IŞİD lideri Bağdadi neden yakalanamıyor?

Şıvan OkçuoÄŸlu'nun TheGuardian'dan çevirdiÄŸi habere göre; IŞİD'in kalbine ulaÅŸabilecekleri en yakın noktada bulunan Kürt PeÅŸmerge neredeyse düşmanlarını hissedebilecek mesafede. ÇoÄŸu gün IŞİD savaşçıları ateÅŸledikleri havanlar ya da mermiler Sincar'ın 10 mil güneyinde bulunan sınırlarına kadar ulaşıyor, öyle zamanlar oluyor ki ateÅŸ etmek için yeterli mesafeye gelebilmek için çimenlerin arasında dört saat sürünmek zorunda kalıyorlar.

Güneye doÄŸru bir kaç mil ötede, IŞİD'in üst düzey liderleri, gurubun kuzeydeki öncülerinin yer aldığı gri beton kasabalarda düzenli olarak bir araya geliyorlar. Bu bölge on yıldan fazla zamandır onlar için Irak sınırına en yakın ve en güvenli toplanma ve dağılma bölgesi oldu. Dünya'nın en çok aranan adamı haline gelen Ebu Bekir el-BaÄŸdadi'nin peÅŸinde olan, bulundukları avantajlı noktalardan ortamı gözlemleyen istihbarat elemanları ve uzandıkları zeminden bölgeyi izleyen Kürtlere göre militanlar bu noktadan Ba'ej ve Billij'e doÄŸru dağılıyorlar.

YERİNİ SIK SIK DEĞİŞTİRİYOR

Bağdadi'nin yerini saptamak için iki senelerini bölgede geçiren gizli servis elemanları, kendisini kutsal bir pozisyona yüceltmiş olan Bağdadi'nin sınır noktasına yaklaşmadan geride kaldığı pozisyonunu koruyarak kuzey-batı Irak ile kuzey doğu Suriye arasında dar bir yay çizerek yerini sık aralıklarla değiştirdiğine inanıyorlar.

Geçtiğimiz yılın Mart ayından itibaren, bu süre içerisinde neredeyse altı ay boyunca, Kürtler ve batılı yetkililer, Bağdadi'ye yakınlıkları ile bilinen IŞİD'in üst düzey üyeleri ve o'nun vurulduğunu bilen diğerleri Ba'ej'den hiç çıkmadığını ve bir hava saldırısı esnasında aldığı ciddi yaralarını iyileştirmeye çalıştığını söylüyorlardı.

IŞİD'e karşı en önemli savaşın verildiği Irak'ın kuzeyinde, gizli servis elemanları ve peşmerge liderleri geçtiğimiz haftalar boyunca Bağdadi'nin kuzey batı Irak'ta geniş bir alan boyunca hareket ettiğine emin olduklarını, Bağdadi'nin bilhassa Ba'ej ve Tel Afar arasında sık sık yerini değiştirdiğini ve hatta Musul'a gittiğini söylediler.

GeçtiÄŸimiz Kasım ayında Amerikan hava saldırılarının yardımı sayesinde Kürt güçleri tarafından yeniden ele geçirilen Sincar'ın güney sınırında, devasa bir tümseÄŸin ardında iki milden az bir mesafede bulunan IŞİD saflarından gelebilecek olan Sniper ateÅŸinden korunmak için gizlenen Yarbay Halid Hamza, BaÄŸdadi'nin iki ay önce Ba'ej'e gittiÄŸinden ve ÅŸehrin içerisinden aldıkları güvenilir istihbarata göre bölgesel IŞİD lideri olan Vali'yi ziyaret ettiÄŸinden emin olduklarını belirtiyor. 

Hamza'nın konuÅŸladığı noktanın güneyinde bulunan Ba'ej'in üzerindeki devasa su tankı kulesi ufuk boyunca görülebiliyordu. Ön planda üç tane toplu mezarda tahminen 150 Ezidi kadının cesetleri gömülü, AÄŸustos 2014'te IŞİD militanları Sincar ve Ba'ej'e saldırdıklarında bu kadınları esir alarak köleleri haline getirmiÅŸlerdi.

