YAŞ'ta gözler alt rütbelerde

Türk Silahlı Kuvvetleri örgütlenme ÅŸablonunda general ve amiral sayısı 301 olarak belirlenmiÅŸ durumda. Ä°htiyaç halinde yükseltilebilir maddesine istinaden yıl yıl artan sayıyla bu rakam ÅŸu anda 358 olarak açıklandı. Anadolu Ajansı verilerine göre toplam 129 general ve amiral darbe giriÅŸimi iddiası ile tutuklandı. Yani ordudaki general ve amirallerin yüzde 36’sı darbe giriÅŸimi sebebiyle tutuklu durumda. Bunlar içinde 1 orgeneral, 10 korgeneral, 25 tümgeneral ve 93 tuÄŸgeneral var.

301 general ve amiralin bulunduğu şablona göre Kara, Deniz, Jandarma ve Hava Kuvvetleri'nde toplam 176 tuğgeneral bulunuyor. İhtiyaca binaen artırılan generallerin rütbe dağılımı bilgisi TSK tarafından paylaşılmadı.

Tuğgeneral ve tuğamirallerin yarıya yakını tutuklu

Tahminler ÅŸu anda TSK içinde 200’ü aÅŸkın tuÄŸgeneralin bulunduÄŸu ÅŸeklinde. 93’ünün tutuklu olduÄŸu düşünüldüğünde TSK’da tuÄŸgeneral rütbesinde bulunanların yarıya yakının darbe giriÅŸimi nedeniyle tutuklu olduÄŸu söylenebilir.

Yüksek Askeri Åžura’yı en çok zorlayacak karar albaylıktan tuÄŸgeneral rütbesine yükseltilecek personel konusu. Genelkurmay Karargâhı’nda görevli olan tuÄŸgeneraller dışındakiler Türkiye genelinde tugay, garnizon, bölge ve üs komutanlıkları görevlerinde bulunuyor. Sadece Kara Kuvvetleri’nde 32 tuÄŸgeneral komutanlık görevi esnasında tutuklandı.

Hava Kuvvetleri’nde 9 ana jet üs komutanından 5’i, Deniz Kuvvetleri’ndeyse 10 tuÄŸamiral komutanlık yaptıkları sırada tutuklandı.

Tutuklanan generaller ve amirallerin görev yerlerine bakıldığında Türkiye savunması için kritik öneme sahip yerlerin komutanlarının darbe giriÅŸimi nedeniyle tutuklandığı ortaya çıkıyor. Suriye, Irak, Ä°ran sınırının yanı sıra Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz deniz sınırlarında önemli birliklere komuta eden komutanlar tutuklu. 

Kara Kuvvetleri ve Jandarma

Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda komutanı tutuklanan en büyük ordu komutanlığı 2. Ordu. Kara Kuvvetleri’ndeki dört büyük ordudan biri. Merkezi Malatya’da bulunan 2. Ordu, Anadolu’yu Suriye, Ä°ran ve Irak'tan gelecek dış tehditlere karşı korumakla görevli.  

Kara Kuvvetleri’nde 3. ve 7. Kolordu Komutanları da tutuklu. Karargâhı Diyarbakır’da bulunan 7. Kolordu Komutanlığı Hakkâri, Siirt, Åžanlıurfa ve Şırnak’ı, Kuzey Irak'tan gelebilecek dış tehditlere karşı korumakla yükümlü. Ordu komutanlıklarının başında bir orgeneral bulunuyor.

Karargâhı Ä°stanbul Maslak’ta olan 3. Kolordu Komutanlığı Ä°stanbul'u dış tehditlere karşı korumakla görevli ve aynı zamanda da NATO'ya baÄŸlı Yüksek Hazırlık kolordusu. Bu iki kritik komutanlık da Korgenerallik rütbesi gerektiriyor.

Kara Kuvvetleri ve Jandarma’da ise Tümen seviyesindeyse iki kritik Tümen’in komutanları da tutuklu. Tümgeneral seviyesinde komutanlık gerektiren bu tümenler Yüksekova 3. Piyade Komutanlığı ve Şırnak merkezli 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanlığı.

Kara Kuvvetleri ve Jandarma’da asıl dikkat çeken tutuklular TuÄŸgeneral rütbesinde olanlar. Tugay, Garnizon ve Bölge komutanı iken tutuklanan TuÄŸgeneral sayısı 32. TSK içinde kendi kendine yetebilen tümen’den küçük alay’dan büyük olan tugaylar ortalama 5000 kiÅŸilik birlikler.

Hava Kuvvetleri

Türkiye’nin hava sahasını korumakla görevli Türk Hava Kuvvetleri’nde kritik komutanlıklarda görevli iki Tümgeneral tutuklu. Bunlar Muharip Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanı Kurmay BaÅŸkanı Tümgeneral Suat Murat Semiz ve Diyarbakır 2’nci birleÅŸtirilmiÅŸ Hava Harekât Merkezi Komutanı Tümgeneral Atilla Darendeli. Bunlarda EskiÅŸehir merkezli olan Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanlığı Türk Hava Kuvvetleri’nin ana gücü ve tüm Türkiye hava sahasının korumasından sorumlu. Bu iki komutanlık dışında çoÄŸunluÄŸu üs komutanı olmak üzer 16 Havacı TuÄŸgeneral tutuklu. Türkiye’nin farklı illerindeki 9 Ana Jet Ãœssü komutanlıklarından 5 ana jet üs komutanı darbe giriÅŸimi iddiasıyla tutuklandı.

