IŞİD bölgesi kimin olacak?

Ä°ngiliz The Times gazetesi, ABD’nin, Türkiye-Suriye sınırında IŞİD’in elinde kalan tek bölgeyle, yine IŞİD kontrolündeki Mumbuç arasında kalan baÄŸlantı yollarına Suriye Demokratik Güçleri’ni yerleÅŸtirmek istediÄŸini, Türkiye’nin buna itiraz ettiÄŸini yazdı. Gazetenin haberine göre Brüksel ve Paris saldırılarını düzenleyen IŞİD üyeleri, Mumbuç ile Türkiye sınırı arasındaki 96 kilometrelik yolu kullandı.

Suriye Demokratik Güçleri’nin en önemli bileÅŸeni PKK’nın Suriye kolu PYD. Washington, bölgeyi IŞİD’den temizlemek için PYD’nin silahlı kolu YPG’yi desteklemeyi planlıyor. Bu plana Ankara’yı da ikna etmeye çalışıyor. Ancak Ankara, sınırın IŞİD’den temizlenmesinin ardından PYD’nin yerleÅŸmesini istemiyor.

Saray’dan gazetenin iddiasına yanıt

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, düzenlediği basın toplantısında gazetenin haberinin sorulması üzerine şu yanıtı verdi:

“Mumbuç civarında devam eden bir süreç var. DAEÅž terör örgütüne karşı uluslararası koalisyonla birlikte devam eden bir çalışma var. Åžu an orada PYD, YPG unsurlarının yerleÅŸtirilmesi gibi bir durum söz konusu deÄŸil. Ancak bu konuda bizim hassasiyetimiz belli. DAEÅž’le mücadele ediyoruz bahanesiyle baÅŸka yerlere atlamaya çalışanlara karşı da bizim tavrımız bellidir.”

Blinken’ın Ankara ziyaretinde konuÅŸuldu

ErdoÄŸan’ın Washington ziyareti öncesinde, 22-23 Mart tarihlerinde ABD DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı Antony Blinken Ankara’ya bir ziyaret gerçekleÅŸtirmiÅŸti. Blinken, DışiÅŸleri Bakanı Mevlüt ÇavuÅŸoÄŸlu ve Bakanlık MüsteÅŸarı Feridun SinirlioÄŸlu ile görüşmüştü.

Ä°brahim Kalın, PYD konusunun Blinken’ın ziyaretinde de ele alındığını söyledi.

Blinken’ın ziyareti sonrasında Türk DışiÅŸleri Bakanlığı, IŞİD’le mücadelede ABD ve Türkiye’nin atacağı ortak adımların konuÅŸulduÄŸunu açıklamıştı. Bakanlık, bu adımların ne olduÄŸuyla ve görüşmelerle ilgili detaylı bilgi vermedi.

ABD’den ‘sınır güvenliÄŸi’ vurgusu

ErdoÄŸan’ın Washington ziyaretinin hazırlıkları için hafta sonu ABD’ye giden ÇavuÅŸoÄŸlu, burada ABD’li mevkidaşı John Kerry ile bir araya geldi. Görüşmenin ardından ABD DışiÅŸleri’nden yapılan açıklamada, iki bakanın IŞİD’le mücadele için atılacak ortak adımları masaya yatırdığı duyuruldu.

Açıklamada, Türkiye-Suriye sınırının güvenliÄŸinin saÄŸlanması ve ‘terörist trafik aÄŸlarının kesintiye uÄŸratılması’ önlemlerinin de tartışıldığı belirtildi.

ABD’nin hava operasyonları bölgeye yoÄŸunlaÅŸtı

Suriye’de uluslararası koalisyon kapsamında IŞİD’e yönelik hava operasyonları düzenleyen ABD, son günlerde bu operasyonları Mumbuç bölgesinde yoÄŸunlaÅŸtırdı. 23 Mart’tan bu yana Mumbuç’taki IŞİD hedeflerini bombalayan ABD uçakları, bir yılı aÅŸkın süredir yoÄŸun operasyonun sürdüğü Rakka ve Haseke bölgesini ise bu tarihten beri sadece üç kez hedef aldı. Operasyonlar Mumbuç’un yanı sıra, batıdaki Mare bölgesinde de yoÄŸunlaÅŸtırıldı.

Mumbuç ve Mare, Suriye’nin kuzeyinde IŞİD’in elinde kalan  bölgenin doÄŸu ve batı sınırında. Mumbuç’un doÄŸusu ve Mare’nin batısı, YPG’nin kontrolünde.

YPG, Aralık’ta Fırat’ın batısına geçti

YPG’nin başını çektiÄŸi Demokratik Suriye Birlikleri, Türkiye sınırının 80 km güneyinde Fırat’ın batısındaki IŞİD üslerinden olan TiÅŸrin Barajı'nı, ABD’nin hava operasyonlarının da desteÄŸiyle 26 Aralık’ta ele geçirmiÅŸti.

