Kanuni'nin kayıp mezarında yeni gelişme

Türk Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Koordinasyon Ajansı (TÄ°KA) BaÅŸkanı Serdar Çam, 2013'ten bu yana Zigetvar'da yapılan kazı çalışmalarında Macaristan'daki en büyük Osmanlı yerleÅŸkesinin bulunduÄŸu noktasında yeni bulgular ortaya konulduÄŸunu belirterek, "Hamam, palankanın içinde yer alması gereken kışla, cami ve dergahın bulunduÄŸu mekan ortaya çıktı. Kuvvetle muhtemeldir ki, oradaki türbe kalıntılarından birinin de Kanuni Sultan Süleyman'ın vefat ettiÄŸinde iç organlarının defnedildiÄŸi yer olduÄŸu ortaya çıktı." dedi.

TİKA'nın öncülüğünde Kanuni Sultan Süleyman'ın kayıp mezarının araştırılması projesi kapsamında "Zigetvar Kanuni Sultan Süleyman'ın Kayıp Mezarının Araştırılması Bilimsel Değerlendirme Paneli" düzenlendi.

Panelin açılışında konuÅŸan Çam, 52 ülkede ofisi olan TÄ°KA'nın 150 ülkede proje geliÅŸtirdiÄŸini söyledi.

Kültürel varlıkların korunması ile yurt dışındaki kültür varlıklarının, dünya mirasına ait olduğunu düşüncesiyle yaşatılması için çalıştıklarını vurgulayan Çam, dost olunan coğrafyadan gelen taleplere katkı vermeye çalıştıklarını, sadece Osmanlı ve Türklere ait eserleri restore eden kuruluş olarak algılanmak istemediklerini, son dönemde Bosna-Hersek'te ve Lübnan'da kilise restore edildiğini anlattı.

Macaristan'da 2013'te Kanuni Sultan Süleyman'ın iç organlarının gömüldüğü mezarın bulunması için başlatılan çalışmalarda belirli bir aşamaya gelindiğini belirten Çam, son kazı çalışmalarıyla üzüm tepesinde ortaya çıkan Osmanlı yerleşkesinin bulunmasının gurur verici olduğunu kaydetti.

Kazı çalışmaları sonucunda aralıkta Budapeşte'de Kanuni'nin türbesinin bulunduğuna ilişkin açıklama yapıldığını anımsatan Çam, şu bilgileri verdi:

"Bu süreç 2012'de Ankara'da bir protokolle baÅŸladı. CumhurbaÅŸkanımız BaÅŸbakan iken Macaristan BaÅŸbakanı ile yaptığı anlaÅŸma çerçevesinde bu süreci baÅŸlattık. Doç. Dr. Rap Norbert'in baÅŸkanlığında kazı heyeti oluÅŸturuldu ve TÄ°KA destekledi. Süreç adım adım devam ediyor. Macaristan'daki en büyük Osmanlı yerleÅŸkesinin kesinlikle bulunduÄŸu noktasında bulgular ortaya kondu. Hamam, palankanın içinde yer alması gereken kışla, cami ve dergahın bulunduÄŸu mekan ortaya çıktı. Kuvvetle muhtemeldir ki, oradaki türbe kalıntılarından biri de Kanuni Sultan Süleyman'ın vefat ettiÄŸinde iç organlarının defnedildiÄŸi yer olduÄŸu ortaya çıktı."

Çam, bölgedeki Gülbaba ve Ä°drisbaba türbeleri, Osmanlı çeÅŸmesi, Zigetvar kalesindeki cami ile Türk evi, hamamların restorasyonuna iliÅŸkin çalışmaların da yürütüldüğünü ifade ederek, Gülbaba Türbesi restorasyonunun ihalesinin yapılmak üzere olduÄŸunu, sürecin Macar hükümetince sürdürüldüğünü aktardı.

Türkiye'nin de TÄ°KA aracılığıyla finansman desteÄŸi verdiÄŸini anlatan Çam, "Bu eylül ayında Kanunu'nin ölümün 450. yıl dönümü. Anma törenleri yapılacak. O zamana kadar TÄ°KA olarak hazırlıkları tamamlamaya çalışıyoruz." diye konuÅŸtu.

Serdar Çam, Macaristan'daki çalışmaların kültürel varlıklarının korunmasının yanında ikili ilişkilerin gelişmesine de katkılar sağladığını vurgulayarak, restorasyon neticesinde sadece kültürel varlıkların korunmadığını, aynı zamanda turizmin gelişmesine katkı sağlandığını, bölgeye başta Türkiye'den olmak üzere değişik ülkelerden turist akınının yaşanacağını anlattı.

