Mavi Marmara davası düşer mi?

Ä°srail, Türkiye ile görüşmeler baÅŸladığından bu yana kendi askerleri hakkında Türkiye'de açılan ceza davasının düşürülmesini istiyor. AnlaÅŸma metninde bu konuda bir madde olup olmadığı bilinmiyor. Akıllardaki soru ise Türkiye’de Ä°srail’e karşı açılan davaların düşüp düşmeyeceÄŸi...

Dört üst düzey İsrail askerine karşı açılan ceza davası hâlâ sürüyor. Bu kişilere tebligat ulaştırıldı, tebligata rağmen mahkemeye gelmedikleri için mahkeme son olarak İnterpol'e arama kararı gönderilmesine hükmetti ancak bu karar İnterpol'e gönderilmiş değil.

Mavi Marmara mağdurlarının avukatları davanın artık kamu davasına dönüştüğünü ve düşürülemeyeceğini savunuyor. Konuyla ilgili hukukçular da bölünmüş durumda. Kimi ceza davasının düşürülemeyeceğini söylerken kimi bir takım düzenlemelerle düşürülebileceğini savunuyor.

“Hukuki tartışmaları beraberinde getirir”

Medipol Üniversitesi Uluslararası Hukuk Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç.Dr. Ahmet Hamdi Topal, Türk Ceza Kanunu'nda açılmış davaların kaldırılmasının hukuken mümkün olmadığını söylüyor:

“Bu kiÅŸilere yönelik herhangi bir ÅŸekilde cezai yargıdan onları muaf tutacak  bir kural söz konusu deÄŸil. AnlaÅŸma ile de bunun yapılabilmesi yoluna gidilmesi, hukuken bir çok tartışmayı da beraberinde getirir. Yani bu anlaÅŸmayla iç hukuktaki yargılama sürecini ortadan kaldıramazsınız.”

Peki, anlaşma maddelerinde davanın düşürülmesi ya da sonuçlandırılması ile ilgili bir cümle eklenir ve bu da Meclis'ten geçerse uluslararası anlaşma kanunlardan üstün olduğu gerekçesiyle davalar düşer mi? Topal, bu soruya şu yanıtı veriyor:

“Anayasa’nın 90. maddesine göre Türkiye’nin tarafı olmak istediÄŸi bir anlaÅŸmanın iç hukukta yürürlüğe girebilmesi için o anlaÅŸmanın onaylanmasının uygun bulunmasına dair Meclis'ten bir kanun çıkarılması gerekiyor. Bu kanun normalde yine aynı maddeye göre iç hukukta kanunla eÅŸdeÄŸer. Yani biz bir anlaÅŸma yapıyoruz. Bu anlaÅŸma iç hukukun ceza mevzuatıyla çakışıyor. O zaman denilecek ki ama bu uluslararası anlaÅŸma üstündür. Bence bu pek çok tartışmayı de beraberinde getirir.”

“Ancak zaman aşımı ile davalar düşürülebilir”

Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mesut Bedri Eryılmaz da davanın düşürülemeyeceğini savunanlardan. Eryılmaz ikili bir anlaşmanın iç hukukta görülmekte olan bir davayı düşüremeyeceğini söylüyor:

“Normalde bir ceza davası sonuca baÄŸlanmadan düşürülemez iç hukukta. Uluslararası bir sözleÅŸme, tarafların kendi aralarında yapacağı ikili bir anlaÅŸma, iç hukukta görülmekte olan bir davayı düşürmez. Dolayısıyla ne kadar taraflar, devletler kendi aralarında bir anlaÅŸma yaparsa yapsın görülmekte olan dava sonuçlanır. Ceza hukuku açısından durum budur. “

MelikÅŸah Ãœniversitesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Anabilim Dalı Öğretim Ãœyesi Doç. Dr. Cemalettin KarataÅŸ, doçentlik tezini Mavi Marmara olayı üzerine çalışmış bir hukukçu. KarataÅŸ’a göre de bu dava ancak zaman aşımı ile düşebilir.

