Vejvoda: Ermeni Tasarısı ilişkileri bozmaz

Vejvoda, Almanya Parlamentosu'nda önceki gün onaylanan Ermeni Soykırımı tasarısının ardından Türkiye-Almanya ilişkileri ve AB ile imzalanan mülteci anlaşmasının risk altına girdiğini düşünmediğini söyledi.

Amerika'nın Sesi'nin sorularını yanıtlayan Vejvoda, Türkiye'den gelen tepkilerin retorik düzeyin ötesine geçmeyeceği ve geniş pencereden bakıldığında jeopolitik ve jeostratejik konuların ilişkilerdeki mevcut gerilime baskın çıkacağı görüşünü dile getirdi.

Almanya Parlamentosu'nun kararına Türk yetkililerden ardı ardına kınama mesajları gelirken, Başbakan Binali Yıldırım da Türkiye'nin Almanya Büyükelçisi Hüseyin Avni Karslıoğlu'nu istişareler için Ankara'ya geri çağırdıklarını açıklamıştı.

Peki tasarı Amerika'nın başkenti Washington'dan nasıl görülüyor? Tasarının Alman parlamentosunda kabulü son dönemde pozitif ivme kazanan Türk-Alman ilişkilerinde ne gibi sonuçlara yol açacak? Türkiye ile Almanya'nın öncülüğünde hazırlanan Ankara ile AB arasındaki Mülteci Anlaşması ve Türkiye'ye AB'de serbest dolaşım hakkı verilmesi görüşmeleri tasarıdan etkilenecek mi? Tasarı ABD ve diğer ülkelerde de benzer girişimlerin de önünü açar mı?

İlişkilerde büyük çaplı bir risk öngörmediğini ifade eden Vejvoda, şöyle devam etti:

“Bence Suriye sınırında Rus uçağının düşürülmesinden sonra olanlara benzer ÅŸeyler göreceÄŸiz, çok sert sözler, dozu yüksek retorik, büyükelçinin geri çaÄŸrılması, olası yaptırım açıklamaları ya da diÄŸer türden adımlar. Ama benim kiÅŸisel görüşüme göre tepkiler retorik düzeyinde kalacak. Tarihsel olarak baktığımızda günümüzde bu tür durumlar bu ÅŸekilde idare ediliyor. Ä°ki tarafta da iç kamuoyuna dönük gerilimi yüksek açıklamalar olacak ama bence bu söylemlerin icraata döküldüğünü görmeyeceÄŸiz.”

MÃœLTECÄ° ANLAÅžMASI ETKÄ°LENÄ°R MÄ°?

Vejvoda, aynı şekilde Türkiye ile AB arasında imzalanan Mülteci Anlaşması'nın önünde de bir risk görmüyor. İki tarafın çıkarlarının ilişkilerdeki bu gerilimli zamana üstün geleceği görüşünü dile getiren Vejvoda, şöyle konuştu:

“Basitçe ifade etmek gerekirse Mülteci AnlaÅŸması'nı risk altında görmüyorum. Tabi ki anlaÅŸmanın önündeki yolda tümsekler, çukurlar olacak ama bunlar Alman Parlamentosu'ndaki oylamadan önce de vardı. Bence bunda her iki tarafın da yüksek düzeyde çıkarları bulunuyor. Almanya açısından baktığımızda, ülkeye gelen mültecilerin akınını önlemeye yönelik bir arzu var. Türkiye açısından da serbest dolaşım düzenlemesi söz konusu. Ayrıca bunların arkasında iki ülke ticaretini içeren daha büyük resim yatıyor. Dolayısıyla hem jeopolitik hem de jeostratejik nitelikteki bu daha büyük konuların iliÅŸkilerdeki bu gerilimli ve zorlu ana baskın çıkacağı düşüncesindeyim.

"ABD KONGRESÄ°'NE DOÄžRUDAN ETKÄ°SÄ° OLMAZ"

Alman Marshall Fonu uzmanı Vejvoda, Alman parlamentosunun kararının, zaman zaman Ermeni tasarısı girişimlerine sahne olan Amerikan Kongresi'nde de benzer bir adımın atılması yönünde doğrudan bir etki yapacağı kanaatinde değil.

Almanya'nın önemli bir ülke olması açısından parlamentosundan böyle bir kararın çıkmasının diğer ülkelerin de benzer adım atmasını kolaylaştırabileceğini söyleyen Vejvoda, ancak burada hesaba katılması gereken başka birçok faktörün de bulunduğunu belirtti.

Vejvoda şunları kaydetti:

“Åžu anda 20 civarında ülke Ermeni katliamlarının soykırıma tekabül ettiÄŸini belirtti. Papa Francis kendisi bu kelimeyi kullandı. BaÅŸkan Obama baÅŸkan olmadan önce bu kelimeyi kullanmıştı. Bir de ÅŸunu hatırlatmak isterim ki Alman parlamentosu 1,5 yıl kadar önce bu oylamayı yapmak istedi ama erteliyorlardı.

Ben Alman parlamentosunun bu kararının ÅŸu anda Senato üzerinde doÄŸrudan bir etkisinin olacağını ya da Amerikan Kongresi'nin bununla ilgili herhangi bir adım atacağını düşünmüyorum. Kongre'nin bir Ermeni tasarısını oylamaya götürmesini arzulayan çevrelerden benzer giriÅŸimler görebiliriz ama yakın zamanda herhangi bir adım atılacağını sanmıyorum.”

Vejvoda, Alman parlamentosundaki oylamanın Avrupa başta olmak üzere diğer ülkeler üzerindeki olası etkilerinin sorulması üzerine de şöyle konuştu:

“Almanya gibi önemli bir ülkenin parlamentosunun aldığı karar elbette diÄŸer ülkelerin de benzer adım atmasının önünü açar, bir anlamda diÄŸer parlamentoların da böyle bir adım atması daha kolay hale gelir. Ama bu her ülkedeki spesifik iç koÅŸullara göre deÄŸiÅŸir ve ‘sırf Almanlar yaptığı için biz de yapabiliriz' gibi düzenli bir ÅŸablonu takip etmez. Avantajlar-dezavantajlar ve tabi ki Türkiye gibi büyük ve önemli bir ülkeyle ikili iliÅŸkiler hesaba katılır.

"GEÇMİŞLE YÜZLEŞMEK ÇOK ÖNEMLİ"

Olayların yaşandığı dönemde Almanya'nın Türkiye'nin müttefiki olduğunu hatırlatan ve tarihsel belgelerden görüldüğü üzere Alman yetkililerin yaşananların çok net farkında olduğuna işaret eden Vejvoda, dolayısıyla neler olduğu hakkında bir tür dolaylı sorumluluk üstlenmenin sözkonusu olduğunu dile getirdi.

Vejvoda, daha geniş pencereden bakıldığında da, ülkelerin geçmişleriyle yüzleşmesinin çok önem taşıdığını, bunun günlük siyasetle değil bir ülkenin siyasi kültürünün gelişimiyle alakalı bir durum olduğunu belirtti.

Alman Marshall Fonu uzmanı Vejvoda, Türk hükümeti ve halkının yaÅŸananlardan sorumlu olmadığını ancak insanların bu konuda oldukça dengeli ve objektif biçimde eÄŸitilmesi, tarih kitaplarında bu konunun iÅŸlenmesi gerektiÄŸini kaydetti. Vejvoda, “Bence demokrasi ve deÄŸerleri temel alan hukuk devleti yolunda ilerleyebilmemizin yolu bu” dedi.