Hamza, Bağdadi'nin kendisine bütünüyle sadık olan bölgedeki aşiretler tarafından desteklendiğini, o'nun kasabaya ne zaman geldiğini bildiklerini çünkü ziyaretinden saatler önce kasabada bulunan herkesin cep telefonlarının toplanarak dışarıyla bağlantılarının kesilmeye çalışıldığını söylüyor.

Hemen yanında bulunan ve görevi hava saldırıları için GPS koordinatlarını vermek olan Peşmerge, bu görev için kullandığı bileğindeki saate benzeyen geniş ekranlı bir cihaz bulunan kişi, sınırdaki dar ve uzun yol boyunca konuşlanan IŞİD üyelerini ve uzun otların arasında emekleyerek ilerleyen keskin nişancıların vurulması için günler boyunca çağrıda bulunduğunu söylüyor.

İki yıl boyunca IŞİD ile sürdürülen savaşta 15'in üzerinde üst düzey örgüt üyesi hava saldırıları esnasında öldürüldüler. Bağdadi'nin eski yardımcıları Ebu Müslim el-Türmani ve Ebu Ali el-Anbari, Ömer el-Şişhani gibi Irak'ta bulunan kimyasal silah programını yürüten grubun önderleri, Ebu Malik ve Anbar ile Nineveh bölgesinde bulunan çok sayıda bölgesel lider de bu listeye dahil. Geçtiğimiz sene neredeyse Bağdadi de bu listeye dahil oluyordu.

BAÄžDADÄ°'NÄ°N DURUMU NE?

TheGuardian tarafından yıllar boyunca gerçekleştirilen röportajlar sayesinde hava saldırısına maruz kalan Bağdadi'nin yaralarının boyutunun organizasyonunda bulunan yakın korumaları tarafından gizlendiğini öğrenmiştik. Aslında başka birilerine karşı düzenlenen saldırıda yaralanan Bağdadi'nin durumunu düşmanları da duyurmakta isteksiz davranmışlardı.

Guardian'ın araştırmaları ile bir araya getirilen parçalar Bağdadi'nin yavaş bir iyileşim süreci gösterdiği saldırının, sonrasında tekrar örgüt içerisinde öne çıkma sürecinin detaylarını ortaya çıkarmıştı.

Bağdadi, Dicle nehri kıyısında bulunan küçük bir Irak kasabası olan, Musul'un güneyinde, Bağdat'ın kuzeyinde bulunan Şurgat'ta vurulmuş, bölgedeki bir gizli servis elemanı tarafından bu bilgi doğrulanmıştı.

The Guardian, Bağdadi'nin yaralandığını doğrudan bilen sekiz ayrı kaynak ile görüşerek bu bilgiyi doğrulamıştı. Saldırıda bel altından ciddi yaralar alan Bağdadi aylar boyunca süren uzun iyileşme sürecinde seyahat edemeyecek şekilde bütünüyle hareketsiz kalmıştı.

Tedavi olma sürecinde sadece çok az sayıdaki özel doktoru ve hemÅŸiresi durumu hakkında bilgi sahibiydi. IŞİD içerisinde ise çok az sayıda üst düzey yetkili durumdan haberdardı. BaÄŸdadi'yi IŞİD'in kurulmasından önce de iyi tanıyan ve sırdaşı olan güvenilir bir kaynak, patronunun düzenli olarak gerçekleÅŸtirilen ve genelde mutlaka katıldığı toplantılara dahil olmaması nedeniyle saldırı esnasında yaralandığından şüphelendiÄŸini belirtmiÅŸti.

Üst düzey bir IŞİD üyesi ve Bağdat'ta bulunan yetkililer 18 Mart günü Suriye sınırında meydana gelen hava saldırısında bu olayın gerçekleştiğine inanıyorlardı. Şurgat saldırısı da 100 mil doğusunda aynı anda gerçekleşmişti.

