'Temelde fikir ayrılığımız yok

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, Ankara'da CumhurbaÅŸkanlığı Külliyesi'nde Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani'yi ağırladı. BeÅŸtepe'de resmi karşılama töreninin ardından ikili baÅŸbaÅŸa görüşmeye geçti. Ardından, üçüncüsü düzenlenen Türkiye - Ä°ran Yüksek Düzey Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi Oturumu, basına kapalı gerçekleÅŸti.  

Basın toplantısı

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Ä°ranlı mevkidaşı Ruhani ile saat 15.15’te ortak basın toplantısına baÅŸladı. Ruhani ile üçüncü kez bir araya geldiÄŸini ifade eden ErdoÄŸan, Ruhani ve beraberindeki heyet ile iki ülkenin iliÅŸkilerini nasıl geliÅŸtirebileceklerini konuÅŸtuklarını ifade etti. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ı Ä°ran ile iliÅŸkilerde vekil tayin ettiÄŸini söyledi.

Ekonomik iÅŸbirliÄŸi

Türkiye – Ä°ran iliÅŸkilerinin son yıllarda gerilemede olduÄŸunu söyleyen CumhurbaÅŸkanı, yaptırımlar neticesinde ticaret hacminin düştüğünü, bunun yeniden artırılması gerektiÄŸini söyledi. ErdoÄŸan, “Ekonomilerimizin birbirini tamamlayıcı yönünü göz ardı etmeden, iÅŸ dünyasını teÅŸvik etmek suretiyle, üçüncü ülkelerde bile bazı yatırımların önemi üzerinde durduk" dedi.

"Ä°ÅŸ adamlarının gümrüklerde veya baÅŸka alanlarda engellerle karşılaÅŸmaları dönemini sona erdirmek için iÅŸbirliÄŸi halindeyiz" diyen ErdoÄŸan, "Atacağımız adımlarla Türk – Ä°ran iliÅŸkilerinin özünün, herhangi bir komÅŸuluk iliÅŸkisinin çok ötesinde olduÄŸu kanaatini somut adımlara dönüştürmeye kararlıyız" diye konuÅŸtu.

Terör ve mezhepçilik

Erdoğan, "Bölgemizi sarsan terörizm ve mezhepçilik sorunları ile bunlara bağlı krizlerin üstesinden gelinmesi için birlikte çalışmamız gerekiyor. Suriye ve Irak başta olmak üzere bölgede akan kanın durdurulması için ülkelerimizin öncülüğü şart" diye konuştu.

İki ülkenin görüşün ayrılıklarının olduğunu bir kez daha belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Fakat bölgede akan kanın durması için hemfikiriz. Bizim için belirleyici olan İslam başlığında beraber olmamız, o noktada bir ve dayanışma içinde olmamızdır. Teröre karşı sıfır tolerans uygulanması konusunda görüş birliği içindeyiz" diye konuştu.

Ruhani'den İİT zirvesine gönderme

İran Cumhurbaşkanı Ruhani, sözlerine misafirperverlikleri için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkına teşekkür ederek başladı.

Ruhani, ziyaretin ilk gününde Ä°slam Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı Zirvesi’ne katıldıklarını anımsattı. Ä°slam ülkeleri arasındaki iÅŸbirliÄŸinin önemine dikkat çeken Ruhani, ikinci önemli konunun Filistin halkının acılarına son vermek olduÄŸunu söyledi.

Ruhani, bu amaçlar göz önünde bulundurulduÄŸu sürece Ä°ran’ın teÅŸkilâta desteÄŸi sürdüreceÄŸini ifade etti. Ruhani, teÅŸkilatın üç önemli amacına dikkat çekti:

"Ä°lki, Müslüman kadının Ä°slami toplumdaki rolü ve kadının Ä°slam kültüründeki yüce yerini dünyaya tanıtmaktır. Dünya nezdinde bu yanlış anlaşılmıştır. DiÄŸer konu aşırıcılıkla ve ÅŸiddetle, terörle mücadele konusudur. BMGK’da da onaylandı bu, Ä°slam dünyası için çok önemli bir konu bu.

Üçüncü konu da mezhepleri birbirine yakınlaÅŸtırmaktır. Dünyaya ÅŸunu söylemeliyiz: bizim kimliÄŸimiz Sünni ve Åžii olmak deÄŸil, Müslüman olmaktır. Sevgi, rahmet ve kardeÅŸlik dinidir bizim dinimiz. Umarım Türkiye’nin dönem baÅŸkanlığı süresince, Türkiye ile iÅŸbirliÄŸi yaparak bu deÄŸerli amaca ulaşırız."

Ekonomik iÅŸbirliÄŸi vurgusu

Ruhani, "Türkiye’ye yaptığım resmi ziyaret çerçevesinde, Sayın CumhurbaÅŸkanı ve çok deÄŸerli kardeÅŸim ErdoÄŸan ile yaptığımız görüşmede iki ülkenin iliÅŸkilerini tüm boyutlarıyla geliÅŸtirme kararı aldık" dedi.

