İslami Anayasa taslağı hazır!

İslam dünyası, Ortadoğu ve Arap coğrafyasında yaşanan hareketlilik 2010 yılında "halk hareketleri" şeklinde kendini göstermiş ve adına "Arap Baharı" denmişti.

Ülkelerindeki dikta rejimlerine başkaldıran binlerce insan dinamiği, başta Tunus olmak üzere Mısır, Yemen, Cezayir ve Ürdün gibi ülkelerde harekete geçmişti. Fakat bu yükseliş, Mısır'da Sisi yönetiminin seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'yi devirmesi, Suriye'de Esed yönetiminin dünya devletlerinden aldığı güç ile iktidarı bırakmak istememesi gelişmeleri sonrası hızlı bir düşüş yaşamıştı. Son olarak IŞİD'in ortaya çıkması ile Ortadoğu halkları başlanılan noktadan çok uzağa savuruldu...

Akademisyenler, gazeteciler ve süreci takip eden aydınlar tarafından "bitip, bitmediği, tekrar yükselişe geçip, geçmeyeceği" halen tartışılan bu dinamiğin ortay açıktığı ilk yıllarda kamuoyuna bir belge yansımıştı.

Timeturk okurları için o belgeyi tekrar yayınlıyoruz...

Ä°SLAMÄ° ANAYASA TASLAÄžI

Mısır ve Tunus gibi ülkelerde anayasa tartışmalarının yaşandığı 2011 yılında "vesika" olan bu belge bölgede İslami otorite olarak kabul edilen El Ezher ulemasının yaptığı bir çalışma.

İlerleyen süreçlerde halkları büyük çoğunlukla Müslüman olan ülkelerin İslami bir anayasaya ihtiyaç duyabilcekleri öngörüsü ile kaleme alınan bu çalışma bir "İslami Anyasa Taslağı."

1978 yılında yazılan taslak, hem İslami teşriyi kaynak alması ve hem de El Ezher gibi muteber bir dini otorite tarafından, ulemanın ulema olduğu dönemde hazırlanmış olması itibariyle önem arz ediyor.

"BÜTÜN MEZHEPLERİN ÜZERİNDE İTTİFAK ETTİĞİ PRENSİPLER"

1977 yılı Ekim ayında Kahire'de toplanan Ä°slami AraÅŸtırmalar Kurulu tarafından tavsiye ÅŸeklinde gündeme gelen taslak metinde yer alacak tüm metnin "bütün mezhepler tarafından üzerinde ittifak edilen prensiplerden" oluÅŸacağı ifade edilmiÅŸti.

ANAYASA KOMÄ°SYONU

1978 yılı Ocak ayında, zamanın Ezher ÅŸeyhi Prof. Dr. Abdulhalim Mahmud tarafından çıkarınan 11 nolu kararla Anayasa Komisyonu oluÅŸturuldu.

KURULDA KÄ°MLER YER ALDI?

Komisyon üyeleri, İslami Araştırmalar Kurulu üyesi, İslam fıkhı ve anayasa profesörlerinden oluşmaktaydı.

9 BÖLÜMDEN OLUŞUYOR

Komisyon tarafından hazırlanan İslami Anayasa taslağı 9 bölümden oluşuyor.

Birinci bölüm: Ä°slam ümmeti (4 madde)
Ä°kinci bölüm: Ä°slam toplumunun temelleri (13 madde)
Üçüncü bölüm: Ä°slam ekonomisi (10 madde)
Dördüncü bölüm: KiÅŸi hak ve özgürlükleri (16 madde)
BeÅŸinci bölüm: Ä°mam (17 madde)
Altıncı bölüm: Yargı (23 madde)
Yedinci bölüm: Åžura, kontrol ve kanun koyma (2 madde)
Sekizinci bölüm: Hükümet (2 madde)
Dokuzuncu bölüm: Genel ve geçici hükümler (7 madde)

DEVLETÄ°N KORUMASI GEREKEN 5 DEÄžER

El-Ezher Anayasa taslağının Ä°slam toplumunun temelleri bölümünde, yönetimin halkı koruma ve kollama sorumluÄŸundan söz ediliyor. Devletin koruması ve muhafaza altına alması gereken 5 temel üzerinden duruluyor. Bu deÄŸerler: Din, akıl, can, mal ve namusolarak sıralanmış durumda.

İslam ümmeti bölümünde ise, halkın imamı olarak ifade edilen devlet başkanının; diğer yöneticileri kontrol altında tutması ve İslam kanunları çerçevesinde hesap vermelerini sağlamasının gerektiği kaydediliyor.

