Osmanlı'da Ramazan Bayramı...

Gelenekler yıllar içinde her ne kadar unutulsa da bayramlarla yeniden hayat buluyor. Osmanlı Dönemi’ndeki Ramazan ayları da bu anlamda yol gösterici. Bir döneme damga vuran Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nda dini bayramlara büyük önem verilirdi.

Osmanlı’da Ramazan günlerinde zenginler hiç tanımadıkları mıntıkalardaki bakkal, manav vb. dükkânlarına girer, onlardan Zimem defterini yani veresiye defterini çıkarmalarını isterdi. BaÅŸtan, sondan ve ortadan rastgele sayfaların yekununu yaptırıp, “Silin borçlarını… Allah kabul etsin” der, çeker giderlerdi. Borcu ödenen, borcunu ödeyenin kim olduÄŸunu; borcu sildiren, kimi borçtan kurtardığını bilmezdi.

İFTAR DAVETLERİ ÇOK ÖNEMLİYDİ

Osmanlı’da Ramazan ayı boyunca iftar davetleri olurdu. Halk, eÅŸine dostuna iftar vermeyi büyük bir ibadet olarak kabul ederdi. Ramazan ayında iftar vakitlerinde kapılar açık tutulurdu.

BAYRAMLARIN ÇOCUKLAR İÇİN AYRI BİR YERİ VARDI

Osmanlı’da bayramların çocuklar için ayrı bir yeri vardı. Bayramlıklarıyla sokakta gezen çocuklara ‘arife çiçeÄŸi’ denilirdi.

BAYRAM, SULTAN’IN CAMÄ°YE GELİŞİYLE BAÅžLARDI

Topkapı Sarayı'nda ilk olarak, bayramlık kıyafetlerini giyen padiÅŸah, sabah namazını Hırka-ı Saadet'te, Enderun öğrencileriyle kılar, bayramlaşırdı. Bayram için top atışları yapıldıktan sonra Ayasofya ya da Sultanahmet Camii'nde bayram namazı kılmak için bayram alayı hazırlığı baÅŸlardı. Osmanlı’da bayram, Sultan’ın bayram namazı için camiye geliÅŸiyle baÅŸlardı.

PADİŞAH, ÇOCUKLARA PARA DAĞITARAK ONLARI SEVİNDİRİRDİ

Namaz sonrasında saraya dönen padişah önce annesinin elini öpüp ardından diğer aile efradıyla bayramlaşırdı. Padişah, bayram tebriğinin ardından güzel işlemeli keselerle çocuklara para dağıtarak onları sevindirirdi.

HEDİYELEŞME KÜLTÜRÜ VARDI

Osmanlı’da bayramlarda hediyeleÅŸme kültürü vardı. KumaÅŸ ya da dikilmiÅŸ elbise hediye etme adetti. Özellikle konak sahipleri tarafından evlendirilen kiÅŸilere, konak ailesi, birer takım elbise ve iç giysi hazırlar ve bayramdan önce bohçalarla gönderirdi.

BAYRAMDA AF ÖNEMLİ YER TUTUYORDU

Bayramda af önemli bir yer tutar. Mahkumların bir kısmının cezası af edilir, hapishanede kalanlara da bayram hürmetine çeşitli hediyeler verilirdi. Sanatkarlar, en güzel eserlerini padişaha hediye olarak sunarlardı. Mehter hiç susmazdı.

Bayramdan önce sarayın her yeri gül sularıyla yıkanır, Hırka-ı Saadet dairesi tamamen temizlenirdi, sokaklarda gül kokuları yayılırdı. Hamamlar, Ramazan'ın son bir haftası bütün gün açık olurdu. Ayak takımı da buralardan yararlanırdı. Ramazan'ın ortasından itibaren de bayram giysileri için kumaşlar hazırlanır ve dikimleri yapılmaya başlanırdı.

“OSMANLI’NIN ÅžEHÄ°RLERÄ°NDE BAYRAM FARKLI KUTLANIRDI”

Osmanlı Devleti’nin büyüklüğü ile orantılı olarak farklılıklara deÄŸinen Sina  AkÅŸin, “Osmanlı çok geniÅŸ bir coÄŸrafyaya hükmetti. Tabi ki Ä°stanbul, Trablus, Halep bütün ÅŸehirlerde farklı ÅŸekilde kutlanırdı Ramazan Bayramı, çünkü uzak vilayetlerin adetleri birbirlerinden farklıydı. Halep’te insanlar farklı bir gelenekten gelirken, Ä°stanbul’da farklı gelenekler söz konusu olurdu.” diye konuÅŸtu.

“DÄ°NÄ°N ÖNEMÄ° RAMAZANI DA ÖNEMLÄ° KILARDI”

YaÅŸanılan çaÄŸ ile de orantılı bir gelenekten söz eden AkÅŸin, dinin önemi ile bayram atmosferinin önemini ise ÅŸu sözlerle vurguladı: Osmanlı Dönemi bir OrtaçaÄŸ devri olduÄŸu için din yaÅŸamda çok ön plandaydı ve dolayısıyla Ramazanlar çok önemli oluyordu. Ramazan’da alkol kesinlikle kullanılmıyordu. Åžimdi ise bu durum eskisi gibi deÄŸil.  

GÃœNÃœMÃœZE KADAR GELEN ‘BÄ°RLEÅžTÄ°RÄ°CÄ°’ ETKÄ°SÄ°

Günümüzde de en önemli özelliÄŸi dargınları barıştırmak olan bayramlarda birleÅŸtirici etkiye deÄŸinen Sina AkÅŸin,  “Sahurlarda herkesin davullarla uyanması ve iftar vakitlerinde ramazan topu atılması, Ramazan ayının en önemli adetlerindendir.  Osmanlı’da bayramların birleÅŸtirici etkisi vardı” dedi.

Kaynak: AjansHaber