Karar günü

AB Komisyonu’nun bugün açıklayacağı rapor beklendiÄŸi gibi olumlu olursa Haziran ayı sonunda Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸlarının Ä°ngiltere ve Ä°rlanda hariç diÄŸer AB ülkelerine vizesiz seyahatlerinin önü açılacak.

Raporda vizesiz seyahat için Türkiye’nin yerine getirmesi gereken 72 kriterin tamamlandığı belirtilirse, AB içinde de yeni bir süreç baÅŸlayacak.

AB'deki onay süreci

Buna göre, konu öncelikle Avrupa Parlamentosu Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçiÅŸleri Komisyonu’nda ele alınacak. Sonra da Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu'nda görüşülecek. Parlamentodaki üyelerinin yarısının ‘Türkler vizesiz gelsin’ demesi yeterli.

Ancak Avrupa Parlamentosu'nda vize serbestisinin gerekli durumlarda askıya alınmasını öngören bir düzenleme önerisinin gündeme gelmesi de olasılıklar arasında.

Avrupa Parlamentosu, Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸları için vizesiz Avrupa’yı onaylarsa, konu Avrupa Konseyi’nde ele alınacak. Burada da nitelikli çoÄŸunluk gerekiyor. Nitelikli çoÄŸunluk oylamaya katılan ülkelerin yüzde 55’nin 'evet' demesini gerektiriyor. Bu da AB’ye üye 28 ülkenin 16’sının 'evet' demesi anlamına geliyor. Ayrıca 'evet' diyecek ülkelerin nüfusunun AB toplam nüfusunun yüzde 65’ni temsil etmesi gerekiyor. Yani, ‘Vizesiz Avrupa’ sürecinde hiç bir ülkenin veto hakkı yok.

AB’nin en etkili ve en kalabalık ülkelerinden Almanya, süreci desteklediÄŸi için, Ankara, onay süreci aÅŸamasına gelindiÄŸinde sorun çıkmayacağını düşünüyor.

Geç kalmış bir hak

AB’ye vizesiz seyahat etme hakkı diÄŸer aday ülkelere vatandaÅŸlarına, adaylık statüsü kazandıklarında tanınan bir hak olarak uygulandı. Ancak Türkiye 1999 yılında AB’ye aday ülke kabul edilmesine raÄŸmen, Türk vatandaÅŸları için vize serbestisi 2013 yılında gündeme geldi.

16 Aralık 2013’te imzalanan anlaÅŸmayla vize muafiyeti diyaloÄŸu baÅŸlatıldı. Bu anlaÅŸma, geri kabul süreciyle vize serbestliÄŸinin paralel yürümesi üzerine kuruldu.

Geri kabul süreci, Avrupa’ya Türkiye üzerinden gittiÄŸi ispatlanan ancak iltica talebi kabul görmemiÅŸ üçüncü ülke vatandaÅŸlarının kendi ülkelerine geri gönderilmek üzere Türkiye’ye iadesini öngörüyor.

Vizesiz Avrupa sürecinde sorun çıkması durumunda Türkiye’nin geri kabul anlaÅŸmasını feshetme hakkı da bulunuyor.

Süreç hızlandırılmıştı

2013’te baÅŸlayan sürecin 2016 Ekim ayında tamamlanması öngörülüyordu. Süreç baÅŸladığında Suriyeli göçmenler sorunu henüz Avrupa’yı rahatsız edecek düzeyde deÄŸildi. 2015 yılında yaklaşık bir milyon Suriyeli göçmenin Avrupa’ya geçmesinden sonra AB, Türkiye ile yürüttüğü süreci hızlandırmaya karar verdi ve vize serbestisinin eÄŸer yükümlülükler tamamlanırsa 2016 yaz aylarında uygulamaya konulmasına karar verildi.

Vizesiz seyahat için gerekli 72 kriterin kısa sürede tamamlanması için Ankara fazla mesai yaptı. Raporun açıklanmasına saatler kala bile bu çalışmalar devam etti.  TBMM kriterlerden birini daha geçirmek için Salı gecesi yeni bir yasa kabul etti. Yasa, AB’de izinsiz ikamet kiÅŸilerin geri kabulünü düzenlemek üzere ortak komite kurulmasını öngörüyor.

Kriterler son anda

Vizesiz Avrupa için gerekli olan 72 kriterden biri de kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar ve disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili kolluk Gözetim Komisyonu kurulmasıydı. AB, bu konuya özel önem veriyordu.

Konuyla ilgili yasa da AB raporunun açıklanmasına saatler kala TBMM’de kabul edildi ama henüz CumhurbaÅŸkanı onayını alıp, resmi gazetede yayınlanmadı. AB raporunun bu gibi eksikliklere de dikkat çekeceÄŸi beklentiler arasında.

Ayrıca bugün yayınlanacak olan raporda yine kriterlerden biri olan ama dağıtımına başlanmamış olan, parmak izi bilgisinin de yer aldığı biyometrik pasaportların çıkarılması ve AB vatandaşlarının kimlik bilgilerinin korunması gibi konularda adım atmasının istenmesi gibi başka bazı konuların da altının çizilmesi bekleniyor.

AB, DavutoÄŸlu’nu aradı

Raporun açıklanmasına saatler kala yaÅŸanan baÅŸka bir geliÅŸmede AB Komisyonu BaÅŸkanı Jean-Claude Juncker’in, BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu’nu aramasıydı.

BaÅŸbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre görüşmede, Ege Denizi’nde yasadışı göç rakamlarında kaydedilen ciddi düşüşün yanı sıra vize serbestisi  süreçte gelinen aÅŸama da ele aldı.

Nerelere vizesiz gidilecek?

EÄŸer vizelere kalkarsa Türk vatandaÅŸları, haziran ayı sonu gibi Almanya, Avusturya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Ä°spanya, Ä°sveç, Ä°sviçre, Ä°talya, Ä°zlanda, Letonya, Liechtenstein, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan'a giderken vize almaya ihtiyaç duymayacak.

Bunlara ek olarak, şehir devletleri olan Monako, San Marino ve Vatikan'a da gidilebilecek. Türk vatandaşları turistlik ve ziyaret amaçlı seyahatlerinde bu ülkelerde 180 güne kadar kalabilecek.

Schengen üyesi olmadıkları için İngiltere ve İrlanda için vize uygulaması sürecek.

Kaynak: Al Jazeera, Anadolu Ajansı