Sosyal Medya

Güncel

Lütfen bayramlarda bu çocukları da hatırlayınız.

03-07-2016 13:21

Lütfen bayramlarda bu çocukları da hatırlayınız. Çocuk her zaman çocuktur ve ufacık bir hediye yahut Âkif’in şiirindeki kızcağız gibi salıncağa yahut atlıkarıncaya bindirilmek, onun da bayram şetaretine katılması için yeter de artar bile. Arif Nihat Asya’nın “Çocuk” adlı şiirinde ölmüş bir anne, çocuğuna özellikle bayram sabahları yokluğunun hissettirilmemesini ister:


BeÅŸir AyvazoÄŸlu 
 
Hatırlar mısınız bilmem, 28 Åžubat günlerinde ve sonrasında Ramazan Bayramı’nın ismi bile tartışma konusu olmuÅŸtu. Ramazanla da, bayramla da alâkası olmayan bazı yazarlar “Ä°lle Åžeker Bayramı” diye tutturmuÅŸlardı. Hatta iÅŸgüzar bir köşe yazarının üşenmeyip meslektaÅŸlarını “Ramazancı”, “Åžekerci” ve “orta yolcu” diye tasnif ettiÄŸini söylesem inanır mısınız? Bu tasnife göre benim orta yolculardan sayılmam gerekiyor; çünkü bu çeÅŸitliliÄŸi kavga konusu deÄŸil, Türkçenin ve kültürümüzün bir zenginliÄŸi saymak gerektiÄŸini, benim neslimin ikisine de aÅŸina olduÄŸunu yazmıştım.
 
BildiÄŸim kadarıyla, bayram ziyaretlerinde öncelikle ÅŸeker ve tatlı ikram edilerek bir bakıma yıl boyunca “ağız tadı” temennisinde bulunulduÄŸu için halk arasında Ramazan Bayramı’na Åžeker Bayramı da denir, yani tamamen bizim geleneklerimizle iliÅŸkili bir isimlendirmedir. Zaten bizde hemen herkesin çocukluÄŸunda yaÅŸadığı bayramlar ÅŸekerle özdeÅŸleÅŸmiÅŸtir. Bayram deyince benim gözlerimde hâlâ rengârenk horoz ÅŸekerleri canlanır, bir de rahmetli annemin vazgeçilmez bayram tatlısı olan kalburabasma.
 
***
 
Eskiden Ramazan ve Åžeker Bayramı tabirleri pek kullanılmaz, “Iyd-i Fıtr” denirdi. Kurban Bayramı’nın eski adı da “Iyd-i Adha” idi. Hepsini yaÅŸatmak lâzım; çünkü dil demek kültür demektir. Türkçede “fitre” ÅŸeklinde giren “fıtr” kelimesi, Arapçada “orucu açmak” anlamına gelir, “iftar” ve “yaratılış” anlamındaki “fıtra, fıtrat” kelimesiyle aynı köktendir.
 
Ramazan Bayramı’nda fitre, yani “sadaka-i fıtr” verilir. Bu da Ramazan’ı idrak edip bayrama ulaÅŸan ve temel ihtiyaçları dışında belli bir miktarda varlığa sahip Müslümanların kendileri ve velâyetleri altında bulunan kiÅŸiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları malî bir ibadettir. Ramazan Bayramı bu sebeple “Iyd-i Fıtr” veya “Iyd-i Said-i Fıtr” diye isimlendirilmiÅŸtir.
 
***
 
Ramazan, oruç ibadetinin niteliÄŸi dolayısıyla dayanışma ve yardımlaÅŸma ihtiyacının diÄŸer aylara nispetle daha fazla hissedildiÄŸi, bunun tabii bir neticesi olarak sosyal bir rahatlamanın, sükûnetin, iç barışın yaÅŸandığı çok özel bir aydır. Kendine has gele nekleri, iftarları, sahurları, dolup taÅŸan camileriyle hayatın ritminde mey dana getirdiÄŸi belirgin deÄŸiÅŸiklik, topluca yaÅŸanan ve yıl boyunca özle nen bir sevince ve mutluluÄŸa dö nüşür. Ramazan ve bayramlar, hiç şüphesiz, iç barış yolunda atılacak adımlar için çok iyi deÄŸerlendirilmesi gereken fırsatlardır. Medyanın Ramazan’a gösterdiÄŸi samimiyetsiz ilginin bile, bu açıdan bakıldığında, iç ba rış açısından büyük faydalar saÄŸladığı düşünülebilir. Demek ki medyaya hâkim olan zümre, toplumla bütün baÄŸları koparmanın doÄŸru olmadığını biliyor. En azın dan bu konuda bazı tereddütleri var. Bunu önemli gördüğümü söyleyebilirim.
 
