Taklit ürünlerini satanlara hapis cezası geliyor

189 maddeden oluÅŸan Sınai Mülkiyet Tasarısı Meclis’e sunuldu. Genel ahlaka aykırı tasarımların doÄŸrudan reddedilmesini düzenleyen tasarıya göre, markalı ürünlerin ‘çakmalarını’ satan, ihraç eden veya ticari amaçla elde bulunduranlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası geliyor.

Uzun yıllardır dört ayrı Kanun Hükmünde Kararname ve iki farklı kanunla düzenlenen patent, marka ve coÄŸrafi iÅŸaret kuralları, tasarım da eklenerek kapsamlı tek disipline alınıyor. 189 maddeden oluÅŸan ve Meclis’e sunulan Sınai Mülkiyet Tasarısı ile çakma ürün satan ya da ihraç eden lere 1 ila 3 yıl arası hapiz cezası geliyor. Tasarıya göre; genel ahlaka aykırı tasarımların doÄŸrudan reddedilmesini düzenleyen tasarıya göre insan klonlama, insan genetik kimliÄŸini deÄŸiÅŸtirme, insan embriyosunun ticari kullanımı ile hayvanlara acı çektiren genetik iÅŸlemlerde patent baÅŸvuruları reddedilecek.

Tasarıyla marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adları; Avrupa Birliği (AB) normları, Paris Sözleşmesi ve Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına uygun şekilde korunacak. Düzenlemeye göre, genetik bilgi içeren ve kendi kendine üreyebilen ya da bir biyolojik sistemde üretilebilen maddeler biyolojik materyal sayılacak.

AB’YE UYUM

Her türlü tasarım koruma kapsamına alınırken, kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı tasarımlar herhangi bir itiraz veya şikayet aranmaksızın doğrudan reddedilecek. Özgün tasarımlar tescil yoluyla koruma altına alınacak. Yeni olmadığı anlaşılan tasarım başvuruları da doğrudan reddedilecek. Yayımlanmış tasarım tescillerine ilişkin 6 aylık ilan süresi 3 aya indiriliyor. AB mevzuatıyla uyumlu olarak birleşik ürünün görünmeyen parçaları tasarım korumasının dışına çıkarılıyor.

PATENTE YENÄ° SÄ°STEM

Patent verilme süreçlerinin basitleÅŸtirilmesi ve kısaltılması ile patent tescil süresi 17 ila 42 aydan 7 ila 27 aya inecek. Daha nitelikli bir sisteme geçmek amacıyla incelemesiz patent sisteminin kaldırılıyor. Faydalı model için araÅŸtırma raporu zorunlu olacak. 

Özellikle ilk kez patent baÅŸvurusu yapan ÅŸahıs ve KOBÄ°’lerin hak kayıplarının önüne geçilmesi amaçlanıyor. Teknolojinin her alanındaki buluÅŸlara yeni olması, buluÅŸ basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması ÅŸartıyla patent verilecek. Patent sayılmayacak konular; keÅŸifler, bilimsel teoriler ve matematiksel yöntemler, zihni faaliyetler, iÅŸ faaliyetleri veya oyunlara iliÅŸkin plan, kural ve yöntemler, bilgisayar programları, estetik niteliÄŸi bulunan mahsuller, edebiyat ve sanat eserleri ile bilim eserleri, bilginin sunumu, bitki çeÅŸitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik biyolojik iÅŸlemler, teÅŸhis yöntemleri ile cerrahi yöntemler sayıldı.

TÃœRETÄ°LEN HAYVANA RET

“OluÅŸumunun ve geliÅŸiminin çeÅŸitli aÅŸamalarında insan bedeni ve bir gen dizisi veya kısmi gen dizisi de dahil olmak üzere insan bedeninin öğelerinden birinin sadece keÅŸfi. Ä°nsan klonlama iÅŸlemleri, insan eÅŸey hattının genetik kimliÄŸini deÄŸiÅŸtirme iÅŸlemleri, insan embriyosunun smai ya da ticari amaçlarla kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda saÄŸlamaksızın hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik deÄŸiÅŸtirme iÅŸlemleri ve bu iÅŸlemler sonucu elde edilen hayvanlar” alanlarında patent verilmeyecek.

Ä°LK BAÅžVURANIN HAKKI

Patent sahibi, buluşun yeri, teknoloji alanı ve ürünlerin ithal veya yerli üretim olup olmadığı konusunda ayrım yapılmaksızın patent hakkından yararlanacak.

Aynı buluş, birbirinden bağımsız olarak birden çok kişi tarafından gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı ilk başvuru yapana ait olacak. Patent almak için ilk başvuran kişi, aksi ispat edilinceye kadar patent isteme hakkına sahip olacak.

GÄ°ZLÄ° BULUÅž

Patent Enstitüsü, buluşun milli güvenlik açısından önem taşıdığı kanısına varırsa konuyu Milli Savunma Bakanlığına iletecek. Milli Savunma Bakanlığının gizlilik kararı vermesi durumunda patent sahibi, buluşu yetkili olmayan kişilere açıklayamayacak. Buluşun kullanımına Milli Savunma Bakanlığınca izin verilecek. Bu durumdaki mucit, başvurusunun gizli tutulduğu süre için devletten tazminat isteyebilecek.

DÄ°NÄ° SEMBOL YASAÄžI

Dini değerleri veya sembolleri içeren işaretler ile kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler tescil edilmeyecek.

CEZALAR AÄžIRLAÅžIYOR

Markalı ürünleri “çakma” olarak adlandırılan yöntemle satan, ithal eden, ihraç eden veya ticari amaçla elde bulunduranlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası getiriliyor. Marka koruması olduÄŸunu belirten iÅŸareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kiÅŸiye de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5 güne kadar adli para cezası verilecek. Yetkisi olmadığı halde baÅŸkasına ait marka hakkını devreden veya bununla ilgili tasarrufta bulunanlar 1 yıldan 4 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası alacaklar. Bu suçlardan cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması ÅŸartı aranacak. Çakma malı satan kiÅŸi, nereden temin ettiÄŸini bildirmesi ve üretenleri ele vermesi halinde ceza almayacak.

HAK SAHÄ°BÄ°NE TAZMÄ°NAT HAKKI

Sunai mülkiyet hakkına tecavüz edenler hak sahibinin zararını tazmin etmekle yükümlü olacaklar. Hakka konu ürün veya hizmetlerin, tecavüz edence kötü şekilde kullanılması, üretilmesi uygun veya olmayan tarzda piyasaya sürülmesi sonucunda sınai mülkiyet hakkının itibarı zarara uğrarsa, ayrıca tazminat ödenecek. Fikri mülkiyet haklarına ilişkin eğitim, danışmanlık ve araştırma faaliyetlerini yürütmek amacıyla Fikri Mülkiyet Haklan Eğitim Merkezi kurulacak.