Örgütün yabancı savaşçılarından olan ve üst düzey bir üyesi konumundaki Özbekistanlı Hamid Khalilov kaynaklardan biri. Suriye'nin kuzeyindeki birliklerin komutanı olan ve iki ay önce hava saldırısında öldürülen Şişhani ile birlikte Suriye, Dabik'te bulunmuştu. Khalilov da daha sonra Şurgat yakınlarındaki Baiji'de yaralanmış, yakalanarak tedaviye edilmişti. Khalilov, Iraklı gizli istihbarat subaylarına Bağdadi ile görüşmesinin detaylarını anlatmış, aynı zamanda the Guardian'ın sorularını yanıtlamıştı.

Şurgat'ta yakalanan bir diğer tutuklu, kendisini sorguya çeken Iraklı ve Amerikalılara Bağdadi'nin yaralanması hakkında bilgi sağlamış, bu bilgi ismi gizli tutulan ve örgütün lideri ile doğrudan bağlantı kurma yetkisine sahip üçüncü bir kişi tarafından doğrulanmıştı. The Guardian bağımsız kaynaklardan bu kişinin kimliğini doğrulamıştı. Bilgileri teyit eden örgüt içerisinden dördüncü bir kaynak ise The Guardian'ın bir kaç senedir bağlantıda olduğu bir başka kişiydi.

Dört kaynağın da verdiği bilgiler önde gelen bölgesel istihbarat servis şefleri ve saldırının detayları ile Bağdadi'nin iyileşme süreci bilgilerine erişim yetkisi bulunan öteki iki batılı devlet yetkilisi tarafından doğrulanmıştı. İlişki içerisinde bulunulan kişilerin isimlerinin gizli tutulması konusunda hassas davranıldı. Bir istihbarat kaynağı, Bağdadi'nin uğradığı saldırının beklenmedik olduğunu ve yaralarının ölümcül olmadığını, ancak iyileşmesinin uzun bir süre aldığını söylerken, şimdi ise ne şekilde hareket ettiğine dair önceki sürece göre daha iyi fikir sahibi olduklarını söylüyor.

Bağdat'ta bulunan bilim insanı ve IŞİD hakkında makaleler kaleme alan Dr. Hişha el-Haşimi her ne kadar şimdilerde Iraklı istihbarat servisleri tarafından gayet iyi biliniyor olsa da, Amerikalı ve öteki kaynaklardan bu bilgiyi doğrulatmanın uzun zaman aldığını, fakat olayın gerçekleştiği hakkında artık kimsenin kuşkusu kalmadığını belirtiyor.

Bağdadi'nin yaralanması hakkındaki bilgiler, ABD, İngiltere, Avustralya, Kanada ve Yeni Zelanda'da bulunan 'Five Eyes' adlı istihbarat topluluğu üzerinden Kürtler, Irak, Suudi Arabistan ve Körfez Bölgesi'nde bulunan Ortadoğulu ortaklarına ulaştırılmıştı.

Ancak olayı duyurmak isteyen istihbarat servisleri ile tam aksini düşünen politikacılar arasında bu konuda bir ayrım yaşanmıştı. Tartışmanın merkezinde eğer bu tesadüfi saldırı sonucunda gerçekleştiği söylenen Bağdadi'nin yaralanma konusu gerçek çıkmazsa toplum önünde kimin hesap vereceğine yönelikti.

Gerçekleşen olaylar hakkında tüm bilgiye sahip olan bir yetkili dahi, neden insanların bu konuda konuşmak istemedikleri hakkında bilgi veremeyeceğini, çünkü kendisinin de sebeplere tam manası ile vakıf olmadığını belirtiyor. Bununla birlikte Bağdadi'nin geçtiğimiz yılın sonlarında tekrar ayağa kalkabilecek denli iyileştiği konusunda herkesin artık emin olduğu belirtiliyor.

