŸi."

"Darbe girişimini saat 23:15'te öğrendik"

ABD'nin, İncirlik'teki hareketliliğe rağmen girişimden nasıl haberdar olup olmadığı da Bass'a soruldu:

"Hayır, tamamen karanlıktaydık. Ben darbe giriÅŸimini Ankara’da rezidansta jetler alçak uçuÅŸ yapmaya baÅŸladığında öğrendim. Yaklaşık 22.00 sularıydı...Ä°lk etapta bir terör tehdidine karşı önlem alındığını düşündüm. Hemen telefonlara sarılıp ne olduÄŸundan haberi olan birilerine ulaÅŸmaya çalıştık. Aynı sizler gibi. Türk hükümetinden bunun bir yasadışı darbe giriÅŸimi olduÄŸuna dair aldığım telefonun hemen ardından gittik dar bir ekiple beraber saat 23.30 sularında büyükelçiliÄŸe geçtik. Arayan dışiÅŸleri bakanlığından birisiydi ve saat 23.15 civarıydı. Arayan kiÅŸi bu bilgiyi Washington’a iletmemi istedi ve Türk hükümetinin ABD’nin desteÄŸini beklediÄŸini bildirdi. Ben de bunu derhal yaptım."

Elçi, arayan kişinin darbenin arkasında Gülen olduğunu belirtmediğini, Türk Hükümeti'nin bu yönde kanaatini duydukları an da bunu Washington'a ilettiklerini de söyledi.

"Akar'ın ifadesi güçlü tanıklık"

Bass, "Siz kiÅŸisel olarak darbe giriÅŸiminin arkasında Fetullah Gülen’in olduÄŸuna ikna oldunuz mu?" sorusuna ise darbe giriÅŸiminde Genelkurmay BaÅŸkanı Hulusi Akar'ın başına gelen bir olayı örnek göstererek yanıt verdi: 

"Burada yaÅŸayan ve Orgeneral Akar gibi pek çok kiÅŸiyle konuÅŸan biriyim. Akar’ın o gece yaÅŸadıklarına dair ifadesini güçlü tanıklık olarak görüyorum. Ötesinde bir görüş açıklamak istemem. Türk hükümetinin sorumluları adalet önüne çıkartmasını zorlaÅŸtıracak bir ÅŸeye neden olmak istemem."

Orgeneral Hulûsi Akar'ın, savcılığa verdiÄŸi ifadeye göre darbeciler o gece Akar’dan darbe bildirisine imza koymasını isterken, ‘Dilerseniz sizi kanaat önderimiz Fetullah Gülen ile görüştürürüz’ dediler. Akar, ifadesinde kendisine bu teklifi yapan ismin TuÄŸgeneral Hakan Evrim olduÄŸunu, kendisinin ise 'Ben kimse ile görüşmem' diyerek Evrim'i terslediÄŸini söyledi.

"Åžoke olduk"

John Bass, "Ülkeniz açısından da bir istihbarat zaafı olduğu değerlendiriliyor mu?" sorusuna ise şu yanıtı verdi:

"Biz de ÅŸaşırdık ve ÅŸoke olduk. Bu planlamanın ne ölçüde gözlerden saklandığının boyutunu ortaya koyuyor. Bunu nasıl becerdiler? Türk hükümetinin elde edeceÄŸi bulguları merakla bekliyoruz... Bu olayda yaÅŸanan ÅŸokun boyutunu Batılılara anlatabilmek için bizim 11 Eylül’de yaÅŸadığımız deneyimi hatırlatmak lazım."

"Farklı demokrasilerin farklı hukuk sistemleri var"

Türkiye’de geniÅŸ bir kesimin Gülen’in bu darbe giriÅŸiminin arkasında olduÄŸuna, ABD’nin de Gülen’in arkasında olduÄŸuna inanıyor olmasına tepkisi ise ÅŸu oldu:

"Türkiye’nin sorumluları adalet önüne çıkartmasını destekliyoruz. Öte yandan farklı demokrasilerin farklı hukuk sistemleri var. ABD’de yargı yüksek derecede bağımsız bir kurum, yönetimin hükümetten bağımsız ve eÅŸ yetkilere sahip bir kolu. ABD’de yargı yürütmenin onaylamadığı pek çok karara imza atabilir ki, 2008 yılında Amerikan yargısının Fetullah Gülen’in ikamet izni meselesinde de tam da bunu yapmıştır. Åžu an ABD’de olan ve Türk hükümetinin darbe giriÅŸimine katıldığını düşündüğü kim varsa onlarla ilgili süreçlerin bağımsız ABD yargıçlar üzerinde ikna edici bir etkisi olacak ÅŸekilde yürütülmesine destek vermek istiyoruz. Çok fazla konuÅŸmak istememizin sebebi de ÅŸu; mahkeme süreçleri öncesinde çok fazla kamuoyu önünde tartışılan bazı güçlü davalarda yargılamanın baÅŸarısız olduÄŸu pek çok örnek var ABD’de."

