'Kemalist ayarlara' dönmek bir öneri mi?

Burhanettin Duran - Sabah

Değişim bir ihtiyaçsa da anlaşılması en zor olgu. Bireyden topluma ve dış politikaya kadar değişimin yönünü ve mahiyetini tespit etmek de ona uyum sağlamak da sancılı bir süreç.
Prensiplerle uyum bir yana hem trendlerin hem de ilişkili aktörlerin perspektiflerinin iyi okunmasını gerektiriyor.
Statükonun "baÅŸ aktörü" olarak gördüğünüz bir "iktidarın" politikalarının yaÅŸadığı deÄŸiÅŸimin "mahiyetini" ve "yönünü" deÄŸerlendirmek daha da zorlu bir uÄŸraÅŸ. Çok uzun süredir iktidar tecrübesinden mahrum olan muhalefetin sıklıkla yüzleÅŸtiÄŸi bir sorun iÅŸte tam da bu. Performansı deÄŸil niyeti ve arkasında gördükleri ideolojiyi eleÅŸtirmekte fazlaca takıntılılar. Bunun sebebi de ana iddialarından bir türlü vazgeçememeleri.
Sözgelimi iktidarın dış politikada yaşadığı sorunları "İslamcı ve mezhepçi" ideolojisine bağlamayı sürekli tekrarlanan bir mottoya dönüştürdüler. Bu ideolojik etiketlemeye bir de "Erdoğan'ın liderliği" sorununu eklediniz mi iç ve dış politikadaki her sıkıntıyı rahatlıkla açıklayabilirsiniz.
Böylece "komÅŸularla sıfır sorun" prensibinin ancak istikrarlı komÅŸular varken uygulanma hedefi taşıyabileceÄŸini görmezden gelebilirsiniz. Halbuki Arap isyanlarının OrtadoÄŸu'ya getirdiÄŸi kaosun karanlığında yeni bir dönemin içindeyiz. "Ä°slamcı ve maceracı" dış politika yüzünden Batılı müttefiklerle iliÅŸkilerin bozulduÄŸunu söylemenin açıklayıcı bir deÄŸeri yok. Bölgenin yeniden ÅŸekillendiÄŸi ve klasik ittifak anlayışlarının çalışmadığı bir ortamdayız.
ABD'nin ve NATO'nun Kuzey Suriye'deki PKK- PYD oluÅŸumunun Türkiye'nin bütünlüğü ve güvenliÄŸi için önemini sürekli göz ardı etmesi buna sadece bir örnek.
Ä°ran ile yumuÅŸamaya giren ABD'nin bölgedeki bütün müttefiklerinin terk edilmiÅŸlik duygusu ile baÅŸlarının çaresine bakma çabası da diÄŸeri. O halde Suriye ve Irak'ın "baÅŸarısız devlete" döndüğü ve dünyaya göçmen ve terör ihraç eder hale geldiÄŸi noktada ihtiyaç hissedilen ÅŸey rasyonel politika önerileridir, ideolojik suçlamalar deÄŸil. Böylesi bir ortamda sadece yaptıklarınız deÄŸil yapmadıklarınız da bir risk kaynağıdır. DAÄ°Åž ile ne kadar mücadele ettiÄŸiniz, PKK'nın Suriye'deki varlığı ile ilgili yapmadıklarınız ve diÄŸerleri...
Son dönemde AK Parti, Ä°srail ve Rusya ile eÅŸzamanlı normalleÅŸmeye girdikten sonra muhalefet "Kemalist ayarlara dönülmedikçe rahat yok" söylemini yeniden ısıttı. Bu söylemin üç boyutu var. Ä°lki dış politikada "barışı" öncelemek.
Halbuki "komÅŸularla sıfır sorun" ya da "dostları artırmak, düşmanları azaltmak" söyleminden "yurtta sulh cihanda sulh" ilkesinin pek de bir farkı yok. Uygulanması diÄŸer aktörlere de baÄŸlı olan prensipler bunlar.
İkincisi, dış politikada laikliği uygulamak. Retorik bir yana, AK Parti dış politikasının ana ilgisi hep ekonomi olmuştur. Dış politikada İslam'ın etkisi sanılanın aksine milli çıkarların rasyonalitesinin dışına çıkmadı.
Mursi zamanında Mısır'a laikliği önerenin de, İsrail ile ilişkilerini normalleştirenin de AK Parti iktidarı olması buna örnekler. Müslüman Kardeşler'e gösterilen ilgi de demokratik duyarlılıktan fazlası değil. Kemalist ayarlara dönmek söyleminin üçüncü boyutu ise dış politikada "iddialı aktör" olmamak. Bu boyut birçok soruyu akla getiriyor: "Kemalist ayarlara dönmek" bugünün Ortadoğu'sunda ne ifade eder?
Uluslararası sistemde etkin bir aktör olma hedefini terk etmek bizi DAİŞ ve PKK tehditlerinden korur mu? Küresel sorumluluklarından soyunarak bölgesel güçleri rekabetin şiddetine terk eden ABD'den klasik müttefiklik statüsü dilenmek bizi selamete çıkarır mı?
Suriye'de Esed, İran ve Rusya ile anlaşarak içe kapanmak Kuzey Suriye'deki PYD oluşumunu barışçıl kılar mı?
"Asrı saadete dönüş" formatında tekrarlanan "Cumhuriyet'in ayarlarına dönüş" argümanı içi boÅŸ bir kalıptır.