Ä°srail'den Gazze'ye yapay ada

Ä°srail hükümeti Gazze’de 2007 yılından bu yana uyguladığı ablukayı hafifletebilecek olan bir planı görüşüyor. Hem UlaÅŸtırma, hem Ä°stihbarat Bakanı olan Yisrael Katz’ın sahip çıktığı plana göre, Gazze açıklarında yapılacak bir yapay ada üzerine liman ve uluslararası havalimanı inÅŸa edilebilir. Katz projenin maliyetinin 5 milyar dolar olacağını söyledi.

Yisrael Katz projenin kağıt üzerinde olduÄŸunu ve yalnızca bazı çizimlerin yapıldığını kabul etse de, oldukça detaylı bir ÅŸekilde planı anlattı. Bakan Katz, Suudilerin ve Çinlilerin yanısıra ismini vermediÄŸi bir Ä°srailli giriÅŸimcinin projeyi gerçekleÅŸtirebileceÄŸini belirtti. Katz, planın Ä°srail’in güvenlik kabinesinde görüşüldüğünü ve büyük desteÄŸe sahip olduÄŸunu ileri sürdü. Görüşmelerde yer alan bir Ä°srailli yetkili, BaÅŸbakan Binyamin Netanyahu’nun planı deÄŸerlendirdiÄŸini ancak henüz bir karara varmadığını belirtti.

Ä°srail’in güvenlik kıstasları karşılandığı sürece Gazze’deki ambargoyu hafifletmeye karşı olmadığını belirten Katz, “Bana göre iki milyon insanı dünya ile hiçbir baÄŸlantısı olmadan bir yere kapatmak doÄŸru deÄŸil. Ä°srail’in oradaki nüfusun hayatını zorlaÅŸtırmakta bir çıkarı yok. Ancak güvenlik gerekçesiyle Gazze sınırları içinde bir liman ya da havalimanı inÅŸa edemeyiz” dedi.

Katz planın İsrail güvenlik kurumlarının da desteğini alacağını ve yakında kabinede oylamaya sunulacağını umduğunu belirtti, daha sonrasında da uluslararası kurumların planın finansmanı ve uygulanması için devreye girmesi gerekeceğini söyledi. İsrail, projenin sahibi olsa da maliyeti için herhangi bir katkıda bulunmak istemiyor.

Proje esasında yıllardır fikir aşamasında tartışılıyor. Ancak ilk kez bu kadar detaylı bir şekilde tekrar gündeme getiriliyor.

Planın ayrıntıları

Plan dahilinde inşa edilecek yapay ada 8 kilometrekare büyüklüğünde olacak. 5 kilometre uzunluğundaki bir köprü üzerinden ulaşımın sağlanacağı adaya giriş çıkışlar sıkı bir biçimde kontrol edilecek, herhangi bir çatışma durumunda ise kapatılabilecek. İsrail güvenlik açısından adanın durumunu ve giriş çıkışları denetlemeye devam edecek olsa da bakanın planı dahilinde ada hiçbir ülkeye ait olmayacak, uluslararası bir nitelğe sahip olacak. Köprünün ortasında yer alacak kontrol noktası da uluslararası bir kuvvet olacak. Ancak Bakan Katz, bu görevi kimin üstlenmek isteyeceği konusunda konusunda bir fikre sahip olmadığını belirtti.

Filistinliler ne düşünüyor?

Katz, Hamas ile hiçbir ÅŸekilde görüşmeyeceklerini ancak Filistin Yönetimi’nden plan hakkında olumlu iÅŸaretler aldıklarını ifade etti. Kimi Filistinliler planı memnuniyetle karşılasa da şüphelere sahip.

Filistin Devlet BaÅŸkanı Mahmud Abbas’ın danışmanlarından Hüsam Zumlot, planı “şüpheli” ve “siyasi gerekçeli” olduÄŸu görüşünde. Zumlot’a göre bu proje Gazze ile Ä°srail iÅŸgali altındaki Batı Åžeria arasındaki son baÄŸlantıyı da koparacak.

Gazze’deki El Ezher Ãœniversitesi’nde öğretim görevlisi olan Muhamir Ebu Sa’da ise  bir liman ve havalimanının Gazze’deki ambargonun kalkmasına yardım edeceÄŸi, insanların seyahat edip, bölgeye mal giriÅŸ çıkışını kolaylaÅŸtıracağını düşünüyor. Ebu Sa’da öte yandan “Filistin Yönetimi ya da Hamas ile görüşmeden bu nasıl iÅŸe yarayacak?” sorusunu da soruyor. Ebu Sa’da, “Sokaktaki insanlara sorsanız eminim bu planı kabul ederler. 10 yıl boyunca süren ambargo, üç savaÅŸ ve günlük meÅŸakkatlerden sonra insanlar bir umut arıyor. Ancak Gazze’deki problem siyasi bir problem. En iyi çözüm iÅŸgâli sona erdirmek, Filistinlilerin Gazze ile Batı Åžeria’nın birbirine baÄŸlandığı yaÅŸanabilir bir devlet kurmasına izin vermek” dedi.

Kaynak: Associated Press, The Washington Post