Öfkemize sahip olalım...

Abdullah Büyük - Yeni Akit

Yüce Mevlâ, insanoğlunu müspet ve menfi duygular üretecek mekanizmalarla beraber yaratmıştır. Vahyin ışıklarıyla aydınlanan akıl ve fıtratı bozulmamış irade mekanizmasını devreye koyarak ürettiği duygular, insanı olumlu yönde davranış sergilemeye yöneltecektir. Nefsinin, insan ve cin şeytanlarının tetiklemesiyle ürettiği duygular da olumsuz/zararlı davranışlar sergilemeye yöneltecektir. İşte insan; iyi ile kötünün, hayırla şerrin, olumluyla olumsuzun, faydalı ile zararlının çarpıştığı savaş alanıdır. Bu savaştan, dünya ve ahirette kazançlı çıkmanın tek şartı vardır o da: Müspet davranışlar sergileten mekanizmaların, menfi davranışlar üreten mekanizmalara galip gelmesidir. Başka bir ifade ile selim aklın ve iradenin, nefis ve şeytan çetesine yenik düşmemesidir.

Rasûlullah (sav), “Siz aranızda kimi pehlivan olarak kabul edersiniz?” diye sordu. Ashab; “GüreÅŸte rakibini yenen kimseyi” dediler. Rasûlullah da: “Hayır, gerçek pehlivan öfkelendiÄŸi zaman nefsine hâkim olabilen kimsedir” buyurdu. (Buhârî, Edeb, 76; Müslim, Birr, 106-107)

Görüldüğü gibi hadis, yoruma ihtiyaç duymayacak kadar açık ve mesaj vericidir. Pehlivanlığını ortaya koyacak olanlar bunu, bileÄŸi ile deÄŸil yüreÄŸi ile ispat etmelidirler. Ahiret bilekle deÄŸil yürekle kazanılıyor, suretle deÄŸil sîretle elde ediliyor. Yürek ülkesine hakim olamayanlar, bedenin doyumsuz taleplerini dizginlemeye muktedir olamazlar. Öfkesine yenik düşen bir insan, züccaciye dükkânına giren fil gibidir, her tarafı kırar, döker.  

Yüce Mevlâ’mız da, muttaki kulların özelliklerini sayarken şöyle buyuruyor: “Onlar bollukta da darlıkta da infak ederler/verirler, ÖFKELERÄ°NÄ° YUTARLAR, insanların kusurlarını affederler.” (Âl-i Ä°mran,3/134) Allah’a karşı kulluk ve sorumluluk bilincinde olan o saygı deÄŸer kullar, öfkelendikleri zaman kendilerine hâkim olur ve öfkelerinin tetiklediÄŸi uygulamaya giriÅŸmezler. Öfke, kızgınlıktan sonra kalbin alevlenmesi halidir. Onun yenilmesi ise kiÅŸinin kendisini sabra yöneltip tutması ve öfkenin herhangi bir etkisini ortaya çıkarmamasıdır. Ä°ÅŸte takva sahipleri/Allah’a karşı sorumluluk bilincinde olanlar öfkelendikleri zaman onu yutarlar. 

Ebû Hureyre (ra)’ın naklettiÄŸine göre bir adam “Ey Allah’ın Rasûlü! Beni cennete götürecek amel konusunda bana kısa bir nasihatte bulun. Uzun yapma ki, nasihatini unutmayayım”  demiÅŸti ve bunu birkaç kere tekrar etmiÅŸti de Rasûlullah (sav), “ÖFKELENME” diye cevap vermiÅŸti. (Buhârî, Edeb, 76; Tirmîzî, Birr, 73) 

Rasûlullah (sav) bir hadislerinde şöyle buyurur: “BilmiÅŸ olunuz ki, insanlar muhtelif tabakalarda yaratılmıştır. Kimi geç kızar, çabuk barışır. Kimi çabuk kızar çabuk barışır. Bunlar birbirine benzer. Kimi de çabuk kızar geç barışır. Bilin ki, bunların en hayırlısı, geç kızıp çabuk barışan; en kötüsü de çabuk kızıp geç barışandır.” ( Tirmîzî, Fiten, 26 (2192)

 “Kıyamet günü ‘Nerede ecirleri Allah üzerine olanlar, cennete girsinler’ diye bir Ã§ağırıcı nida edecek. ‘Ecirleri Allah üzerine olanlar kimlerdir ki?’ diye sorulacak. Bunun üzerine; dünyada affedici olanlardan baÅŸkası kalkamayacaktır.” (Elmalılı, Hak Dini Kur’an Dili, 2/425)

Ä°ÅŸte mü’min kadın ve erkek, bu talimatları düşünerek “ne zaman hiddetini yenerse Allah-u Teâlâ’nın da kendisini bu ÅŸekilde affedeceÄŸini ve cennette nimetlendireceÄŸini” hatırlamalıdır. Bu düşünce Allah katında kendisini yüceltir.  

Bu söylenenler “dünyevî öfke” hakkındadır. Fakat Ä°bni Hacer “dînî öfke” tâbiri ile meÅŸru olan hak için, Allah için izhar edilen öfkeden bahseder ve bunun caiz olduÄŸunu, sünnette uygulamasının bulunduÄŸunu ifade eder. Nitekim Rasûlullah (sav), ÅŸahsını ilgilendiren meselelerde sabredip öfkelenmediÄŸi halde, dini ilgilendiren meselelerde öfkelenmiÅŸtir. Bunun bir örneÄŸi ÅŸu hadistir: Abdullah b. Mesud anlatıyor: “Bir adam gelerek Rasûlullah’a (sav): ‘Ben sabah namazına falanca yüzünden gelemiyorum, çünkü fazla uzatıyor’ dedi. Ben Rasûlullah’ın (sav) o günkü kadar öfkelendiÄŸini hiç mi hiç görmedim. Ã–fkeyle şöyle dedi: ‘Ey Ä°nsanlar! Sizden bazıları nefret ettiricidir. Hanginiz halka namaz kıldırırsa kısa tutsun. Zira cemaatte hasta var, yaÅŸlı var ve ihtiyaç sahibi var.’ ” (Buhârî, Ä°lim, 28; Müslim, Salât, 182-185)

Rasûlullah’ın (sav) bu çeÅŸit öfkelendiÄŸi durumlar çoktur. Demek ki; öfke yasağı, mutlak bir yasak deÄŸildir. Bu fıtrî halin kullanıldığı meÅŸru olan durumlar vardır. “Dünyevî Ã¶fke”mizi yenerken, “dînî Ã¶fke”mizi de, inanç deÄŸerlerimizi korumak için yeri geldiÄŸinde ortaya koymalıyız. Çünkü dinin suç saydığı iÅŸleri yapanlara kızmak caizdir. Bu, dini gayretin ve hassasiyetin bir dışa vurumudur, Nebevî bir uygulamadır. Selâm ve dua ile cumanız mübarek olsun…