Rakamlarla eğitimin acil sorunları

Sabancı Ãœniversitesi’ne baÄŸlı olarak eÄŸitim politikaları üreten ve araÅŸtırmalar yapan EÄŸitim Reformu GiriÅŸimi (ERG), eÄŸitim sisteminin öncelikli ihtiyaçlarını ve çözüme yönelik önerilerini bir dosyada derleyerek milletvekillerine sundu.

ERG’nin hazırladığı dosyada, ortaöğretim, öğretmenler, bütçe ihtiyacı ve okul öncesi eÄŸitim konularında sorunlar rakamlarla sunuldu. EÄŸitimin öncelikli sorunlarının verilerle anlatıldığı dosyada ayrıca her milletvekilinin temsil ettiÄŸi ilin eÄŸitimdeki temel göstergeleri çıkarıldı ve bunlar bölge ve ülke ortalamalarıyla karşılaÅŸtırmalı olarak milletvekillerine verildi.

ERG’ye göre eÄŸitimin kalitesinde ilerleme saÄŸlanabilmesi ve eÄŸitim sisteminin sosyo ekonomik ve bölgesel eÅŸitsizlikleri giderebilmesi için özellikle okul öncesi eÄŸitim ve ortaöğretimde düzenlemeler yapılması gerekiyor.

"Okul öncesi eğitim parasız olmalı"

Ailesinin gelir düzeyi düşük çocuklar baÅŸta olmak üzere her çocuk okul öncesi eÄŸitimden parasız yararlandırılmalı. 2015-2016 eÄŸitim- öğretim yılında 4-5 yaÅŸ grubundaki çocukların yüzde 43’ü okul öncesi eÄŸitime eriÅŸebildi. Okul öncesi eÄŸitimde okullulaÅŸma oranlarında bölgeler arasında derin farklılıklar var.

Kaynak: ERG

 

 

Okul öncesi eğitim alanın akademik başarısı bir okul yılı ilerde

Okul öncesi eğitimin, çocukların gelişiminde ve ilerleyen yıllardaki başarılarına katkısı çok büyük. PISA 2012 sonuçlarına göre, bir yıldan fazla okul öncesi eğitim almış olan öğrenciler, 15 yaşına geldiklerinde hiç okul öncesi eğitim almamış akranlarından akademik olarak bir okul yılı daha ilerideler.

ERG'nin çalışmasına göre, okul öncesi eÄŸitim için velilerden aylık 200 TL’ye kadar çıkabilen katı payları talep edilmesi yoksul ailelerin çocuklarını okula yollamanın önünde büyük engel. Okul öncesi düzeyde verilen ÅŸartlı eÄŸitim yardımlarının tutarı aylık sadece 35-40 TL. ERG, hazırladığı çalışmada okul öncesi eÄŸitime hane halklarının ve tüzel kiÅŸilerin devletten daha fazla harcama yaptığına, okul öncesi eÄŸitimde yapılan toplam harcamalar içinde devletin payının giderek azaldığına dikkat çekiyor.

Her okula özel bütçe lâzım

ERG hazırladığı dosyada nitelikli öğrenme ortamlarının okullara kaynak ve yetki aktarımı ile gerçekleşebileceğini vurguluyor. PISA 2012 verilerine göre her altı okul müdüründen biri ısınma, havalandırma, aydınlatma sorunlarının okulun öğretim kapasitesini engellediğini belirtiyor. Özellikle ilköğretim okullarına doğrudan kaynak gönderilmesi gerekiyor. Mevcut finansman sistemi okulların bulundukları bölgeleri ve hizmet ettikleri öğrencilerin farklılaşan ihtiyaçlarını da dikkate almıyor.

Kaynak: ERG

 

 

Yoksulluk ve baÅŸarı iliÅŸkisi 

ERG çalışmasında, eÄŸitimdeki sorunlardan birinin Türkiye’deki her gencin eÅŸit düzeyde ortaöğretimden yararlanamaması olduÄŸunu da belirtiyor. PISA sonuçlarına göre sosyo ekonomik düzeyi yüksek ailelerden gelen çocukların Fen Lisesi ve Anadolu Liseleri gibi görece yüksek performans gösteren okullara girme olasılığı çok daha yüksek. Temel matematik, fen ve okuma becerilerini kazandıramayan meslek liselerindeyse öğrencilerin dörtte biri sosyo ekonomik düzeyi düşük ailelerden geliyor.

Kaynak: ERG

 

 

PISA 2012’ye göre, Türkiye’de üst düzey performans gösteren öğrenci oranları da oldukça düşük. Matematikte üst düzey performans gösteren öğrenci oranı Türkiye'de yüzde 5,9, OECD ortalaması ise yüzde 12,6. Fende üst düzey performans gösteren öğrenci oranı Türkiye'de sadece yüzde 1,8. OECD ortalaması yüzde 8. Okumada üst düzey performans gösteren öğrenci oranı Türkiye'de yüzde 4,3, OECD ortalaması ise yüzde 8.

ERG'ye göre ortaöğretimin niteliÄŸini güçlendirmeye ve okullar arasındaki kalite farkını azaltmaya odaklanmak gerekiyor. Ã–te yandan ortaöğretim dışında kalan öğrencelerin oranı da yüksek. ERG çalışmasında ortaöğretimdeki tüm bu sorunların, Türkiye’nin sürdürülebilir toplumsal ve ekonomik geliÅŸme potansiyelini de zayıflattığını vurguluyor.

Kaynak: ERG

"Sınavın etkisi azaltılmalı"

Bu konuda yapılması gerekenleri ise şöyle sıralıyor:

EÄŸitim sistemi dışında kalan gençler ve ortaöğretimin yeniden yapılandırılması için somut adımlar atılmalı. EÄŸitim ve öğrenim görmeyen gençlerle ilgili TBMM’de bir araÅŸtırma komusyonu kurulabilir. Ortaöğretime geçiÅŸte sınavın belirleyiciliÄŸi azaltılabilir, sınavla öğrenci alan okul sayısı sınırlanabilir. Okullar arasındaki kalite farklarının azaltılması ve hem genel liselere hem mesleki ve teknik liselere devam eden öğrencilerin temel becerileri edinmesini saÄŸlayacak bir strateji hazırlanabilir.

Çalışmada, öğretmen niteliÄŸini güçlendirecek ve öğretmen devinimini azaltacak politikaların önemine vurgu yapılıyor. 2015-2016 eÄŸitim öğretim yılında ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Batı Marmara’da 11 iken, GüneydoÄŸu Anadolu’da 16. Özellikle doÄŸu bölgelerinde sınıf öğretmenlerinin sık sık deÄŸiÅŸmesi, öğrencilerin okuma ve yazma gibi temel becerileri kazanmasının önüne geçiyor.

 

Kaynak: ERG

 

 

2014’te Åžanlıurfa, Mardin, Van ve MuÅŸ’ta gerçekleÅŸtirilen araÅŸtırmaya göre ilkokulda öğretmeni deÄŸiÅŸmeyen öğrenci oranı sadece beÅŸte bir. ERG, devletin öğretmen atamalarında doÄŸu bölgelerine öncelik vermesine karşın onları orada daha uzun süre tutacak adımlar atması gerektiÄŸinin altını çiziyor.