Kilisliler roketten Suriyeliler gerginlikten korkuyor

Yaklaşık 230 bin nüfuslu sınır kenti Kilis… Türkiye'de, Suriyeli göçmen nüfusunun, yerli nüfusu geçtiÄŸi tek il. Nüfusu 90 bin civarında olan Kilis'te kayıtlı 127 bin Suriyeli yaşıyor. Bu tablo nedeniyle Nobel Barış Ödülü’nün kente verilmesi resmen talep edildi. Ancak nüfus dengesi, roket saldırılarının ardından deÄŸiÅŸiyor. Çünkü Suriyeliler, roketlerden deÄŸil, roketlerin ardından artan gerginlikten korkuyor.

Kilis’in en iÅŸlek caddelerinde en az Türklere ait olan dükkânların sayısı kadar Suriyelilerin iÅŸlettiÄŸi dükkânlar var. Suriyeli çocukların okuduÄŸu 23 eÄŸitim merkezinde 8 bine yakın öğrenci, buralarda eÄŸitim veren yine Suriyeli öğretmenler var. Ancak 18 Ocak’ta baÅŸlayan roket saldırılarıyla birlikte kentte mülteciler ve Kilisliler arasında zaman zaman gerginlik yaÅŸanıyor. Son bir ay içinde ikinci kez Suriyelilerin dükkânlarına saldırılar oldu.

Kentte konuştuğumuz Kilisliler, saldırılarla Suriyelilerin ilgisi olmadığının farkında olduklarını söylüyor. Onların gelişiyle kentte ticaretin arttığını, kiralar yükseldiği için mülk sahiplerinin yeni durumdan memnun olduğunu anlatıyor.

Dükkanlarının önünde Suriyelilere yapılan saldırıları konuÅŸan esnafın yanına gidip sorunca “Suriyeliler geldi diye iÅŸsiz kalmaktan yakınan adamın aÄŸabeyi, evlerini iki katı kadar paraya kiraya veriyor. Åžikâyet edilecek bir ÅŸey yok” diye özetliyorlar durumu. Kilis’teki Suriyeliler giderse ekonomik olarak sıkıntı çekeceklerini düşünenler de var. Saldırılara da, ‘provokatörlerin sebep olduÄŸunu’ söylüyorlar.

Pazar günü çıkan gerginlik sırasında sokakta olan ve en yakındaki tanıdıklarının evine sığınan Suriyeli gençler de aynı görüşte:

"Birileri bizi kovalarken, pencerelerden bakanların ya da onların ardından sokaÄŸa çıkanların sesi daha gür geliyordu. ‘Ayıp, yapmayın’ diyorlardı. Kilislilerle kaç yıldır yaşıyoruz ve onların samimiyetine inanıyoruz ama bazı kiÅŸilerin çıkardığı bu olayların büyümeyeceÄŸinin de garantisi yok. Roket saldırıları devam ederse büyüyebilir."

‘Roketlerden deÄŸil buradaki gerginlikten korkuyoruz’

23 yaşındaki Nurettin, iki buçuk yıl önce Halep’ten gelerek akrabalarının yanına, Kilis’e yerleÅŸti. Ä°ki yıldır da bir bakkal iÅŸletiyor. Pazar günü roket saldırıları için Suriyelileri suçlayan gruplar sokaÄŸa döküldüğünde o da oradaydı, kısa bir kovalamadan sonra kaçmayı ve bir eve sığınmayı baÅŸardı. O günden beri dükkânını açmıyor. Ailesi çok korktuÄŸu için Ä°stanbul’da ev tutmuÅŸ bile:

“O gün bizim bakkaldan çıktık, Arapça konuÅŸuyoruz. Birileri geldi ‘Sizin yüzünüzden böyle oldu’ dedi. Biz zaten roketlerden, bombalardan kaçmışız. Hem IŞİD, hem rejim… Baktık birilerine telefon edip çağırıyorlar, korkup kaçtık. Biraz takip ettiler ama başımıza bir ÅŸey gelmeden kurtulduk. Biz Suriye’de alıştık bu saldırılara, roketlerden deÄŸil buradaki gerginlikten korkuyoruz. Roketler düşse de kendimizi güvende hissediyorduk aslında… Annemle babam çok korktu. Babam hemen Ä°stanbul’a gidip ev tuttu. Biz de toparlanıyoruz, taşınacağız. Bir ay önceki ilk olaydan sonra bunu konuÅŸmaya baÅŸlamıştık, bu kez kesin kararımızı verdik.”

