ABD Suriye'de yeni 'Erbil' mi kuruyor?

Rusya’nın Kırım’ı ilhakından iki yıl sonra NATO-Rusya Konseyi toplantısı Brüksel’de yapıldı. Büyükelçiler düzeyindeki toplantının ayrıntılarına sahip olunamasa da basın açıklaması bazı ipuçları verdi. 

Görüşmelerde en fazla Ukrayna sorununun görüşüldüğü anlaşılıyor; zira bu konuda Rusya ile NATO ülkeleri arasındaki anlaşmazlığın devam ettiği duyuruldu. Ukrayna konusu, taraflar arasında derin ve kalıcı bir anlaşmazlık olarak ifade edildi. Sorunun derin olduğu açık; ancak kalıcı olduğunun ilan edilmesi ilginç.

Demek ki Kırım’ın ilhakı ve Rusya’nın Ukrayna’yı, ya da en azından Ukrayna’nın bir kısmını “Batı”ya kaptırmama siyaseti kalıcı. NATO, bu durumu çok kınıyor ama kalıcı bir durum olduÄŸunu da ilan ediyor.

Toplantıda Rusya askeri uçaklarının Baltık hava sahası ihlalleri de konu edilmiÅŸ. Bu, Rusya’nın Avrupa’yı tehdit etmesi olarak deÄŸerlendiriliyor ve Rusya uluslararası hukuka uymaya davet ediliyor.

Uluslararası hukuka uygunluk günümüzde kaç devletin dış politikasında karşılık buluyor bilinmez. Ancak Rusya’nın en azından Minsk grubu kararlarına baÄŸlı kalması istendiÄŸine göre, Kafkasya’da da artan Rusya baskısının eleÅŸtirildiÄŸi söylenebilir.

AB-Rusya anlaşmazlığı

Bu noktada belirtilmesi gerekir ki, NATO üyelerinin tümü Rusya’nın Ukrayna ve Kafkasya politikasından aynı derecede rahatsız deÄŸil. ABD, Rusya’nın Kırım ilhakı ile Ukrayna ve Kafkasya’yı kendi alanı olarak ilan etmesinden Avrupalı müttefikleri kadar rahatsız deÄŸil. Ne de olsa bu krizler nedeniyle Avrupa-Rusya iliÅŸkileri gerildikçe, Avrupa’nın ABD’ye yaklaÅŸma ihtimali artıyor, ABD’ye de baÅŸka yerlerde hak doÄŸuyor.

Rusya etki coÄŸrafyasının hatlarını kalın çizgilerle belirledikçe, bu hat içinde kalan birçok ülkeyi kendi açılım alanı olarak gören Avrupa’nın alanı daralıyor. Bundan böyle Avrupa ülkelerinin Ukrayna, Moldova, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan, oradan hareketle Ä°ran ve hatta Orta Asya ülkeleri ile ilgili atacağı her adım, Rusya’ya raÄŸmen olamayacak gibi.

Kabaca, Rusya’nın güvenlik konularında Avrupa ülkelerini hızla ABD’ye doÄŸru ittiÄŸini söylemek mümkün. Ekonomik olarak “DoÄŸu” açılımı için ise bir anlamda adresin Türkiye olduÄŸunu gösteriyor. BoÅŸuna Rusya Türkiye’yi sıkıştırıp durmuyor.

Avrupa ülkelerinin bulduğu çözüm ise meseleyi katiyen anlayamadıklarını gösteriyor. Çözüm, Ukrayna yurttaşlarına vize kolaylığı, Türkiye yurttaşlarına vize engeli.

ABD-Rusya anlaşması

Avrupa ülkeleri Rusya’nın politikasına direne dursun, ABD ile Rusya’nın ne denli yol aldığına iÅŸaret etmek gerekiyor. Brüksel’deki toplantıdan çıkan bir sonuç, ne olursa olsun NATO ile Rusya’nın stratejik diyalogu sürdürecekleri yönünde.

NATO-Rusya görüşmesinde hangi konularda anlaşamadıklarını öğrendik ama hangi konularda anlaşma içinde olunduğunu öğrenemedik. Belki toplantıda bu konular görüşülmemiş ve ABD ile Rus yetkililer kendi aralarında halletmişlerdir.

Ä°ddiaya göre ABD Türkiye sınırına 21 km mesafede 300 dönüm araziyi 750 bin dolara satın almış. Haber doÄŸru ise Suriye toprakları ucuza gitmiÅŸ. Yine haber doÄŸru ise bu araziyi Suriye yönetiminin izni olmadan satın alması kolay deÄŸil. Ama burada arpa yetiÅŸtirmeyeceÄŸine göre, her ÅŸeyden önce Rusya’nın onayını alması gerekir; zira Rusya’nın askeri üslerine komÅŸu bir ABD üssü kurulabilir.

Türkiye sınırlarına yakın bir ABD üssü için telaÅŸa mahal yok, zira zaten Türkiye’nin içinde var. PYD bölgesinde ABD üssü kurulması demek, bir tür yeni “Erbil Yönetimi”ni ima ediyor. Hal böyle ise Türkiye için yeni bir açılım ihtimali doÄŸabilir; riski avantaja dönüştürmek mümkün.