"HEDEFÄ°MÄ°Z KANUNÄ°'NÄ°N TÃœRBESÄ°NÄ° BULMAKTI"

Kazı çalışmalarının Türkiye Proje Ekip Başkanı Prof. Dr. Ali Uzay Peker de Zigetvar'daki kazıda kare planlı bir yapının ortaya çıktığını belirterek, şunları kaydetti:

"Kanuni'nin türbesi olma ihtimalini güçlendiren veriler, kanıtlar var. Yapının türbe olduÄŸunu iyice ortaya çıkarmak için 16 Mayıs'ta kazılar tekrar baÅŸlayacak. Hedefimiz; Kanunu'nin türbesini bulmaktı. Tamamen ortadan kalkmıştı. Buranın bir palankanın içinde bulunduÄŸunu, Osmanlı yerleÅŸkesinde olduÄŸunu unutuyoruz. Kazı, bizi Macaristan'da Osmanlı yerleÅŸkesinin ortaya çıkartılmasına götürdü. Bu gerçekten önemli bir keÅŸif olacak. Çok yönlü bir proje."

Peker, palankanın kapsadığı arazideki çalışmaları büyütebilecek imkanlara sahip olduklarını, arazinin ek kısımlarının mal sahiplerinden kiralandığını, yan taraftaki cami, tekke ve kışlanın olduğu bölgeye kadar ilerleneceğini, bulguların yüzeyden çok derinde olmadığını söyledi.

Kanuni Sultan Süleyman'ın ölüm yıl dönümü törenlerine kadar arazinin büyük bir bölümünü ortaya çıkartmak istediklerini dile getiren Peker, çalışmalara verilen desteğin önemine işaret etti.

Ali Uzay Peker, Osmanlı kaynaklarında tarif edilen otağın olduÄŸu yerle Evliya Çelebi'nin Kanuni'nin türbesinin bulunduÄŸunu belirttiÄŸi yerin ÅŸu anki kazı alanıyla örtüştüğünü belirtti.

Türbenin kalenin içinde olduÄŸuna dair yazılı belge bulunmadığını dile getiren Peker, "Kazıda çıkarılan malzemeler Osmanlı'ya ait. Burada bir Osmanlı yapısıyla karşı karşıyayız. Duvarın kalınlığı da burada bir türbe olduÄŸunu gösteriyor. O döneme ait motifler var." dedi.

PROJE HAKKINDA 

Panelde konuÅŸan tarihçi Prof. Dr. Feridun Emecen, heyet olarak kazı yapılan alana gittiklerini belirterek, bölgenin bir yerleÅŸim yeri olduÄŸunu söyledi. Emecen, o bölgede Osmanlı kasabası olmasının Sokullu Mehmet PaÅŸa'nın vakfiyesinde de görüldüğünü ifade etti.

Türkiye ile Balkanlar ve DoÄŸu Avrupa'nın 11 farklı ülkesinden yaklaşık 100 bilim insanın katıldığı panelde, Prof. Dr. Ä°lber Ortaylı, Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Prof. Dr. Nurhan Atasoy ile Macaristan'dan katılan Prof. Dr. Janos Hovari ve Prof. Dr. Zsolt Vishy, kazı çalışmalarından elde edilen verileri deÄŸerlendirdi.

TİKA'nın desteklediği Kanuni Sultan Süleyman'ın Kayıp Mezarının Araştırılması Projesi, Zigetvar kalesinin fethi sırasında vefat eden Kanuni Sultan Süleyman'ın kayıp mezarının ve içinde bulunduğu "Palanka" ile ek yapılarının gün yüzüne çıkartılması amacıyla başlatıldı.

Mahallinde tespit, tarihi ve coÄŸrafi araÅŸtırmalar, jeofizik tarama ve arkeolojik kazı çalışmalarını içeren projenin tamamlanmasıyla, "Kanuni Sultan Süleyman'ın kaybolan mezarı" olduÄŸuna iliÅŸkin çeÅŸitli buluntular veren yapının yanı sıra cami, derviÅŸ tekkesi ve kışla gibi diÄŸer unsurları da içeren Osmanlı yerleÅŸiminin ortaya çıkarılması da hedefleniyor. 

Kaynak: AA