Faiz faturası düşüyor kamu rahatlıyor!

Deniz Gökçe - Akşam

Merkezi yönetim bütçe gerçekleÅŸmelerine iliÅŸkin ilk dört aylık rakamlar açıklandı. Yılın üçte birine karşılık gelen bu dönem yılın geri kalanı açısından kısmen umut verici. Öncelikle, geçen yılın aynı döneminde 4,1 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesi bu yılın aynı döneminde 5,4 milyar TL fazla vermiÅŸ. Ä°lk üç aylık bütçe tablosunda kabaca 9,5 milyar TL’lik bir toparlanma söz konusu. Böylece on iki aylık birikimli bütçe açığı da 13,1 milyar TL’ye inmiÅŸ. Bu da GSYH’nin kabaca yüzde 0,6’sına karşılık geliyor, ki bu oran 2008’den bu yana bu seviyelere asla inmemiÅŸti.

Bu yılı geçen yıldan farklı kılan önemli bir faktörü, yani geçen yılki seçim takvimini göz ardı etmememiz gerekiyor. Her ne kadar kamu maliyesinde seçim süreci boyunca çok fazla bozulma görmesek de bütçede ister istemez bazı dalgalanmalar olacaktır. Bazı, hatta çoğu harcamalar öne çekilir, düşünülen yeni vergiler veya vergi artışları seçim sonrasına ertelenir. Bu sadece Türkiye açısından değil dünya genelinde seçim ekonomisine ilişkin sıkça görülen bir durum. Bu nedenle dört ayda bütçe açığının neredeyse yarı yarıya azalması çok sürpriz değil. Diğer yandan, bütçe kalemlerini biraz detaylı olarak incelediğimizde bütçede en ciddi toparlanmanın faiz giderlerinde gerçekleştiğini görüyoruz:

Bütçe tablosundaki toparlanmaya iliÅŸkin üçüncü önemli faktörü gelirler tarafına baktığımızda görüyoruz. Vergi dışı gelirler geçen yılki 28 milyar TL’den bu 40,4 milyar TL’ye yükselmiÅŸ. Bu nominal bazda yüzde 44,6 oranında, reel olarak da yüzde 34,2 oranında oldukça yüksek bir artış. Vergi dışı gelirlerdeki bu artışın önümüzdeki dönemde hangi ölçüde devam edeceÄŸi ÅŸu an belirsiz. Vergi dışı gelirler yıldan yıla, dönemden döneme farklılık gösterebilir.

Uzun dönem açısından, vergi gelirlerinin reel artış oranının ekonomik büyüme ile benzer olması beklenir. Aynı zamanda faiz dışı reel harcamaların gelirlerden hızlı artması uzun dönemde kamu maliyesinde sorunlara yol açabilir. Toparlanma da şimdilik bu riskleri gündemden uzak tutuyor.