Deniz Kuvvetleri

Deniz Kuvvetleri’nde en üst rütbeli tutuklama Ä°stanbul Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Ömer Faruk Harmacık’ın tutuklanması oldu. Bu komutanlık BoÄŸazlar, Karadeniz ve Marmara’nın güvenliÄŸinden sorumlu. Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Hakan Ãœstem de Deniz Kuvvetleri’ndeki yüksek rütbeli tutuklamaler arasında yer aldı. Deniz Kuvvetleri’ndeki tutuklamalara bakınca Türkiye’nin Karadeniz, Ege ve Akdeniz deniz sınır güvenliÄŸinden sorumlu tüm TuÄŸamiraller darbe giriÅŸimi iddiası ile tutuklandı. Ege Deniz Bölge Komutanı, Akdeniz Bölge Komutanı, Karadeniz Bölge Komutanı, Çanakkale BoÄŸaz ve Garnizon Komutanı ile Marmaris Aksaz’da bulunan Aksaz Deniz Ãœssü ile Erdek Deniz Ãœs komutanı da tutuklanan isimler arasında yer aldı. Deniz Kuvvetleri’nde toplamda birliklere komuta eden 10 TuÄŸamiral tutuklandı.

EÄŸitim Komutanlıkları 

Darbe giriÅŸimi iddiasıyla tutuklanan isimler arasında hem subay hem de er eÄŸitim komutanlıklarında görev yapan komutanlar da bulunuyor. Korgeneral rütbesi ile tutuklu tek isim Kara Kuvvetleri EÄŸitim ve Doktrin Komutanlığı (EDOK) Muhabere ve Muhabere Destek EÄŸitim Komutanı Korgeneral Metin Ä°yidil. EÄŸitim birliklerinde ve okullarında toplam yedi Tümgeneral tutuklu. Kara Harp Akademisi Komutanı Tümgeneral Selim Mert ve Hava Harp Akademisi Komutanı Tümgeneral Recep Yüksel subay yetiÅŸtiren okulların komutanı olarak tutuklu. Bunların dışında Ä°zmir Narlıdere Ä°stihkam Okulu ve EÄŸitim Merkezi Komutanı Tümgeneral Osman Nadir Saylan ile Polatlı Topçu Füze Okul Komutanı Tümgeneral Osman Ãœnlü de tutuklandı. TuÄŸgeneral rütbesinde olup da eÄŸitim biliÄŸi veya okulu komutanlığı yapan TuÄŸgeneral sayısı ise Tümgeneral sayısı ile aynı yani yedi. Bu TuÄŸgeneraller arasında Kara Harp Okulu Komutanı, Jandarma Okulları Komutanı ve Kara Kuvvetleri Astsubay Meslek Yüksek Okulu komutanları da var. 

1990'lı yıllar mezunları albaylar

PerÅŸembe günü yapılacak YAÅž’daki en önemli konu tuÄŸgeneral rütbesine atanıp yukarıda sayılan kritik komutanlıklara atanacak personelde düğümlenecek. Ãœst komuta kademesinde karargâhta kritik komutanlıklarda görevlendirilecek darbe giriÅŸimine adı karışmamış orgeneral/oramiral, korgeneral/koramiral ve tümgeneral/tümamiral konusunda seçenek çok. Asıl sıkıntı 1980’li yılların ortalarından itibaren askeri liselere ve harp okullarına giren personelde düğümleniyor. Bu personelin bir kısmı ÅŸu anda tuÄŸgeneral rütbesinde ki darbeye ismi karışan tuÄŸgeneraller bu yıllarda TSK’ya girmiÅŸ kiÅŸilerden oluÅŸuyor. Åžu anda kurmay albay rütbesindeki personel de 1990’lı yıllarda harp okullarından mezun olanlar. Bu yılların Fethullah Gülen Grubu’nun sınav sorularını çalarak askeri okullara taraftarlarını soktuÄŸu dönemler olduÄŸu iddia ediliyor. Bu nedenle generalliÄŸe ve amiralliÄŸe terfi ettirilecek kurmay albaylar üzerine ciddi çalışmalar yapılıyor. Önceki YAÅž’ların aksine bu kez siyasi iradenin daha önceki yıllarda askerlere bırakılan atama ve tayin konusunda ağırlıklı biçimde söz sahibi olması bekleniyor. Bu konuda PerÅŸembe günü yapılacak YAÅž toplantısında atama ve tayinlerde Milli Savunma Bakanlığı’nın da “uygun görüş ” vermesi zorunluluÄŸunun çıkması bekleniyor.

Ãœst komutada deÄŸiÅŸiklik beklentisi yok

Ãœst komuta kademesindeyse atama yapılması beklenen tek koltuk Jandarma Genel Komutanlığı. İçiÅŸleri Bakanı Efkan Ala Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Galip Mendi’nin saÄŸlık sorunları nedeniyle görevine devam edemeyeceÄŸini açıkladı. Genelkurmay BaÅŸkanlığı ve diÄŸer kuvvet komutanlıklarında deÄŸiÅŸim olacağına dair Ankara’dan bir iÅŸaret gelmedi.

Ä°rfan Bozan - aljazeera.com.tr