Taha Kılınç: Türkiye'nin Filistin konusundaki sorumluluğu arttı

Türkiye ve Ä°srail'in anlaÅŸmasına iliÅŸkin karşılıklı açıklamalar sürerken, Sabah Gazetesi Dış Haberler Müdürü Taha Kılınç  konuÅŸtu.

İşte Taha Kılınç'ın açıklamalarından satır başları:

-Türkiye ile Ä°srail arasında beklenen anlaÅŸma nihayet imzalandı. AnlaÅŸmayı genel olarak nasıl yorumlamak gerekiyor?

Dün Roma’da son ÅŸekli verilen anlaÅŸmayla birlikte, 2010’daki Mavi Marmara baskınından sonra Ä°srail’le yaÅŸanan gergin süreç sona erdirilmiÅŸ oldu. Büyükelçilerin karşılıklı olarak yeniden atanmasıyla artık diplomatik iliÅŸkiler 2010 öncesine geri dönecek.

Siyasi, ticari, askeri ve istihbari alanlarda iki ülke arasında koordinasyonun da artması bekleniyor.

Türkiye açısından, anlaÅŸmanın en önemli maddeleri, Gazze’ye uygulanan baskının hafifletilmesiyle ilgili olanlardı.  

-Peki, bu gerçekleÅŸti mi?   

Ä°srail, Gazze üzerindeki ablukasını sürdürecek. Ama uygulanan ambargonun hafifletilmesi söz konusu. Ä°lk etapta insani yardım malzemeleri AÅŸdod Limanı üzerinden Gazze’ye giriÅŸ yapacak.

Ardından Türkiye bölgeye küçük çaplı sanayi tesisleri, bir elektrik santrali ve deniz suyu arıtma tesisi inşa edecek. İnşaatı devam eden tam teşekküllü hastane de hizmete açılacak. Bunu diğer yardımlar izleyecek.

Abluka ve ambargo farklı kavramlar. Bunları birbirine karıştırmamak gerekiyor. Ä°srail’in Gazze ablukası aynen duruyor, ambargo ise kısmen gevÅŸetiliyor.  

-Türkiye ve İsrail, bu anlaşmayla neler kazanıyor?

Gazze’ye yardımların yeniden rahatlıkla ulaÅŸtırılabilmesi dışında, Türkiye Filistin meselesinin doÄŸrudan taraflarından biri haline geliyor. Bu da Türkiye’yi Mısır ve Ãœrdün karşısında aktif bir oyuncuya dönüştürüyor. Bu iki ülkenin anlaÅŸmadan rahatsız olduklarını biliyoruz.

Ä°srail’in kazanımları ise ÅŸunlar: Gazze üzerindeki denetimini sürdürecek. Mavi Marmara’dan sonra Ä°srailli komutanlar ve yetkililerle ilgili Türkiye’de açılan davalar düşürülecek. En önemlisi de Ä°srail’in Akdeniz’den elde ettiÄŸi doÄŸalgaz, Türkiye üzerinden Avrupa’ya pazarlanacak.

AnlaÅŸmanın bir diÄŸer kazananı da Hamas. Gazze’deki insanların acil ihtiyaçlarını karşılama noktasında ciddi sıkıntı çeken Hamas, anlaÅŸmayla siyasi prestij kazanacak. Bu, El Fetih’e karşı da ciddi bir kazanım demek. Hamas, aynı zamanda uluslararası alanda daha görünür hale gelecek.   

-AnlaÅŸmanın, Ä°srail’in Filistinlilere uyguladığı baskı ve iÅŸgali hafifletmesi beklenebilir mi? Mesela Ä°srail, yarın-birgün Türkiye’ye raÄŸmen Gazze’yi bombalamaya baÅŸlayabilir mi?

Ä°srail bir iÅŸgal devletidir. Türkiye’yle imzaladığı bu anlaÅŸmanın, onun bu vasfını yok edeceÄŸini düşünmek saflık olur. “Ben artık Türkiye ile diplomatik iliÅŸkileri yeniden kurdum” deyip Filistinlilere yönelik baskılardan vazgeçeceÄŸini zannetmek, Ä°srail’i hiç tanımamak olur.

AnlaÅŸmanın imzalanmasıyla birlikte, yeni dönemde Türkiye, Ä°srail’i daha yakından izlemek ve fiili baskı yapmak sorumluluÄŸunu da üstlenmiÅŸ oluyor.  

-Son olarak, anlaşmaya Filistin tarafının bakışı nasıl?