Kilis’ten çıkmak artık serbest

Avrupa Birliği ile varılan mülteci anlaşması sonrasında yeni bir uygulama başlamış; Suriyelilerin ülkeye girdiklerinde kayıt oldukları kentten özel izin almadan çıkışları yasaklanmıştı. Son üç ayda şehirlerarası yollardaki kontrol noktalarında birçok Suriyeli, bu sebeple yolundan döndürülmüştü.

Åžimdi ise durum deÄŸiÅŸti, Suriyeliler, Kilis’ten çıkarlarken polisin kendilerini görse de durdurmadığını anlatıyor. “Roketler düşerken, bir de bu kargaÅŸa çıkmışken bizi orada tutmaya zorlayamayacaklarını biliyorlar. Åžehirdeki olayların büyümesinden onlar da korkuyor” diyorlar.

Kilis çıkışındaki benzincilerin birinde çalışan Fadi de, son dört günde yaklaşık yirmi Suriyeli ailenin arabalarına eşya yüklenmiş halde gelip benzin aldığını, başka şehre gitmek üzere yola çıktıklarını anlatıyor.

"Geri döneceğim, roketlerin durmasını bekliyorum"

Halepli Hatime, eÅŸi ve oÄŸluyla dört yıla yakın zamandır Kilis’te yaşıyor. Bir oÄŸlu ise Gaziantep’te… Olayların ardından Gaziantep’teki oÄŸlunun yanına gittiler... Åžimdi burada, olayların durulmasını bekliyorlar:

“Biz de diÄŸerleri gibi roketlerden deÄŸil, insanların öfkesinden korkuyoruz. Ama bunun kalıcı olmadığını düşünüyorum, kaç yıldır birlikteyiz… Bir sürü Suriyeli komÅŸum Mersin’e, Ä°stanbul’a, Ankara’ya taşındı. Ben taşınmak istemiyorum, artık benim evim Kilis. Tam oradan ev almayı düşünüyordum. Son üç gündür roket saldırısı yok, koalisyon IŞİD’i vuruyormuÅŸ, belki durur roketler. Birkaç hafta bekleyeceÄŸim, eÄŸer durulursa evime döneceÄŸim. Ama roketlerden korktuÄŸumdan deÄŸil. Durulmazsa, roketler öfkeyi artırır, o zaman Kilis’te bize gelecek yok demektir. BaÅŸka bir yerden ev bakacağız.”

 

Abdülselam Al Selameh, 4 yıldır Türkiye'de.

"Savaşla yüzleşmek zorundayız"

Abdülselam Al Selameh, dört yıldır Kilis’te yaşıyor. Suriyelilere giyecek, gıda yardımı yapan Türk gönüllülere yardımcı oluyor. Kilis’te birçok Türk ve Suriyeli onu tanıyor. Her sabah evden çıktığında her esnafa, her komÅŸusuna tek tek selam verdiÄŸini anlatıyor.

Abdülselam, hafta sonu yaşanan olaylardan sonra ilk kez Salı günü dışarı çıktığını, tepkilerden korktuğu ve zaten dışarıda görmeye alışık olduğu komşularını göremediği için kimseyle selamlaşmadığını söylüyor. Ona göre de şehirde asıl endişe verici durum, roketlerin yarattığı gergin ortam:

“Biz savaÅŸtan kaçtık ama gördük ki savaÅŸla yüzleÅŸmek zorundayız. Ben bir daha nereye kaçayım? Gaziantep’e kaçsam oraya da gelir savaÅŸ, Brüksel’e Paris’e de gelir artık. Güçlü olmak ve hep birlikte yüzleÅŸmek zorundayız. Ben size geldim çünkü ülkemde savaÅŸ varken siz bana kucak açtınız. Yıllardır da gerçek bir köprü kurduÄŸumuza inandım. Åžimdi bu roket saldırıları için neden bizi suçluyorlar? Dünyanın her yerindeki Suriyeliler için durum bu aslında…”

"Korkmaktan korkuyorum"

Abdülselam’a göre, IŞİD’in asıl hedefi toplumda böyle bir gerginlik ortaya çıkarmak. Bunun ortaya çıkması da, insanların korkmasına baÄŸlı. Bu sebeple o, ‘roketlerden korkmaktan korkuyor’:

“Ben Halep’ten geldim, savaşın içinden. Bu roketler bizi korkutamaz. Ama Kilis halkı korkuyor ve bir sorumlu arıyor. IŞİD bunun farkında, bu küçücük ÅŸehirde çok fazla Suriyeli olduÄŸunu bildiÄŸi için toplumsal çatışma çıkarmaya çalışıyor, buna da Kilis’ten baÅŸlıyor.”