“BayramlaÅŸmak”, aynı zamanda barışmak demektir.
 
***
 
Bayramlarda dayanışma ve yardımlaÅŸma elbette fitre vermekten ibaret deÄŸildi. Evlerde sofralar herkese açıktı ve hediyeleÅŸilirdi, hem de hiç ayrım gözetilmeden... 1842 yılında Ä°stanbul’a gelen Fransız ÅŸairi Gerard de Nerval, Noel’e benzettiÄŸi bayramlarımıza her dinden insanların katılabilmesine hayret eder. Hayret ettiÄŸi bir baÅŸka husus da, herkesin hemen her eve girip yemek yiyebilmesi, hatta bu evlerde yemek yiyenlerin Müslüman olup olmadıklarına bakılmamasıdır. II. Mahmud devrinde Türk ordusunda görev yapan FeldmareÅŸal Helmuth von Moltke de, Paskalya’ya ben zettiÄŸi bayramları kısaca şöyle özetlemiÅŸtir:
 
“Bir sevinç ve neÅŸe, tebrik ve hediyeler bayramı. O günlerde herkes verir ve alır!”
 
***
 
“Bayram etmek” Türkçenin güzel deyimlerinden biridir, her türlü sevinci ifade etmek için kullanılır. Lezzetli bir yemek yiyince midemiz, bir güzellik görünce gözümüz, güzel bir ses iÅŸitince kulaklarımız bayram etmez mi? Ya sevgiliye kavuÅŸmak… Bayramların en güzeli! Hacı Bayram-ı Veli’ye kulak veriniz:
 
Bayram’ım imdi Bayram’ım imdi
 
Bayram ederler yâr ile şimdi
 
Hamd ü senâlar hamd ü senâlar
 
Yâr ile bayram kıldı bu gönlüm
 
***
 
Mehmet Âkif’in “Bayram” ÅŸiirindeki bayram tarifi çok güzeldir: “Åžetaretli zaman”. Ne yazık ki unutulmuÅŸ bir kelime olan “ÅŸetaret”in sesinde bütün bir bayram sevinci ve cıvıl cıvıl çocuk sesleri vardır. Hiç şüphesiz, bayramlarda asıl bayram edenler çocuklardır. Tevfik Fikret de, “Halûk’un Bayramı” isimli ÅŸiirinde “Meserret çocukların, yalnız çocukların payıdır” dedikten sonra, oÄŸlu Halûk’a sevincini yetimlerle paylaÅŸmasını tavsiye eder.
 
Âkif’in ve Fikret’in bayram ÅŸiirlerini yazdıkları yıllarda, üstüste büyük savaÅŸlar yaÅŸanır ve binlerce çocuk yetim kalırdı; bu yüzden her bayram bir “kara bayram”, bir “yas bayramı”ydı. Günümüzde de Ä°slâm dünyasında büyük iç çatışmalar yaÅŸanıyor ve her gün yüzlerce çocuk yetim kalıyor. Lütfen bayramlarda bu çocukları da hatırlayınız. Çocuk her zaman çocuktur ve ufacık bir hediye yahut Âkif’in ÅŸiirindeki kızcağız gibi salıncaÄŸa yahut atlıkarıncaya bindirilmek, onun da bayram ÅŸetaretine katılması için yeter de artar bile. Arif Nihat Asya’nın “Çocuk” adlı ÅŸiirinde ölmüş bir anne, çocuÄŸuna özellikle bayram sabahları yokluÄŸunun hissettirilmemesini ister:
 
Hele bayram sabahı yokluğumu
 
Kimse sezdirmesin sakın çocuğa!
 
***
 
Sahi, kim çocukluÄŸunda yaÅŸadığı bayramları lezzetle hatırlamaz? Bayramlıklarımı giyip bayram harçlığımı cebime koyarak sokaÄŸa fırladığım günler, hâlâ çok renkli bir çocuk resmi gibi zihnimdedir. “Bayram çocuÄŸu gibi” deyimi bu saf sevinci ve mutluluk duygusunu ifade eder.
 
Amaç insanın mutluluÄŸu ise, görevimiz, insanlığa her gün “bayram ettirmek”, acıları dindirip refahı yaygınlaÅŸtırmak olmalıdır. “Deliye her gün bayram” sözüne aldırmayın. Kim, her gününün bayram günlerine benzemesini istemez?
 
Bütün okuyucularımın ve Türk-İslâm âleminin bayramını tebrik ediyor, hayırlara vesile olmasını diliyorum.
 
 

16-07/03/03kr2besir.jpg

 
Eski bir bayram tebriÄŸi kartı. Altında “Ä°ydiniz said olsun” yazılıdır.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.