Bu anlaÅŸmanın, “ehven-i ÅŸer” olduÄŸunu söylememiz gerekiyor. Åžartların çok daha iyileÅŸtirilmesi ve Filistin’in tümüyle iÅŸgalden kurtarılmasına yönelik bir giriÅŸim ÅŸart. Ama bu Türkiye’nin tek başına yapabileceÄŸi bir ÅŸey deÄŸil.

Filistinliler, bu gerçeÄŸin farkında. Onlar, Türkiye’nin gayretlerini görüyorlar ve yaÅŸadıkları zindan hayatının iyileÅŸtirilmesine yönelik her türlü adımı minnet ve şükranla karşılıyorlar. Türkiye’nin gücünün sınırlarını da gördükleri için, bizden çapımızın üstünde ÅŸeyler de beklemiyorlar.  

"MEZKUR ANLAŞMAYA DAİR BİRKAÇ NOT"

Türkiye ile Ä°srail arasındaki anlaÅŸmada Türkiye'nin, Ä°srail'in ve Hamas'ın kazançlarını yazan Kılınç, yazısının sonunda Hamas'ın Mavi Marmara ile ilgili sözlerini hatırlattı.

Hamas'tan yapılan açıklamada, "Mavi Marmara’daki kardeÅŸlerimiz inÅŸaallah ÅŸehit oldu. Allah onların amelini kabul etsin. Ama o iÅŸ artık bitti. Biz mevcut durumdaki sıkıntıları aÅŸmaya bakalım. Gazze, her türlü destek ve yardıma muhtaç durumda. Bize nefes aldıracak her anlaÅŸma, başımız-gözümüz üstüne" denilmiÅŸti.

Sosyal medya hesabından da konuyla ilgili yaptığı paylaşımı dikkat çeken Kılınç, anlaÅŸmayı şöyle deÄŸerlendirdi: 

Türkiye’nin kazançları:
1- Gazze’ye uygulanan ambargonun nispeten kaldırılması nedeniyle, bölgeye yardım ulaÅŸtırabilecek. (AnlaÅŸmayla birlikte abluka deÄŸil, ambargo gevÅŸetilmiÅŸ oldu. Abluka ve ambargo, farklı terimler.)
2- Ä°srail’le birçok alanda iÅŸbirliÄŸi derinleÅŸtirilecek. Turizm ve ticaret alanlarında kazanç artacak.
3- Filistin meselesinde biraz daha inisiyatif alınmış olacak. Bu baÄŸlamda Mısır ve Ãœrdün’le rekabet de kızışacak.

Ä°srail’in kazançları:
1- Gazze’ye malzeme giriÅŸ-çıkışında AÅŸdod Limanı aktif olarak kullanılacağından, Gazze üzerindeki denetim sürecek.
2- İsrailli komutanlar ve diğer yetkililerle ilgili Türkiye mahkemelerindeki dava ve adlî takip süreçleri sona erecek.
3- Akdeniz’deki doÄŸalgaz üretimi, Türkiye üzerinden Avrupa’ya açılabilecek. Ä°srail, anlaÅŸmanın ekonomik boyutunu çok önemsiyor.

Hamas’ın kazançları:
1- Ä°srail’in ablukayı kesin olarak kaldırmayacağının bilincinde olan Hamas, anlaÅŸmayla birlikte Gazze’deki halka destek sunulmasına önayak olmak istiyor. AnlaÅŸma, Hamas’ı siyasi olarak rahatlatacak.
2- Türkiye’nin Gazze’ye kısmi ama direkt müdahalesi, Hamas’ı El Fetih’e karşı güçlendirecek.
3- Hamas, Türkiye’nin himayesinde uluslararası arenada daha fazla boy gösterebilecek.
* * *

“Ama Mavi Marmara?”, “Ama Ä°srail?”, “Ama…” dediÄŸinizi duyar gibiyim. Hamasi sloganlarımızın sahada da gerçek olabilmesi için, bambaÅŸka bir Ä°slam dünyasının vücut bulması, Ä°slam ülkelerinin ve müslümanların Ä°srail’le ilgili tavırlarının net olması lazım.
Bölgenin mevcut dengeleriyle, bu kadar…
Bitirirken, Mavi Marmara’yla ilgili Hamas’ın tavrını özetleyeyim. Belki, Hamas’ın Türkiye-Ä°srail anlaÅŸmasını neden desteklediÄŸini de anlatır bize:
“Mavi Marmara’daki kardeÅŸlerimiz inÅŸaallah ÅŸehit oldu. Allah onların amelini kabul etsin. Ama o iÅŸ artık bitti. Biz mevcut durumdaki sıkıntıları aÅŸmaya bakalım. Gazze, her türlü destek ve yardıma muhtaç durumda. Bize nefes aldıracak her anlaÅŸma, başımız-gözümüz üstüne.”