"Geçmiş yıllarda güzel adımlar atıldı fakat ambargo koşulları nedeniyle biz istediğimiz adımları gerçekleştiremedik" diyen İran Cumhurbaşkanı, "Ne mutlu ki bu oturum ambargoların kalktığı dönemde gerçekleşti. İki ülke arasındaki işbirliği için farklı alanlarda zemin hazırlandı" diye konuştu.

"Bir diÄŸer konu ise iki ülkenin bankacılık sektörünün iÅŸbirliÄŸi yapması" diyen Ruhani, "Bankalar kendi aralarında irtibat kanalları belirlemiÅŸ. Biz bu iliÅŸkileri daha da geliÅŸtirme kararı aldık. Türk Bankaları Ä°ran’da ÅŸubeler açabilirler. Aynı zamanda Tahran ve Ä°stanbul borsaları arasında baÄŸları güçlendirmeliyiz. Bu sermaye piyasasında güzel bir geliÅŸme olur" diye devam etti.

'Gümrükte kuyruk olmayacak'

Ä°ran CumhurbaÅŸkanı, gümrükte uzun kuyruklar oluÅŸturan araçların artık görülmemesi için gereken çalışmaların yapılacağını ifade eder, "Ä°ki CumhurbaÅŸkanının da tam yetkili vekilleri olarak Sayın Yılmaz ve Varizi’ye yetkiler verildi. Gerekeni yapacaklar. Gümrüklerde artık tır kuyrukları görmeyeceÄŸiz diye umuyoruz" dedi.

'Türkiye'ye enerji güvenliği garanti edebiliriz'

"Ä°ki ülkenin özel sektörlerini teÅŸvik edip ortak yatırımların önünü açacağız" diyen Ruhani, "Özellikle enerji konusunda biz Ä°ran’ın Türkiye’nin enerji güvenliÄŸini garantiye alabileceÄŸi sözünü verdik. Elektrik, petrol ve petrokimya konularında iliÅŸkileirmizi geliÅŸtirebiliriz" diye konuÅŸtu.

Turizm vurgusu

Ruhani, konuşmasında turizme de dikkat çekti. "Daha fazla seyahat için, üçüncü ülkelerin turizmini cezbetmek için kültürel anlamda da önemli. İki ülkenin kültürleri de birbirini tamamlayıcı. Üniversiteler arası ilişkiler, akademisyen ziyaretleri konularında da işbirliği yapabiliriz" dedi.

Ruhani, "Türkiye ve Ä°ran’ın öncü olduÄŸu alanlar var. Bu alanlarda ortak bir ÅŸekilde geliÅŸmeleri hızlandırabiliriz" diye devam etti.

Bölgesel sorunlar

Ruhani, bölgesel sorunlara da dikkat çekti:

"BaÅŸ baÅŸa da konuÅŸtuğımız diÄŸer konu, bölgesel sorunlar. Yemen halkı zalimce öldürülüyor. Suriye’de suçsuz insanlar ölüyor. Bunlar devam ediyor. Irak halen istenen istikrara kavuÅŸmadı. Pakistan, Afganistan gibi ülkelerde de saÄŸlanamadı. Biz bütün bu ülkelere yardımcı olmalıyız. Bu hem dinen görevimizdir, hem de Ä°slam dünyasının lehinedir."

'Temel prensiplerde fikir ayrılığımız yok'

Ruhanii şöyle devam etti:

"Ne mutlu ki bizim temel prensiplerde fikir ayrılığımız yok. Ülkelerin sınırları sabit kalmalı, parçalanmamalı. İkimiz de buna vurgu yapıyoruz. Ölümler bir an önce durmalı. Terörizme her ne adla olursa olsun, mücadele etmeliyiz.

Ülkenin geleceğini o ülkenin halkı belirler. Başka ülke belirleyemez. Bunda da hemfikiriz. Çok cüzi konularda belki farklı düşünüyor olabiliriz, bu sorun değil.

Terörle mücadele ve Ä°slam’ı dünyaya doÄŸru tanıtma konusunda çabalamalıyız. Ä°slamofobi bir tuzaktır, bununla sadece gerçek Ä°slam’ı tanıtarak mücadele edebiliriz.

Bizim tarihimiz, dinimiz, coÄŸrafyamız, ortak menfaatlerimiz, iliÅŸkileri her gün geliÅŸtirmemizi gerektiriyor. Ekonomi ve ticareti 30 milyar dolara ulaÅŸitırmalıyız dediler, inÅŸallah birlikte bunu baÅŸaracağız. Bir kez daha ErdoÄŸan’a teÅŸekkür ediyorum. DileÄŸimiz, iliÅŸkileri geliÅŸtirmektir. "

Ä°liÅŸkilerde son durum

Son YDİK toplantısı Nisan 2015'te Tahran'da, yine Erdoğan ve Ruhani liderliğinde yapılmıştı Ruhani, İran'a yaptırımlar kalktıktan sonra ilk kez Ankara'ya geldi. Başbakan Davutoğlu, Mart'ta Tahran ziyaretinde, "İlişkimizde zihin değişimine ihtiyaç var" demişti.

İran-Türkiye ticaret hacmi 2012'de 21.89 milyar dolardan 2015'te 9.77 milyar dolara düştü.

 

 

Kaynak: Al Jazeera