İngiltere'nin başbakan adayları kimler?

Birleşik Krallık'ta Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma kararının ardından boşalacak başbakanlık koltuğu için iktidardaki Muhafazakar Parti'den 5 kişi aday olurken, adayların AB'den çıkış için yürütülecek müzakere sürecindeki vaatlerinin ülkenin bir sonraki liderini belirlemede etkili olması bekleniyor.

BirleÅŸik Krallık'ta geçen ay yapılan referandumda halkın yüzde 52'sinin "AB'den çıkılması" yönünde oy kullanmasının ardından, 2010 yılından bu yana BaÅŸbakanlık koltuÄŸunda bulunan ve ülkesinin AB içinde kalması için kampanya yürüten Muhafazakar Parti lideri David Cameron görevinden ayrılacağını açıkladı. Bu açıklamayla iktidardaki Muhafazakar Parti'nin liderliÄŸi ve baÅŸbakanlık için yarış baÅŸlamış oldu. 

Ä°ki milletvekilinin desteÄŸini alan her milletvekilinin adaylığını koyabileceÄŸi Muhafazakar Parti liderliÄŸi yarışında ilk tur oylama yarın yapılacak. Aday sayısı ikiye indirilene kadar oylama birkaç gün arayla yenilenecek. Son aÅŸamada ise bu iki aday, parti üyelerinin posta yoluyla oy kullanacağı bir seçimde yarışacak. Ãœlkenin yeni BaÅŸbakanının ise 9 Eylül'de belli olması bekleniyor.  

Ä°ngiltere'de Muhafazakar Parti liderliÄŸi, dolayısıyla baÅŸbakanlık için beÅŸ aday bulunuyor. İçiÅŸleri Bakanı Theresa May, Adalet Bakanı Michael Gove, Enerji Bakanı Yardımcısı Andrea Leadsom, eski Savunma Bakanı Liam Fox ile Çalışma ve Sosyal Güvenlikten Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Crabb ülkenin yeni BaÅŸbakanı olmak için adaylıklarını açıkladı. 

Adayların hepsi, referandumla yarıya bölünen BirleÅŸik Krallık'ta tekrar birliÄŸi saÄŸlama ve AB'den çıkış için yürütülecek müzakerelerde ülke çıkarlarına en uygun anlaÅŸmaya varma vaadinde bulunuyor. Ä°ki kadının bulunduÄŸu beÅŸ aday arasından, Theresa May ya da Andrea Leadsom BaÅŸbakanlık koltuÄŸuna oturursa ülkede 26 yıl aradan sonra ilk kez bir kadın BaÅŸbakanlık görevine gelmiÅŸ olacak.

THERESA MAY 

BaÅŸbakanlık için en favori aday olarak İçiÅŸleri Bakanı Theresa May gösteriliyor. 59 yaşındaki May, iktidardaki Muhafazakar Parti'nin tecrübeli siyasetçileri arasında yer alıyor. 2010 yılından bu yana İçiÅŸleri Bakanlığı yapan ve en uzun süredir bu görevde bulunan siyasetçiler arasında yer alan May, 1997 yılında milletvekili seçildi.

Bir papazın kızı olan May, Oxford Üniversitesinden mezun oldu. 1977-1983 yıllarında İngiltere Merkez Bankasında çalışan May, siyasete 1986 yılında Merton Belediyesinde, belediye meclis üyeliğiyle başladı. 1992 yılında yapılan genel seçim ile 1994 yılında yapılan ara seçimde milletvekili seçilemeyen May, 1997 yılındaki genel seçimle Muhafazakar Parti'nin Maidenhead milletvekili olarak İngiliz Parlamentosuna girdi.

Muhafazakar Parti liderliÄŸine seçilirse Ä°ngiltere BaÅŸbakanlığı koltuÄŸuna oturacak olan May, Margaret Thatcher'ın ülkenin tek kadın baÅŸbakanı unvanını da elinden almış olacak. Disiplini ve sert mizacı dolayısıyla Thatcher'a benzetilen Theresa May'le ilgili Ä°ngiliz basını "yeni Demir Leydi" yorumu yapıyor. 6 yıldır yürüttüğü İçiÅŸleri Bakanlığı görevi süresince, özellikle göç konusuyla ilgili katı kararlar alan May, hükümetin yıllık göçün 100 binin altına indirilmesi hedefine ulaÅŸamamakla da eleÅŸtiriliyor.

May, referandum öncesinde ülkesinin AB'de kalmasından yana tavır alsa da kampanya sürecinde bu yöndeki görüşünü çok fazla dillendirmeyerek arka planda durdu. 

Referandum sonrası, "Brexit, Brexit demektir. AB'de kalmak, yeniden katılmak veya ikinci bir referandum için giriÅŸimler olmamalıdır." diyen Theresa May, genel seçimin yapılacağı 2020 yılından önce bir erken genel seçime gidilmesine karşı olduÄŸunu ifade etti. May, AB'den çıkış müzakerelerini baÅŸlatacak Lizbon AntlaÅŸması'nın 50. maddesinin bu yıl sonundan önce yürürlüğe sokulmaması gerektiÄŸini de dile getirdi. 

MICHAEL GOVE

BaÅŸbakanlık için adaylığını açıklayan bir diÄŸer kiÅŸi de "Brexit" kampanyasının başını çeken kiÅŸilerden, Adalet Bakanı Michael Gove oldu. Son anda açıkladığı adaylığıyla kampanya arkadaşı Boris Johnson'ı saf dışı bırakan 48 yaşındaki Michael Gove, 2005 yılından bu yana Muhafazakar Parti milletvekili. Gove adaylığını son anda açıklaması ve Boris Johnson'ın iyi bir lider olamayacağı görüşü nedeniyle Johnson destekçileri tarafından eleÅŸtirildi. 