HER YOL MÜBAH DEĞİLDİR

Ä°kinci bölümün maddelerinden birisinde; "Gayenin meÅŸru olması yeterli deÄŸildir, o gayeye ulaÅŸmak için uygulanan vesilenin de Ä°slam kanunlarına uygun olması gereklidir" ifadesi yer alıyor

KİŞİ HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİ

KiÅŸi hak ve özgürlükleri bölümünde ise "Adalet ve eÅŸitlik yönetimin temelidir" ilkesi önn plana çıkıyor. Yine aynı bölümün 29. maddesinde "Dini ve fikri özgürlükler çerçevesinde konuÅŸmak, yazmak, dernek ve sendikalar kurmak ve bu tür kuruluÅŸlara üye olmak, Ä°slam ÅŸeriatine gore temel haklardandır" ibaresi yer alıyor.

Kişi hak ve özgürlükleri bölümüden bazı maddeler:

ÖZEL HAYAT

Madde 30: Ä°skan ve iletiÅŸim özel hayata girdiÄŸinden bu konularca tecessüs yapılması (öğrenilmeye çalışılması) yasaktır. Bu tür casusluk faaliyetleri ancak yargı kararından sonra yapılabilir.

YOLCULUK ve SÃœRGÃœN

Madde 31: Ãœlke içi ve dışı sefer ve intikal hakkı meÅŸrudur. VatandaÅŸların ülke dışına çıkmaları ancak gerekçeleri açıklanan yargı kararıyla engellenebilir. VatandaÅŸlar sürgüne de gönderilmezler.

ANLAÅžMALARA RÄ°AYET

Madde 32: Tehlikeli siyasi mültecilerin ve normal suçlardan hüküm giymiÅŸ olanların ülkelerine teslimi, vatandaşı bulundukları ülkelerle yapılacak anlaÅŸmalar mucibince gerçekleÅŸtirilir.

Ä°ÅžKENCE

Madde 33: Ä°ÅŸkence suçtur. Suç iÅŸleyenlerin cezaları hayatta kaldıkları sürece düşmez. Suçu iÅŸleyen, suça ortak olan veya suçu susarak ikrar edenler cezalandırılır.

Madde 34: Ä°ÅŸkence yapıldığını bilip, gerekli mercilere bildirmeyen görevli cezalandırılır.

BASIN-YAYIN

Madde 41: Basın - yayın hakkı meşrudur. Basın İslam kanunları mucibince özgürdür.

Ä°MAM - DEVLET BAÅžKANI

BeÅŸinci bölüm olan "Ä°mam" Devlet baÅŸkanı ile ilgili bölüm devlet baÅŸkanın seçim ve görevden alınması gibi uygulamaları içeriyor.

Madde 44: Her devletin bir imamı (BaÅŸkanı) vardır. Görüş ayrılığına düşülmesi durumunda bile imama itaat gereklidir.

Madde 45: (Bir önceki maddenin çerçevesini belirtiyor) Şöyle ki; Allah'a isyanda kula itaat yoktur. İslam'a aykırı kararında devlet başkanına itaat edilmez.

Madde 46: Ä°mama biat, yargı kontrolünde yapılır. Seçimleri yargı takip ve kontrol eder. Biat çoÄŸunluÄŸun oylarıyla gerçekleÅŸtirilir.

Madde 47: Devlet baÅŸkanlığına adayı olmanın ÅŸartları: Müslüman olmak, erkek olmak, buluÄŸ çağını geride bırakmak, akıl sahibi olmak, suç iÅŸlememiÅŸ olmak ve Ä°slam hükümlerini bilmek.

Madde 50: Seçmenler, kanunun belirlediÄŸi çerçevede devlet baÅŸkanın görevine son verebilirler.

Madde 51: Devlet baÅŸkanı mahkeme kararlarına uymakla yükümlüdür. DuruÅŸmalara vekilini de gönderebilir.

Madde 53: Devlet baÅŸkanının devletin malından her hangi birini satın alması veya kiralaması yasaktır. Kendi emlakını da devlet için kiralayamaz.

Madde 54: Devlet baÅŸkanına verilen hediyeler beyt el-mala (devlet hazinesi) aktarılır.

YARGI BÖLÜMÜ

Altıncı bölüm olan yargı bölümünde ise kanun önünde herkesin eşit olduğu, hiç bir grup veya kişinin mahkeme önünde temyiz edilemeyeceği belirtiliyor.

Madde 63: Ã–zel mahkeme kurulamaz veya ÅŸahıs normal yargılanma hakkından mahrum bırakılamaz.

Madde 64: Yargıcın devlet baÅŸkanı aleyhindeki iddiaları dinlemesi engellenemez.

Madde 67: Yargının bağımsızlığını saÄŸlamak devletin görevidir. Yargının bağımsızlığına engel olmak cürüm (suç) teÅŸkil eder.

HÜKÜMET (YÖNETME)

Hükümet ile ilgili sekizinci bölüm ise hükümet ve bakanlarla ilgili maddeleri içermektedir.

Madde 86: Bakanların tayin ÅŸartları, görev esnasında yapamaları yasak olan uygulamaları ve yargılanma ÅŸekillerini ilgili kanunlar belirlenir.

Kaynak: timeturk