Zirvede Ä°ran-Suudi krizi

Ä°slam Ä°ÅŸbirliÄŸi TeÅŸkilatı'nın (Ä°Ä°T) Ä°stanbul'da düzenlenen 13. zirvesi öncesi dışiÅŸleri bakanları, zirve sonunda açıklanması planlanan ortak daklarasyon metni üzerine çalıştı. Cuma günü zirve sonuçlanana kadar birçok maddesinin deÄŸiÅŸtirilebileceÄŸi öngörülse de, taslak metinde yer alan ifadeler krize yol açtı. Al Jazeera’nin ulaÅŸtığı taslak metinde Ä°ran’da Suudi Arabistan elçiliklerine yönelik saldırılar kınandı, Ä°ran’ın diÄŸer ülkelerin içiÅŸlerine karışmaması gerektiÄŸinin altı çizildi.

Ä°ran’ın itiraz ettiÄŸi maddeler ÅŸunlar:

• Müslüman ülkelerin Ä°ran ile iliÅŸkilerinin iyi komÅŸuluk ilkelerine dayalı olması konusuna dikkat çekilir. Ãœlkelerin egemenliÄŸi ve toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde içiÅŸlerine karışılmaması gerektiÄŸini vurgulamaktadır. Aradaki husumetlerin Ä°Ä°T ve BM kurallarına göre barışçıl yollarla çözülmesi gerektiÄŸini, ÅŸiddet veya tehdide baÅŸvurulmaması gerektiÄŸine dikkat çekmektedir.
• Ä°Ä°T, Ä°ran'ın Tahran ve MeÅŸhed kentlerindeki Suudi Arabistan diplomatik temsilciliklerinin saldırıya uÄŸramasını kınamaktadır. Bu saldırıların diplomatların korunmasına yönelik uluslararası kanunlara açıkça aykırı olduÄŸunu vurgular.
• Ä°Ä°T, Suudi Arabistan'da terörle baÄŸlantılı kiÅŸilere yönelik verilen yargı hükümleriyle ilgili Ä°ran'ın açıklamalarını reddeder. Çünkü bu açıklamalar Suudi Arabistan'ın içiÅŸlerine açık bir karışma sayılır. Bu da BM'nin ve Ä°Ä°T'nin kurallarıyla ve uluslararası kanunlarla örtüşmemektedir.
• Ä°Ä°T, Ä°ran'ın Bahreyn, Yemen, Suriye ve Somali gibi bölge ülkelerinin ve Ä°Ä°T’ye diÄŸer üye ülkelerin içiÅŸlerine karışmasını ve terörü desteklemeye devam etmesini kınamaktadır.
• Ä°Ä°T, üye ülkelere ve uluslararası topluma yıkıcı etkileri ve çok ciddi sonuçları doÄŸurabileceÄŸinden dolayı, mezhepçi gündemlerin benimsenmemesi gerektiÄŸini vurgulamaktadır.

Açılış konuÅŸmalarında Ä°ran ve Suudi Arabistan’a mesaj

Bu taslak metnin oluÅŸturulmasının ardından Ä°Ä°T Zirvesi’nin açılış konuÅŸmasını CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan yaptı. Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani ve Suudi Arabistan Kralı Selman’ın da bulunduÄŸu liderlere hitap eden ErdoÄŸan, ‘mezhepçilik fitnedir’ dedi. Ä°Ä°T içindeki ülkelere Sünnilik, Åžiilik üzerinden tartışmak yerine Müslümanlığı ön plana çıkararak birlik olma çaÄŸrısı yaptı.

İİT Genel Sekreteri İyad Medeni de örgüt içindeki kavgaların örgütün kapasitesini düşürdüğünü söyleyerek uzlaşma yoluna gidilmesi konusunda uyarı yaptı.

Türkiye-Suudi Arabistan Koordinasyon Konseyi kuruldu

ErdoÄŸan’ın Aralık ayı sonunda Riyad’a yaptığı ziyarette kararlaÅŸtırılan Suudi Arabistan-Türkiye Koordinasyon Konseyi için imzalar da zirve sırasında atıldı.

Suudi Kral Selman ve DışiÅŸleri Bakanı Cubeyir, zirve öncesi Ankara’ya iki günlük resmi bir ziyarette bulunmuÅŸ ancak imzalar atılmamıştı. Ä°ki ülke arasında iÅŸbirliÄŸini geliÅŸtirmek üzere kurulan konsey için imzalar, Ä°ran ile sorunların yaÅŸandığı sırada Ä°stanbul’da, zirvenin gerçekleÅŸtiÄŸi kongre merkezinde atıldı.

Zirvenin ardından Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Ruhani de Ä°stanbul’da bir günlük resmi bir ziyaret gerçekleÅŸtirecek. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ve BaÅŸbakan DavutoÄŸlu ile ikili görüşme yapması planlanan Ruhani, Suriye ve Irak’taki görüş ayrılıkları sebebiyle oluÅŸan gerilim sonrası ilk kez Türkiye’ye resmi ziyaret gerçekleÅŸtiriyor.