“Örgütün kendisine gelince; ABD’de yabancı terör örgütü diye tanımlanmak için çok net bazı kriterler vardır. Temel unsurlardan birisi bu örgütlerin Amerikan vatandaÅŸlarını doÄŸrudan tehdit etmeleri veya öldürmeleridir. Okullara gelince; ABD’deki tüm diÄŸer örgütler ve kurumlar gibi eÄŸer suç iÅŸlendiÄŸine dair veya yasadışı eylemlere karıştıklarına dair kesin kanıtlar varsa bu federal, eyalet ve yerel yetkililer tarafından ciddiye alınır. Suç iÅŸlendiÄŸine dair kanıtlar ABD’deki yetkin kurumların önüne geldikçe gereÄŸinin yapılacağına eminim.”

"Cumhuriyeti ve halkı korumaya ant içmiş Türk ordusu..."

Büyükelçi, bu girişime kendilerinin de öfke duyduğunu söyledi ve ABD ve Türk tarafının birbirlerini anlamadığını savundu:

"Türk dostlarımızın yaÅŸadığı duyguları biz de hissediyoruz ve bu baÄŸlamda burada yaÅŸanan olayların ne olduÄŸunu ve toplumdaki etkisini anlamaya ve hem Washington’a hem de Amerikan halkına anlatmaya uÄŸraşıyoruz. Aynı ÅŸekilde Atlantik ötesinde olayların nasıl göründüğünü ve neden bir türlü birbirimizi tam anlayamadığımızı da Türk hükümetine ve okuyucularınıza anlatmaya çalışıyoruz. Cumhuriyeti ve halkı korumaya ant içmiÅŸ Türk ordusu mensuplarının aksi yönde yasadışı faaliyetlere girmiÅŸ olmasına biz de öfke duyuyoruz."

"Batı basınındaki haberlerden rahatsızlık duydum"

Bass, Batı basınının bu olaya yaklaşımını da eleştirdi:

“Bence burada en büyük sorunlardan biri hem Türk hem de Batılı gazetecilerin olayları analitik bir çerçeveye oturtma konusunda çok aceleci davranmış olmaları. Batı basını tarafından yapılan bazı haberlerden rahatsızlık duydum. Neden kızgın olduÄŸunuzu biliyorum; o gece demokrasinizi korumak için kendi yaÅŸamlarını riske atarak sokaÄŸa çıkan insanların ne kadar geniÅŸ bir yelpazeden olduÄŸu haberlere yansımadı. Buradaki pek çok gazetecinin de varsayımlar koyarak ABD’nin burada bir rol oynadığına dair sonuçlara varmasından da aynı ölçüde üzüntü duyuyorum. ABD’nin Türkiye’nin parçalandığını, zayıfladığını ve istikrarsızlaÅŸtığını görmek istediÄŸine dair hikayeyi anlamak bizim için çok güç. Ä°liÅŸkilerimizin tarihine ve bu ülkedeki yatırımlarımıza çok ters bir anlatı. ABD güçlü, müreffeh, demokratik ve kendine güvenen bir Türkiye görmek istiyor.” 

Büyükelçi Bass, kamuoyunda ABD'ye yönelik yaklaşımın bazı şirketleri ürküttüğünü de söyledi:

“GeçtiÄŸimiz haftalarda zamanımın önemlice bir kısmını Amerikan ÅŸirketlerine Türkiye’deki yatırım ortamını ve Türkiye’de Amerikalı olmanın anlamını anlatarak geçirdim. Pek çok ÅŸirketten de anti-Amerikancılıktaki bu kabarmanın buradaki iÅŸleri üzerinde bir etkisi olacağına dair kaygılarını dinledim.”

Kaynak: Hürriyet, Habertürk