Karar görüşmesi Roma'da

Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi için yapılan görüşmelerde artık sona gelindi. Mutabakata varılması beklenen son görüşme Roma'da yapılıyor. Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, İsrail'i ise Netanyahu'nun özel temsilcisi Ciechanover temsil ediyor.

Al Jazeera'ye bilgi veren İsrail dışişleri kaynakları bugün Roma'da yapılacak görüşmede mutabakata son halinin verilmesinin beklendiğini söyledi. Ancak Türk Dışişleri konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçınıyor.

Ciechanover ve Sinirlioğlu son olarak 8 Nisan'da Londra'da görüşmüştü. Görüşmenin ardından Türk Dışişleri'nden, "Heyetler, mutabakat metninin nihai hâle getirilmesi ve farklılıkların giderilmesi yönünde ilerleme sağlamışlar ve anlaşmanın çok yakında gerçekleştirilecek bir sonraki toplantıda sonuçlandırılması hususunda uzlaşıya varmışlardır" açıklaması gelmişti.

Kerry ile görüşecek

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da aynı gün akşam saatlerinde Roma'da olacak. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile Roma'da bir araya gelecek olan Netanyahu, İsrail basınına göre, anlaşmanın detaylarıyla ilgili Kerry'ye bilgi verecek.

'İstihbarat şefleri görüştü'

Cumartesi günü Ä°srailli Haaretz ve Åžalom gazeteleri, MÄ°T MüsteÅŸarı Hakan Fidan ile Ä°srail'in milli istihbarat örgütü Mossad'ın ÅŸefi Yossef Cohen ile anlaÅŸmanın detayları üzerine görüştüğünü, Türkiye-Hamas iliÅŸkileri üzerinde uzlaÅŸmaya vardığını yazdı.

Erdoğan, Halid Meşal ile görüştü

Mutabakata varılmasına bir gün kala Hamas'ın Siyasi Büro Åžefi Halid MeÅŸal Ä°stanbul'da CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve ardından BaÅŸbakan Binali Yıldırım ile görüştü.

Ä°srail ile yapılan görüşmelerde en önemli konulardan biri de Türkiye'nin Hamas'la iliÅŸkisiydi. Al Jazeera'ye bilgi veren diplomatik kaynaklara göre Ä°srailli yetkililer görüşmelerde, "Hamas'ı terör örgütü olarak gördüklerini ve bu sebeple herhangi bir üyesinin Türkiye'de bulunmasının kabul edilemeyeceÄŸini" söyledi.

Ä°srail, her ne kadar Türkiye Hamas yetkilisi Salah Aruri’yi sınır dışı etmiÅŸ olsa da, Ä°stanbul’da halen aktif bir Hamas merkezi olduÄŸuna ve örgüte para topladığına inanıyor. Ä°srail, Türkiye’deki Hamas faaliyetlerinin sonlandırılmasını talep ediyor. 

DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu ÇarÅŸamba günü düzenlediÄŸi basın toplantısında, "Ä°srail ile normalleÅŸmede Hamas ile ilgili bir sorunun olduÄŸunu düşünmüyorum. Görüşmelerimizde Hamas diye bir ÅŸart yoktur, olamaz da" dedi. CumhurbaÅŸkanlığı sözcüsü Ä°brahim Kalım da aynı gün verdiÄŸi bir röportajda "Zaman zaman Halid MeÅŸal buraya gelir, bu ziyaretleri baÅŸka bir noktaya çekmek iyi niyetle baÄŸdaÅŸmaz. Biz Hamas ile de Filistin yönetimiyle de görüşmeye devam edeceÄŸiz. Ä°srail öyle bir talepte [Hamas'la iliÅŸkilerin kesilmesi] bulunacak bir konumda deÄŸil" dedi.

Bunun üzerine Hamas Siyasi Büro Åžefi Halid MeÅŸal, Türkiye’ye Filistin davasına verdiÄŸi destek ve Ä°srail ile normalleÅŸmesi sürecinde Gazze ablukasının kaldırılmasını ÅŸart koÅŸmasından dolayı teÅŸekkür etti.

Bir yıldan uzun süredir devam eden görüşmelerde Hamas konusu ele alınırken ve mutabakata yaklaşılmışken, 19 Aralık'ta Halit MeÅŸal Türkiye’ye bir ziyarette bulunmuÅŸtu. Görüşmelere yakın kaynaklardan edindiÄŸimiz bilgilere göre bu ziyaret, Ä°srail’in Gazze’de seçimleri kazanan ve 2007’den bu yana Gazze’yi yöneten Hamas’a tepkisi nedeniyle normalleÅŸme sürecinin yavaÅŸlamasına neden olmuÅŸtu. Türkiye’nin Filistin sorununda Hamas’a yönelik tutumunu deÄŸiÅŸtirmeyeceÄŸini bu ÅŸekilde göstermesi üzerine Ä°srail’in, "Hamas’la ilgili genel bir mesele" olarak tanımladığı bu geliÅŸme, mutabakatın imzalanmasını geciktirmiÅŸti.

Ablukayı kırmak için yola çıkmıştı

Gazze ablukasını kırmak için yola çıkan Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da uluslararası sularda Ä°srail’in düzenlediÄŸi ve dokuz Türk’ün öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra Ankara-Tel Aviv iliÅŸkileri kopma noktasına geldi.

Saldırının ardından Tel Aviv'deki büyükelçisini çeken Türkiye, iliÅŸkilerin normalleÅŸmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve Gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını ÅŸart koÅŸtu.

Mart 2013’te Netanyahu, o dönem baÅŸbakan olan ErdoÄŸan’ı telefonla arayarak özür diledi. Resmi özür yazılı olarak da açıklandı. Ardından Türkiye ile Ä°srail arasında Gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler baÅŸladı.

Görüşmeleri, son kararnamede Türkiye'nin New York'taki BM daimi temsilciliÄŸine atanan DışiÅŸleri Bakanlığı MüsteÅŸarı Feridun SinirlioÄŸlu yürütüyor. Ä°srail tarafında ise baÅŸlangıçta DışiÅŸleri Bakanlığı Genel Sekreteri Dore Gold’ün yürüttüğü görevi son iki görüşmede BaÅŸbakan Netanyahu’nun özel temsilcisi Joseph Ciechanover devraldı.

Kaynak: Al Jazeera