Sur'dan yeniden imara destek

Hendek, barikat ve patlayıcılarla baÅŸlayan, üç ay süren çatışmaların yarattığı tahribat ve göç ile büyük darbe gören Diyarbakır’ın Sur ilçesinin yeniden imarı ile ilgili Diyarbakır’a gelen BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu’nun paylaÅŸtığı projenin detayları Surlulardan destek aldı. Surda evi ve iÅŸyeri bulunanlar projenin netleÅŸmesi ile rahat bir soluk aldılar. Ancak üç ay boyunca sermayelerini tüketen Surluların kira yardımı, faizsiz kredi ve destek beklentileri de bulunuyor.

'Sur ihya projesi'

Tarihi HasanpaÅŸa Hanı’nda Surlulara bir konuÅŸma yaparak ‘Sur Ä°hya Projesi’nin detaylarını açıklayan BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu, Sur ile ilgili geniÅŸ kapsamlı bir eylem planı hazırladıklarını söyledi. ‘Benimde Sur’da ÅŸahsi bir evimin olmasını istiyorum’ diyen BaÅŸbakan DavutoÄŸlu, hiç kimsenin rızası dışında hareket edilmeyeceÄŸini söyledi ve ÅŸu sözleri sarf etti:

“Amacımız insanı ve mekânı koruyarak hayatı normalleÅŸtirmek. ‘Sur’u ihya edeceÄŸiz’ dediÄŸimizde bir takım dedikodu ve tezviratlarla insanların zihnini bulandırmaya çalıştılar. Sur’daki insanların rızası hilafına tek bir adım atılmayacaktır. Ä°nsanımızın mekânla iliÅŸkisi bozulmayacak, mülkiyet hakkı ve mimari doku kesinlikle korunacak. Mülkü olanlar maÄŸdur edilmeyecek, kiracılar korunacak hatta gecekondularda yaÅŸayanlar bile maÄŸdur edilmeden modern yapılarda barındırılacak. Sur’un rant alanı haline geleceÄŸi dedikodularını yayanlara söylüyorum; hiçbir bina Ulu Camii’nin minarelerini, Sur’u, tarihi yapıları geçmeyecek. Sizin rızanızla yapılaca; UNESCO Kültür Mirası ve 2012’de Diyarbakır BüyükÅŸehir Belediyesi’nin de bileÅŸeni olduÄŸu Koruma Amaçlı Ä°mar Planı göz önünde bulundurulacak. Danışma ofisleri kurulacak ve mülkü olan, kiracı olan, gecekonduda yaÅŸayan gelip kendi hakkını ÅŸehir hakkı ile birlikte yürümesine bizzat müdahil olacak.”

‘Desteklerim’

Mahmut Oğur Sur'da kiracı; kiracıların da hukukunu koruyacak projeyi destekleyeceğini söylüyor.

BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu’nun açıklamaları Sur’da yaÅŸayanlar üzerinde rahatlatıcı bir etki yaptı. Projenin detaylarını bilmedikleri için sıkıntılı günler geçirdiklerini söyleyen Surlular kendilerini garanti altına alacak ‘rıza ve uzlaşı’ temelli projeye açık olduklarını belirtiyorlar.

Sur’da tarihi Sipahi Pazarı’nda sayacılık yapan Mehmet OÄŸur kendilerini mekândan koparmayacak projelere seve seve destek vereceklerini söylüyor.

“Ben ayakkabı yapıyorum, bana buradan gitmemi söylerlerse gidecek bir yerim yok. Kiracının da hukukunu koruyacak ve uzlaÅŸmacı bir projeye ben destek veririm. Ancak yarın öbür gün mekânımdan, iÅŸimden olursam çok büyük sıkıntı yaÅŸarım, toparlayamam”

“Eskisi gibi olsun”

45 yıllık saatçi Celal Yakışıklı Sur'un eskisi gibi olmasını istiyor.

Sur’da 45 yıldan bu yana saat tamirciliÄŸi yapan Celal Yakışıklı Sur sakinlerinin bölgede tutulacağı projelerin bölgeyi canlandıracağını düşünüyor.

