Bir düşünürü okurken çoğunlukla onu ortaya çıkaran şartları ıskalar, beğendiğimiz ismin bütün fikirlerinin ona özgün, biricik olduğunu zannederiz. Halbuki yücelttiğimiz düşünürleri bile şekillendiren bazı basit çevresel etkenler vardır; aile, eş, gençliğinde geçirdiği bunalım gibi maddeler bu etkenler arasında sıralanabilir.
Dolayısıyla bu açıdan bakarsak bir yazar hakkında yazılan kitaplar, en az yazarın yazdıkları kadar değerli olur. Biz de yazımızda Ali Şeriati hakkında yazılan bazı kitapları ele alarak onun daha iyi nasıl anlaşılabileceğini açmaya çalışacağız.
Ali Rahnema – Müslüman Ãœtopyacı
Ali Rahnema’nın “Müslüman Ãœtopyacı” isimli eseri Ali Åžeriati hakkında yazılmış en kapsamlı çalışmadır. Bu kitapta Åžeriati’nin Ä°ran tarihi içerisinde nasıl bir yerde konumlandığını görürüz. Eserde Åžeriati’nin babası ve onun okulundan, Batılı aydınlardan, Marx ve diÄŸer sosyalistlerden nasıl etkilendiÄŸi güzel anlatılır. Kitap okunduÄŸunda “özgün-marjinal” fikirleri dolayısıyla neredeyse bütün kesimler tarafından dışlanan Åžeriati’nin, zamanındaki siyasi ve dini ÅŸartlar göz önüne alındığında, ortaya çıkışının gayet tabii olduÄŸu anlaşılır. Ä°hsan Toker tarafından Türkçeye kazandırılan “Müslüman Ãœtopyacı” isimli eser Hece Yayınları tarafından basılmıştır.
Puran Åžeriati – Gözetim Altında Özgürlük
Şüphesiz Ali Åžeriati’yi en iyi anlatabilecek insan eÅŸi Puran Åžeriati’dir. Onun “Gözetim Altında Özgürlük” isimli kitabı, ÅŸehit olana kadar Ali Åžeriati ile beraber geçirdiÄŸi 19 yılın özeti mahiyetindedir. Kitap boyunca okuduÄŸumuz kısıtlı imkânlar, baskılar, eziyetlerle örnek insan olarak Ali Åžeriati’nin mücadele dolu yaÅŸamını görürüz. Bunun yanında Puran Åžeriati ile olan tanışmaları, evlilikleri ve çocuklarıyla ilgili kısımlar ise insanı hüzün duygusuyla yoÄŸurur. Eser özetle Puran Åžeriati ve baÅŸka isimlerin yaÅŸadıkları üzerinden daha çok bir hatırat olarak yazılmıştır. Hatıraların önemini ise Ali Åžeriati gibi bir eylem adamını düşündüğümüz zaman anlayabiliriz. Melih Ahıskalı tarafından Türkçeye kazandırılan eser Ekin Yayınları tarafından basılmıştır.
ErtuÄŸrul Cesur – Dr. Ali Åžeriati ve Bir Ä°deoloji Olarak Ä°slamcılık
Bilimsel dili ön planda olan kitap, Ali Åžeriati’nin düşünsel anlamda nereye düştüğünü araÅŸtırmaktadır. ErtuÄŸrul Cesur özetle Ali Åžeriati’nin görüşlerini üç baÅŸlıkta (İçtimaiyat, Keviriyat, Ä°slamiyat) açmaya çalışır. Yazara göre Åžeriati toplumcu/sosyalist görüşlerini varoluşçuluk ile harmanlayıp bir Müslüman olarak Ä°slam aydınlanmasını savunmuÅŸtur. ErtuÄŸrul Cesur, Ali Åžeriati’nin 1979 Ä°ran devriminin ideoloÄŸu olduÄŸu algısının kesinlikle yanlış olduÄŸunu vurgulamıştır. Bu eser Fecr Yayınları tarafından basılmıştır.
Bir Düşünce ve Eylem Adamı Ali Şeriati (Ali Şeriati Sempozyumu Bildirileri)
Eser 7-18 Kasım 2012 tarihlerinde Ä°stanbul’da yapılan “Ali Åžeriati Sempozyumu”nun deÅŸifre edilip kitaplaÅŸtırılmış halidir. Konu hakkında oldukça nitelikli isimlerin konuÅŸma ve sunumlarından oluÅŸan sempozyum, Ali Åžeriati hakkında Türkiye’de yapılan en büyük organizasyondur. KonuÅŸmalar daha çok Ali Åžeriati’nin kitapları, siyasi görüşü ve mezheplere dair bakış açısının nasıl olduÄŸuyla alakalı bilimsel deÄŸerlendirmelerden oluÅŸmaktadır. Editörlüğünü Murat Demirkol’un yaptığı eser, Ali Åžeriati’nin bütün kitaplarını yayınlayan ve sempozyumu düzenleyen Fecr Yayınları tarafından basılmıştır.
Sizi Rahatsız Etmeye Geldim
Ali Åžeriati’nin “sizi rahatsız etmeye geldim” sözünün isim olarak seçildiÄŸi kitap 2006 yılından bu yana faaliyet gösteren aliseriati.com internet adresinde yayınlanan yazıların derlenmesinden oluÅŸmaktadır. Åžeriati hakkında 1984 yılında Türkiye’de yapılmış -bugün pek kimsenin bilmediÄŸi- bir oturum da kitapta bulunmaktadır. “Sizi Rahatsız Etmeye Geldim”de Muhammed Rıza, Lawrance Rıza ErÅŸagi, Asaf Hüseyin, Abdulkerim SuruÅŸ veMohammed Omar Farooq gibi isimlerin Türkçeye çevrilen yazıları vardır. Ali Åžeriati’ye ait fotoÄŸrafların ve alıntıların yer aldığı eser Mustafa Yılmaz editörlüğünde Gezgin Yayınları tarafından basılmıştır.
Günümüzde herkesin bir Ali Åžeriatisi olduÄŸunu görüyoruz. Yüceltilen, tenkit edilen, övülen, sapık ilan edilen bir sürü farklı Ali Åžeriati var. Kimse onu anlamak istemiyor. Herkes onun üzerinden kendi görüşünü pazarlamaya çalışıyor. Yaklaşık 40 senedir eserleri Türkçeye çevrilen bir ismi, Ali Åžeriati’yi anladığımız pek söylenemez. Bu yüzden yukarıdaki beÅŸ eserin anlam ve önemi oldukça fazla. Ali Åžeriati’ye Allah’tan rahmet, bizlere ise onu anlama bilinci diliyorum.
Yusuf Tunçbilek
Henüz yorum yapılmamış.