Güney Yemen'den bağımsızlık ilanı

Yemen'in güneyinde bağımsızlık talebiyle mücadele yürüten ayrılıkçı Güney Yemen Bağımsızlık ve Özgürlük Hareketi (Hirak) yarın düzenlenecek törenle bağımsızlığını ilan edecek.

Güney'in Bağımsızlık ve Özgürlüğü için Barışçıl Devrim Hareketi Yüksek Konseyi baÅŸkanı Salih Yahya Saad, “Güneydeki bölgelerin büyük bir kısmının özgürleÅŸtirildiÄŸini ve ulusal güney ordusunun oluÅŸumunun tamamlandığını” belirterek, birleÅŸik Yemen'den ayrılmanın zamanının geldiÄŸini söyledi.

Cumartesi okunacak bildiriye göre genel seçimler yapılıp başkanlık konseyi oluşturulana kadar 2,5 yıllık bir geçiş süreci için ulusal konsey ve geçici hükümet oluşturulacak. Saad, Geçiş süreci için kurulacak konseyde 6 üye olacağını ve bunların Aden, Abyan, Lahic, Hadramut, Mahrah ve Şabve vilayetlerini temsil edeceğini söyledi.

Hareketin kurucu liderlerinden el-Amid Ali es-Sadi, ocak ayı içerisinde yaptığı bir açıklamada "Bundan sonra Kuzey Yemen'le ancak iki komşu ülke olabiliriz" demişti.

"Bundan sonra Kuzey Yemen'le ancak sadece iki komşu ülke olabiliriz. Aramızda kardeşçe bir ilişki olabilir. Birlik fiilen zaten mevcut değil." ifadelerini kullanan es-Sadi, sözlerini şöyle sürdürmüştü:

"Güney Yemen'in kendi tarihi, geçmişi vardır. Asıl ismi de Demokratik Güney Yemen Arap Cumhuriyeti'dir. Artık yeni neslin geleceği için yeniden devletimizi kuracağız. Geçmiş hatalardan fazlaca ders aldık. Aynı hataları tekrarlamayacağız. Bütün siyasi oluşumlara ve fikirlere açığız."

YEMEN’Ä°N KISA TARÄ°HÄ°

Yemen'in kuzeyi Osmanlı Devleti'nden ayrılarak 1 Kasım 1918'de bağımsızlığını kazanmış, güneyi ise 30 Kasım 1967'ye kadar İngiliz sömürgesi olmuştu.

Osmanlı Devleti’nin zayıflamasını fırsat bilen Ä°ngiltere 1839'da Güney Yemen'deki stratejik Aden Limanı’nı ele geçirdi. Ä°ngilizler Aden Limanı’nı ele geçirdikten sonra Güney Yemen'deki egemenliklerinin sınırlarını daha da geniÅŸletti. Böylece Ä°ngiliz iÅŸgali altındaki Güney Yemen ile Osmanlı yönetimi altındaki Kuzey Yemen birbirinden ayrılarak farklı yönlerde geliÅŸmelerini sürdürdü. Birinci Dünya Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti tasfiye edildi. Özerk ÅŸekilde Zeydi Ä°mam Yahya tarafından yönetilen ülke tam bağımsızlığını elde etti.

İngilizler ise 1937'den itibaren stratejik ve jeopolitik değeri sebebiyle Güney Yemen üzerindeki denetimlerini sıkılaştırdı. İngiliz sömürge idaresine karşı ilk ciddi başkaldırı 1967'de başladı. Kahtân eş-Şâbbî liderliğindeki Millî Kurtuluş Cephesi Şubat 1967'de İngiliz yönetimine karşı protesto gösterileri düzenledi.

Gösteriler Nisan ayında tam anlamıyla isyana dönüştü. İngilizler Kasım ayında Güney Yemen'den çekildi. Batı'dan umduğu ilgiyi görmeyen Güney Yemen sosyalist bir rejimle yönetilmeye başladı. Sovyetler Birliği ile yakınlaşan Güney Yemen ekonomik, sosyolojik, siyasi ve ideolojik olarak Kuzey Yemen'den çok bariz şekilde farklılaştı. Bu farklılaşma daha sonraki dönemlerde iki Yemen'in birleşme çabalarını da olumsuz etkiledi.

Güney Yemen 22 Mayıs 1990’da Kuzey Yemen’le birleÅŸme kararı aldı. Ãœlke iki buçuk yıllık geçiÅŸ döneminde iki parti tarafından ortaklaÅŸa yönetildi. 1992 sonunda yapılan seçimin ardından iki ülke tamamen birleÅŸtiyse de, güney ve kuzeyli liderler arasındaki ihtilaflar son bulmadı.