“Çarşımız yıkılmasın. Ha yapılacaksa baÅŸka. Sur demek Diyarbakır demektir. 45 yıldır buradayım ve dükkânım vakıf malı. Ben kiracıyım. BaÅŸbakanın önerdiÄŸi proje kabul edilebilir bir proje. Her kesimin hakkını, rızasını korumak gerek. Bir uzlaÅŸma öneriyorlar ve bizim de istediÄŸimiz zaten bu, Sur’u insanıyla mekânıyla, tarihi dokusuyla korumak.”

‘BaÅŸka yerde dükkân istemem’

Ercan Ceylan, başka yerde verilecek dükkanın mesleğinin sonu anlamına geleceğini söylüyor.

Sur esnafından Ercan Ceylan turistik ve hediyelik eşya satıyor. Kendisine başka bir yerin önerilmesinin mesleğinin bitmesi anlamına geldiğini belirtiyor.

“Yaptığımız iÅŸin yeri burası, yani Sur. BaÅŸka bir yerde mekân verirlerse iÅŸimiz biter. Açıklanan proje kiracıyı da koruyan bir proje. Ä°nÅŸallah öyle olur. EÄŸer buraları restore ettikten sonra hukukumuzu koruyarak yeniden bize verirlerse mesleÄŸimizi icra edebiliriz. Tabi üç ay boÅŸ oturduk, sermayemizi tükettik. Faizsiz kredi de verilirse esnaf iÅŸlerini toparlar yoksa pek çok esnaf bu süreci atlatamaz.”

‘Evlerimi belediyeye verdim’

Vahit Yılmaz proje için: 'amasız ve net olmalı' diyor.

Kentsel dönüşüm projesi kapsamında iki evini belediyeye veren ve TOKÄ° konutlarında oturan Vahit Yılmaz Sur’da konfeksiyonculuk yapıyor. Projeye destek vermekle birlikte uyarıda da bulunuyor.

“Ä°ki evimiz vardı Sur'da ve kentsel dönüşüm kapsamında belediye tanesini 22 bin liradan aldı. Åžimdi olsaydı çok daha büyük para ederdi. TOKÄ° konutunda oturuyoruz. Sur için yapılacak projeyi destekliyorum ama ÅŸu da unutulmamalı ki savaÅŸ ve çatışmalar sona ermedikçe, zihinlerimizi çatışma kültüründen kurtarmadıkça bu iÅŸin düzeleceÄŸi yok. Esnafın zihninde çatışmanın olabileceÄŸi gibi bir şüphe olmaması lazım. Üç ayda üç yıl geriye gittik. Biz uzlaÅŸmaya hazırız. Sadece bize verecekleri her ne ise ‘ama’sız ve ‘net’ olmalı.”

‘Evime ne verecekler?’

Sur'da evi bulunan Muharrem Bölek projeden umutlu.

Sur’da yasaklı DabanoÄŸlu Mahallesi’nde evi bulunan Muharrem Bölek projeyi onaylamakla birlikte evine ne deÄŸer biçileceÄŸi konusunda kuÅŸkulu. Bölek izin verildiÄŸi takdirde Sur’da oturmaya devam etmek istiyor.

“Bizim rızamız ve olurumuzla yapılacak projenin başımızın üzerinde yeri var. Benim evim var, oÄŸlum kiracı. Ben ÅŸahsen Sur’da oturmak isterim. Bu imkânı verirlerse amenna yok vermezlerse evime biçilecek deÄŸer baÅŸka bir yerde ev almaya yetecek kadar olmalı. Yoksa maÄŸdur oluruz. Daha evim ne halde onu bile bilmiyorum, Sur Kaymakamlığı’na üç dört kez gittim. Dilekçe yazdım izin verin gideyim göreyim dedim ama izin vermediler. Kızımın evinde dört aydan beri bir odada yedi kiÅŸi yatıyoruz. Çok sıkıntı çektik. Asgari ücretli maaşım var benim Sur dışında idare etmem mümkün deÄŸil. EÄŸer beni rızamla uygun ÅŸartlarda bir yere yerleÅŸtirirlerse sıkıntı yok ama geri ödemeli bir yükün altına sokarlarsa altından kalkamam.”

BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu’nun ‘Sur Ä°hya Projesi’ne Sur’dan tepkiler genel olarak olumlu. Ancak projenin bir an önce hayata geçmesi ve maÄŸduriyetlerin sona ermesi için de beklenti var.

Kaynak: Al Jazeera