Tüm bu bilgilere ve söylemlere rağmen ABD'li bir yetkili, Bağdadi'nin hava saldırısı esnasında yaralandığına dair ulaşan bilgilerin yeterli derecede güvenilir olmadığını ve bu konuda kesin bir şey söylenemeyeceğine dair söylemlerine devam ediyordu. Bir istihbarat yetkilisi ise Bağdadi'nin IŞİD'in emiri olarak görevine devam ettiğini, en azından propaganda faaliyetlerinde halen kullanılan bir figür olarak görüldüğünü belirtiyor.

Irak'ın Kürt bölgesinde bulunan ya da Avrupa'da ki yetkililer Bağdadi'nin büyük ölçüde iyileştiğini ve Irak ile Suriye'nin kuzeydoğu bölgeleri arasında hareket etmeye başladığına inandıklarını ifade ediyorlar. Güvenilir kaynaklardan aldıkları bilgiler doğrultusunda Bağdadi'nin, Suriye'nin Şadadi ve sınıra yakın kasabalarından olan Bukamel'de görüldüğünü, Ba'ej, Abbasi ve Tel Afar'ı ziyaret ettiğini ve hatta 2014'te el-Nuri camisinde kendisini halife ilan ettiği Musul'da görüldüğünü doğruluyorlar.

KÜÇÜK BİR BARAKADA KONAKLIYOR

Sincar'da ki AsayiÅŸ olarak bilinen yerel güvenlik güçlerinin başında bulunan yarbay Kasım, BaÄŸdadi'nin ne zaman gelip gittiÄŸine dair bilgi veren kaynakları bulunduÄŸunu belirtiyor ve IŞİD'in o dönemlerde farklı bir hareketlilik içerisinde olduÄŸunu, ortamı boÅŸaltmak için tüm otomobillerini bölgeden uzaklaÅŸtırdıklarını, bu tip durumlarda haber verdikleri Amerikalıların bu bilgiyi kabul ettiklerini fakat spesifik bir koordinat verilmediÄŸi sürece bölgedeki her yeri kapsayacak türde bir saldırı gerçekleÅŸtirmek istemediklerini ifade ediyor. Kasım, BaÄŸdadi'nin bölgeye geldiÄŸinde kasabanın hemen dışında bulunan küçük bir barakada konakladığını ve ne zaman gelip gittiÄŸini bildiklerini söylüyor.

IŞİD'İN TEKNOLOJİ EKİBİ EN AZ ABD'Lİ İSTİHBARATÇILAR KADAR İYİ

Hava saldırıları ancak telefon sinyalleri, email aktiviteleri ve kısa mesajlaÅŸma trafiÄŸinin arttığı sinyal istihbaratına dayanılarak gerçekleÅŸtiriliyor. Eski bir Amerikalı istihbarat elemanı, IŞİD'in enformasyon teknoloji birliÄŸinin 30 kiÅŸiyi aÅŸmayan bir ekipten oluÅŸtuÄŸunu, bu kiÅŸilerin ÅŸifrelenmiÅŸ güvenli bir aÄŸ üzerinden halife ve dünyanın öteki yerlerine yayılmış örgüt elemanları ile iletiÅŸim kurduklarını söylüyor ve bu konuda çalışan IŞİD elemanlarının en az kendi elemanları kadar iyi eÄŸitimli olduklarını belirtiyor.

Tel Afar, Bilij ve Ba'ej'de bulunan telefon antenlerinin tamamı Kürt bölgesinde bulunuyor ve IŞİD bunların bir kısmını daha önce vurmuştu, buna rağmen kasaba ahalisi halen Kürtlerin ağı üzerinden görüşme gerçekleştirebiliyorlar, bu sayede kasabada yaşananlar hakkında Kürt yetkililere bilgi ulaştırabiliyorlar.

Yarbay Kasım, sonunda bir gün mutlaka Bağdadi'yi yakalayacaklarını söylerken, kasaba halkının örgüt liderine sadakatle bağlı olduklarının gözlenebildiğini, fakat buna rağmen halkın tamamının aynı sadakate sahip olmadığını söylüyor.