Memura on güne kadar mazeret izni verilebilir

Kamu çalışanlarının yakından takip ettiÄŸi Yeni Åžafak Gazetesi yazarı Ahmet Ãœnlü, eÅŸi ve çocukları hastalanan memurlara saÄŸlanan haklar ve yaÅŸanan sorunları yazdı.

Uygulamada memurun bakmakla yükümlü olduÄŸu eÅŸ ve çocuklarının hastalanması hallerinde birçok sorun yaÅŸadıklarını söyleyen Ãœnlü, "Bu konularda amirlerin takdirleriyle eÅŸ ve çocukların tedavi ettirildiÄŸi görülmektedir. YaÅŸanan bunca soruna raÄŸmen konu bir türlü çözüme kavuÅŸturulmamıştır. Konuyu bütün boyutlarıyla izah etmeye çalışacağız." dedi.

İşte Ünlü'nün yazısı:

Mevzuatta ayakta tedavi için izin var mı?

Bu konudaki temel mevzuat 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'tir.

Bu kanunda; memurun hastalanan veya kaza geçiren eş ve çocuklarının ayakta tedavisinde refakatçi olarak yanında bulunması için kurumundan izinli sayılmasına imkan veren bir düzenleme bulunmamaktadır.

Düşünün ki eşiniz rahatsızlandı ve siz onu doktora götürmek zorunda kaldınız, eğer amirinizden izin alamazsanız yıllık izin kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Aynı durum çocuklarınız için de geçerlidir.

Şayet amirinizle sıkıntılar yaşıyorsanız eş ve çocuklarınızın tedavisinde refakat edebilmeniz ciddi sorunlar çıkartabilir. Çünkü, mevzuat hangi hallerde refakat edileceğini net bir şekilde sınırlıyor ve ayakta tedavi de bu sınırlamanın dışında kalmaktadır.

Uygulamada mevzuatta olmamasına rağmen saatlik izinlerle sorun giderilmektedir. Halbuki yıllardan beridir yaşanan bu soruna mevzuatla çözüm bulunması gerekirdi.

Nitekim Devlet Personel BaÅŸkanlığı'nın vermiÅŸ olduÄŸu bir görüşte; “…657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda bakmakla yükümlü olduÄŸu eÅŸi, çocukları, anne ve babasının hastalıkları sebebiyle saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluÅŸlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiÄŸi sürelerde bahsi geçen kiÅŸilere refakat eden Devlet memuruna ne ÅŸekilde izin verileceÄŸine iliÅŸkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.” ifadesine yer verildiÄŸini görüyoruz.

Yine bu kurum vermiÅŸ olduÄŸu görüşte; “…Bakmakla yükümlü olduÄŸu kiÅŸiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eÅŸi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluÅŸlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiÄŸi sürelerde bahsi geçen kiÅŸilere refakat eden devlet memuruna izin verilmesi hususunda gerekli kolaylığın saÄŸlanması gerektiÄŸi ve bu iznin suistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluÅŸlarca bahsi geçen duruma iliÅŸkin belge istenebileceÄŸi,” ifadesine yer verildiÄŸini görüyoruz.

Görüleceği üzere, bu konudaki sorun orta yerde durmakta ve amirlere önemli bir takdir hakkı verilmektedir. Halbuki yıllardır bilinen bu konuyla ilgili mevzuat değişikliği yapılarak sorun kökten çözülebilirdi, ancak bilerek veya bilmeyerek sorun hala çözülmedi.

Ayakta tedavi için verilen izinler yıllık izinden düşülür mü?

DPB'nin vermiş olduğu görüşe göre; bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde söz konusu kişilere refakat etmesi amacıyla Devlet memuruna verilen iznin bahsi geçen personelin yıllık izninden veya mazeret izninden düşülmemesi gerekmektedir.
Eş ve çocukların hastalığı halinde refakat izni

657 sayılı Kanun'un 105 inci maddesinde; “memurun bakmakla yükümlü olduÄŸu veya memur refakat etmediÄŸi takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eÅŸ ve çocukları ile kardeÅŸlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin saÄŸlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi ÅŸartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. GerektiÄŸinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” ifadesini görüyoruz.

Bu konuda DPB'nin vermiÅŸ olduÄŸu görüşte; “…Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teÅŸkil edecek saÄŸlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediÄŸi takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediÄŸi, üç ayı geçmeyecek ÅŸekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır.

Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koÅŸullarda bir katına kadar uzatılır. Aynı kiÅŸiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz. Aynı kiÅŸi ve aynı yakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplanı süresi altı ayı geçemez” ifadelerine yer verilerek konuya açıklık getirilmiÅŸtir.

Yine aynı görüşte; “Ä°zin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve baÅŸlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve baÅŸlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiÅŸ sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre iÅŸlem yapılır” ifadelerine yer verilmiÅŸtir.

Refakat izni yetmezse aylıksız izin verilebilir

Yukarıda yer verdiÄŸimiz refakat izni yeterli olmazda 657 sayılı Kanun'un 108'inci maddesinde yer alan; “Memura, 105'inci maddenin son fıkrası uyarınca verilen iznin bitiminden itibaren, saÄŸlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi ÅŸartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir” hükmü gereÄŸince aylıksız izin verilmesi mümkündür.

Buna göre memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla onsekiz aya kadar aylıksız izin verilmesi mümkündür.

Hastalık hallerinde mazeret izni verilir mi?

657 sayılı Kanun'un 104'üncü maddesinde memura hangi hallerde mazeret izni verileceği açıkça belirtilmiştir. Buna göre devlet memurlarına; doğum, evlilik, hamilelik, emzirme, engellilik ve ölüm gibi olaylara bağlı olarak mazeret izni kullanabilme hakkı da tanınmıştır.

104'üncü maddede açıkça belirtilen sebeplerle mazeret izni isteyen memura bu iznin kurumları tarafından verilmesi zorunlu tutulurken, bu haller dışındaki mazeretlerinden dolayı amirlerinin takdiri ile memurlara mazeret izni verilmesi imkanı da getirilmiştir.

Buna göre, kanunda belirtilen kişilerin rahatsızlığını (hastalık veya kaza dolayısıyla) gerekçe göstererek mazeret izni isteyen memura 10 güne kadar mazeret izni verilebilir.