Sayılarla Türkiye'de çocuk işciler

Yarın 23 Nisan. Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı. Bu yıl da 23 Nisan’da, Türkiye’nin dünyada çocuklarına bayram armaÄŸan eden ilk ve tek ülke olduÄŸu hatırlatılacak. Çocuklara verilen öneme dikkat çekilecek. Ancak Türkiye’nin çocuk hakları karnesi hiç de parlak deÄŸil. 

TBMM'de çocuk gündemde değil

Türkiye’de çocukların ne kadar önemsendiÄŸini, çocuk haklarının ne kadar gündeme geldiÄŸini anlamak için Meclis'teki duruma bakmak bir fikir verebilir. Gündem Çocuk DerneÄŸi, TBMM’nin 25. dönem birinci yasama yılında çocukların ne kadar gündeme geldiÄŸini araÅŸtırdı. BeÅŸ aylık süreçte Meclis'e 2221 yazılı, 98 sözlü soru önergesi sunuldu. Yazılı soru önergelerinden 131’i, sözlü soru önergelerinin sadece 7’si çocuklar ile ilgiliydi. Yazılı 131 soru önergesinden hiçbiri cevaplandırılmadı. Çocuklarla ilgili soru önergelerinin en başında eÄŸitim, kolluk kuvveti ve çatışma ortamı, yaÅŸam hakkı ihlâlleri vardı.

Kronik sorun: Çocuk işçiliÄŸi 

Türkiye Ä°statistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre nüfusun yüzde 29,4’ünü çocukların oluÅŸturduÄŸu Türkiye’de, çocuklarla ilgili kronik sorunlar var. Bunlardan ilki çocuk işçiliÄŸi. TÜİK 2012 verilerine göre, ülkede 6 - 17 yaÅŸ arasında yaklaşık 900 bin çocuk işçi var. Çalışan çocuklar en fazla tarım sektöründe.  Çalışan çocukların yarısı da eÄŸitim hakkından da mahrum. Çalışan çocukların yüzde 49,8’i okula devam ederken, yüzde 50,2’si okula devam etmiyor.

Üç çocuktan biri yoksul

TÜİK verilerine göre Türkiye'de yaklaşık 16 milyon yoksul var. Yoksul fertlerin yüzde 44,3’ü çocuk. BahçeÅŸehir Ãœniversitesi Ekonomik ve Toplumsal AraÅŸtırmalar Merkezi’nin (BETAM) 2014 verilerine göre de Türkiye’de her üç çocuktan biri ÅŸiddetli maddi yoksulluk çeken hanelerde yaşıyor. Çocuk maddi yoksunluÄŸunda en yüksek oranlara sahip iki bölge Kuzey DoÄŸu Anadolu ve Güney DoÄŸu Anadolu. Yoksulluk çeken 7 milyondan fazla çocuÄŸun yüzde 40’ı protein ihtiyacını et, tavuk ya da balıktan karşılayamıyor.  

 

 

Türkiye, fırsat eşitliğinde 35 ülke içinde 34'üncü

Fırsat eÅŸitliÄŸi de önemli bir sorun. UNICEF, Ekonomik Kalkınma ve Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü (OECD) üyesi ülkelerde çocuklar arasındaki fırsat eÅŸitliÄŸini araÅŸtırdı. "Report Card 13- Çocuklar İçin Adalet" adlı çalışmada 35 ülkede farklı ekonomik sınıflarda yer alan çocuklar arasında gelir, eÄŸitim, saÄŸlık ve yaÅŸam memnuniyeti konularındaki eÅŸitsizlik raporlandı. EÅŸitsizliÄŸin en fazla olduÄŸu ülke Ä°srail. 35. sırada yer alan Ä°srail listenin sonunda. Türkiye ise fırsat eÅŸitliÄŸinde Ä°srail’in bir basamak üstünde yani 34. sırada.

Liseye gidebilen kızlar Doğu'da azalıyor

Fırsat eÅŸitsizliÄŸinin yaÅŸandığı en önemli baÅŸlıklardan biri eÄŸitim. Anne Çocuk EÄŸitim Vakfı’na (AÇEV) göre 6 yaÅŸ grubundaki her 10 çocuktan 4’ü okul öncesi eÄŸitim almadan ilkokula baÅŸlıyor. Türkiye’de okullulaÅŸma oranları son 15 yılda hızla arttı. Ä°lkokul ve ortaokulda yüzde 100’e yakın. Ancak özellikle bölgeler arasında liseye gidebilen kız çocukları arasında derin eÅŸitsizlikler var. Türkiye genelinde kız çocuklarının liseye gitme oranı yüzde 79,26. Bu oran bazı bölgelerde Türkiye ortalamasının çok altında. ÖrneÄŸin, Şırnak’ta yüzde 62.92, Siirt’te yüzde 57,69, Bitlis’te yüzde 52,69, AÄŸrı’da 48,08, MuÅŸ’ta 46,07.

Çocuklar içinde en dezavantajlı gruplardan biri de özel gereksinimli olanlar. Çocuklara yönelik sorunlar engelli çocuklar için daha da artıyor. Son 20 yılda eÄŸitime eriÅŸen engelli öğrenci sayısı da hızla arttı. Milli EÄŸitim Bakanlığı’nın (MEB) verilerine göre yaklaşık 289 bin engelli çocuk eÄŸitim alıyor. Engelli çocukların akranlarıyla aynı sınıfta okumasını saÄŸlayan kaynaÅŸtırma eÄŸitimine devam eden çocuk sayısı da arttı. Ancak ilkokul ve ortaokulda kaynaÅŸtırma eÄŸitimi alan öğrenci sayısı lisede belirgin bir düşüş gösteriyor. MEB verilerine göre ilkokulda kaynaÅŸtırma eÄŸitim alan engelli çocuk sayısı 81 bin 380, ortaokulda bu rakam 92 bin 32 öğrenciye yükseliyor. Lisede kaynaÅŸtırma eÄŸitimi alan engelli çocuk sayısı 27 bin 730’a düşüyor.

Her ay 650 çocuk cinsel istismarı vak'ası

En önemli sorunlarından biri çocuk cinsel istismarı. Adalet Bakanlığı verilerine göre 2014’te Türkiye’de 40 bin "çocuÄŸa taciz davası" açıldı. 24 bin 285’inde karar çıktı. Mahkumiyet çıkan dava ise 13 bin 968. Her ay Adli Tıp kurum’na 650 çocuk cinsel istismarı vak’ası geliyor.

Son 5 yılda 232 bin 313 çocuk gelin

Rakamlara yansıyan erken evlilikler son beÅŸ yılda yavaÅŸ yavaÅŸ azalsa da Türkiye’nin en önemli sorunların biri hâlâ çocuk gelinler. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı verilerine göre, 2015'te 16 ve 17 yaşında evlenen kız çocuklarının sayısı 31 bin 337. Çocuk gelinlerin sayısı 2010'da 45 bin 738, 2011'de 42 bin 700, 2012'de 40 bin 428, 2013'te 37 bin 481, 2014'te 34 bin 629 idi.