Eski gazeteci olan Gove, 2010 yılında Muhafazakar Parti'nin koalisyon hükümeti ortağı olarak seçilmesinde önemli rol oynaması ve Ä°ngiltere BaÅŸbakanı David Cameron ile Maliye Bakanı George Osborne'a yakınlığıyla biliniyor. 2010-14 yıllarında EÄŸitim Bakanlığı da yapan Gove, kesintileri destekleyen eÄŸitim politikaları nedeniyle özellikle öğretmenler sendikasının tepkisine neden olmuÅŸtu.

Muhafazakar Parti'nin "entelektüel ağır toplarından" kabul edilen Gove, ülkesinin AB'den çıkması gerektiÄŸini savunacağını açıklayınca Cameron'la ters düştü. Referandumdan AB'den ayrılma kararı çıkmasının ardından yaptığı açıklamada Gove, "Ä°ngiliz halkı deÄŸiÅŸime oy vermiÅŸtir. Halk bu sonuçla bize, göç politikamızı kontrol etmemiz, Brüksel'e para vermek yerine saÄŸlık, eÄŸitim ve bilim gibi ulusal önceliklerimize para harcamamız gerektiÄŸini söylemiÅŸtir." dedi. 

Gove da rakibi Theresa May gibi 50. maddeyi yürürlüğe sokmak için acele etmeyeceÄŸini, en erken 2017 yılına kadar bekleyeceÄŸini söyledi. Ä°slamiyet'le ilgili görüşleriyle geçmiÅŸte tepki çeken Gove, "Celsius 7/7" isimli kitabında Ä°slamiyet'i nazizm ve komünizme benzetmiÅŸti.

STEPHEN CRABB

Muhafazakar Parti'nin "parlayan ve yükselen yıldızlarından biri" olarak görülen 43 yaşındaki Çalışma ve Sosyal Güvenlikten Sorumlu Devlet Bakanı Stephen Crabb, Muhafazakar Parti'deki çok sayıda kişinin aksine düşük gelirli bir ailenin çocuğu olduğunu ifade etti.

2005 yılında milletvekili seçilen Crabb, 2014 yılında kabineye Galler'den Sorumlu Bakan olarak girdi. Ãœlkesinin AB'de kalmasından yana kampanya yürüten Crabb, referandum sonucunun kabul edilmesi gerektiÄŸini kaydetti. AB ile yürütülecek müzakerelerde üç amacın olması gerektiÄŸini dile getiren Crabb, bunları göçü kontrol etmek, AB ile yakın ekonomik iliÅŸkileri korumak ve AB hukukunun Ä°ngiltere'deki egemenliÄŸine son vermek olarak sıraladı. 

ANDREA LEADSOM

Başbakanlık için Theresa May dışındaki bir diğer kadın aday da 53 yaşındaki Andrea Leadsom. 2010 yılında milletvekili seçilmeden önce, bankacılık ve fon yöneticiliği yapan Leadsom, AB'den ayrılık kampanyasının önde gelen kişileri arasındaydı.

Enerji Bakanı Yardımcısı olan Leadsom "Brexit" kararını, "Muhteşem bir ülke için büyük fırsat" sözleriyle değerlendirirken serbest dolaşıma son verilmesi ve ikili ticaret anlaşmaları yapılması gerektiğini savundu. Leadsom kadın rakibi Theresa May'i kastederek "AB'de kalınmasından yana kampanya yapan biri, bu ülkeyi AB'den çıkaracak Başbakan olmamalı" dedi.

Leadsom ayrıca "Brexit" yanlısı görüşlerini, "Ailem Portekiz'de 10 yıl yaÅŸadı. Almanları seviyorum. Ä°sveç yemeklerini seviyorum. Fransızca konuÅŸabiliyorum. Avrupa'yı seviyorum. Ama AB'den ve bu kadar harika bir kıtayı mahvetmesinden nefret ediyorum." sözleriyle açıklamıştı. Leadsom, 2010 yılında milletvekili seçilmesinden bu yana bankacı olan kayınbiraderinin Muhafazakar Parti'ye 800 bin sterlin bağışta bulunmasıyla da bir dönem isminden söz ettirmiÅŸ ve gündeme gelmiÅŸti.

LIAM FOX

Eski Savunma Bakanı Liam Fox, 2005 yılında da Muhafazakar Parti liderliÄŸi için aday olmuÅŸ ancak liderlik yarışını David Cameron kazanmıştı. Eski doktor olan 54 yaşındaki Fox, 2011 yılında yakın arkadaşını, yaptığı resmi ziyaretlerde yanında götürdüğü ortaya çıkmasının ardından bakanlık kurallarını ihlal ettiÄŸi gerekçesiyle savunma bakanlığından istifa etmiÅŸti. 

Ülkesinin AB'den ayrılması gerektiğini savunan Fox, ortak pazarda kalınmasının gerekli olmadığını, dolayısıyla serbest dolaşıma da izin verilmemesi gerektiğini dile getirdi. 1992 yılından bu yana milletvekili olan Muhafazakar Partili Fox, milletvekili seçilmesinden bu yana sıklıkla dile getirdiği AB karşıtı görüşleriyle biliniyor.