“Bu ÅŸekliyle bu davanın yürütülemeyeceÄŸi belliydi. Çünkü sanıklar burada yok. Kaçak da sayamayız bu kiÅŸileri. Kaçak olmadığı için haklarında gıyabi tutuklama kararı da verilemiyor. Düşürme kararı da ancak bu iddia olunan suçlarla ilgili zaman aşımıyla mümkün olabilir. Bunun zaman aşımı süresi de 30 yıldır.”

“Kanuni düzenleme yapmak gerekir”

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve eski HSYK üyesi Prof. Dr. Ahmet Gökcen davanın düşürülmesi için kanuni düzenleme yapmak gerektiğini söylüyor:

“Ä°srail ile saÄŸlanan bu anlaÅŸmanın kural olarak derdest ceza davasına bir etkisi olmaz. Bu dava yine devam eder. Ancak bu davanın devam etmesi istenmiyorsa kanuni bir düzenleme yapmak gerekir. Bunun da çeÅŸitli yolları vardır. Ceza muhakemesi kanununa bir hüküm eklenmek suretiyle bu tür suçlardan dolayı soruÅŸturma baÅŸlatma yetkisi Adalet Bakanlığı’nın iznine baÄŸlanabilir. Mahkeme de Adalet Bakanlığı’ndan izin ister, Bakanlık da izin vermediÄŸi zaman dava düşer.  Normalde bu tür davaları soruÅŸturma ve kovuÅŸturma yetkisi savcıya aittir. Kanuni düzenlemeyle Mavi Marmara olayını da içine alacak ÅŸekilde bir izin ÅŸartı getirilirse o takdirde mahkeme kanuni düzenlemeyle belirlenen izin mercinden izin talep eder. Ä°zin verilmeyince dava ÅŸartı gerçekleÅŸmediÄŸi için davanın düşmesine karar verilir. Orhan Pamuk’un 301’den yargılandığı dönemde de buna benzer bir düzenlemeyle sorun aşılmıştı."

“Özel af çıkarılabilir”

Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku öğretim üyesi Prof. Dr. Köksal Bayraktar ise davaların ancak özel af yoluyla düşürülebileceğini söylüyor.

“Yapılan anlaÅŸmada gerçekten davaların sonucu ile ilgili bir düzenleme olduÄŸu takdirde anayasa konusu da kanundan önce geldiÄŸi için düşürülmesi mümkün olabilir. Bu, doÄŸrudan doÄŸruya Türkiye Cumhuriyetinin iktidarıyla ilgilidir. Ä°sterse yine yasama organıyla ilgili bir kanun teklifi verilir, mevcut davaların düşeceÄŸi ifade edilirse pekâlâ düşebilir. Ya da özel af çıkartılabilir. Özel af bu zamana kadar belirli statüdeki insanlar için ya da suç gruplarına yönelik çıkarılmıştır. Bu konuda da istenirse çıkarılabilir.”

Kimler yargılanıyor?

Ä°srail'in 31 Mayıs 2010 yılında Gazze'ye yardım götüren Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda saldırı düzenlemiÅŸ, bu saldırıda 10 kiÅŸi ölmüştü. Saldırıdan iki yıl sonra Türkiye'de Ä°srail'li yetkililer hakkında ceza davası açılmıştı. Davaya bakan Ä°stanbul 7. Ağır Ceza Mahkemesi 26 Mayıs 2014’te aralarında dönemin Ä°srail Genelkurmay BaÅŸkanı Rau Aluf Gabiel Ashknazi, Deniz Kuvvetleri Komutanı Eliezer Alfred Marom, Ä°stihbarat BaÅŸkanı Amos Yadlin ve Hava Kuvvetleri Komutanı Avishay Levi için kırmızı bülten çıkartılmasına karar vermiÅŸti. Ancak DışiÅŸleri Bakanlığı sözkonusu kırmızı bülten kararını üzerinden iki yıl geçmesine raÄŸmen Ä°nterpol'e göndermiÅŸ deÄŸil.