Bu noktayı aÅŸmak, YPG için IŞİD’in bölgedeki güçlü merkezlerinden Mumbuç ve kuzeyde Türkiye sınırında yer alan Cerablus kentlerine yaklaÅŸmak anlamına geliyor. Aralık ayından bu yana, YPG Mumbuç üzerine yeni bir saldırı yapmak için hazırlanıyor.

Fırat’ın doÄŸusunda Kobani’ye kadar olan bölgeyi elinde bulunduran YPG, güneydeki Sırrin kasabasını da Temmuz ayında yine ABD hava operasyonlarının desteÄŸiyle IŞİD’in elinden almıştı. Sırrin, PYD’nin ilan ettiÄŸi Kobani kantonunun güney sınırında yer alıyor.

Ankara, Türkiye sınırında Fırat’ın batısında IŞİD’in elinde bulunan Azez-Cerablus hattının güvenlikli bölge ilan edilmesini talep ediyor. Ancak ABD ve Batı ülkeleri bölgeyi ilk aÅŸamada sadece IŞİD’den temizlemek için harekât yürütüyor. Harekât  sırasında YPG’ye destek verilmemesi Türkiye’nin önceliklerinden. Türkiye, bölgenin 'temizlenmesi'nin ardından Türkmen ve Arapların yerleÅŸtirilmesini istiyor. YPG’nin sınırda Fırat Nehri’nin batısına geçmesi ve ÅŸu an IŞİD kontrolünde olan Cerablus'a yerleÅŸmesi, Ankara’nın kırmızı çizgisi. Ancak PYD öncülüğündeki SDG, Sırrin’in ele geçirilmesinin ardından belirli aralıklarla Fırat’ın batısındaki bölgeleri ele geçirerek kuzeye doÄŸru ilerliyor.

BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu, Tışrin Barajı’nı ele geçiren grupların çoÄŸunlukla Arap olduÄŸunu, PYD ile rahatsızlığın ilgili taraflara bildirildiÄŸini söylemiÅŸti:

"Türkiye'ye hasmane tutum içinde olan hiçbir unsurun, Fırat'ın batısına geçmesine olumlu bakmayacağımızı da PYD bağlamında da bunu dile getirdik, koalisyon ortaklarında da bunu vurguladık. Şu ana kadar bize intikal eden bilgiler de geçen unsurların kesinlikle PYD unsurları olmadığı yönünde. Daha çok Arap ve o bölgede koalisyonla birlikte hareket eden gruplar."

Biden ve Dunford’a rahatsızlık iletildi

22-23 Ocak’ta Türkiye’ye resmi bir ziyaret için gelen ABD BaÅŸkan Yardımcısı Joe Biden, DavutoÄŸlu ve ErdoÄŸan ile görüşmüştü. Bu görüşmelerin en önemli gündem maddesi de Suriye’de IŞİD’le mücadele, sınır güvenliÄŸi ve ABD’nin PYD’ye verdiÄŸi destekti. ErdoÄŸan ve DavutoÄŸlu, bu destekten Ankara’nın duyduÄŸu rahatsızlığı Biden’a iletmiÅŸti. DavutoÄŸlu, görüşmenin ardından “Sınırımızda ne DEAÅž ne PKK ne rejimin paramiliter unsurlarını görmek istemiyoruz" demiÅŸti.

SDG’nin Tışrin Barajı’nı almasının ardından Ocak ayı başında Ankara’ya gelen ABD Genelkurmay BaÅŸkanı Dunford'ın iki günlük ziyaretinde de en önemli gündem maddesi PYD oldu. Hulûsi Akar Dunford'a PYD'nin 'kırmızı çizgi' olduÄŸu ve oldu bittiyle Fırat'ın batısını ele geçirmesi konusunda hassasiyetin sürdüğünü söyledi. Dunford ise gazetecilere yaptığı açıklamada, PYD öncülüğündeki güçlerin ele geçirdiÄŸi TiÅŸrin Barajı için 'güzel ÅŸeyler oluyor' dedi.

PYD gerginliÄŸi

Türkiye ile ABD ilişkileri, ABD'nin Suriye sahasında PKK'nın Suriye kolu olan PYD'nin silahlı kanadı YPG'ye verdiği destekten dolayı bir süredir gergin.

ABD DışiÅŸleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Marie Harf, Ekim 2014’te PYD’yi "terör örgütü" olarak görmediklerini açıklamış, Washington yönetimi Eylül 2015’te de PYD’nin silahlı kanadı YPG’yi de "terör örgütü" olarak görmediÄŸini ilân etmiÅŸti.

Türkiye, Ankara’daki saldırıda YPG baÄŸlantısına dâir bilgileri Amerikan Büyükelçisi ile paylaÅŸmış ancak Amerikan DışiÅŸleri Sözcüsü John Kirby bundan sonra yaptığı açıklamada, "[Ankara'daki saldırıda] sorumlunun kim olduÄŸunu onaylayacak ya da reddedecek bir pozisyonda deÄŸiliz. Bu bizim için halen ‘ucu açık bir soru’" demiÅŸti. Sözcü aynı basın toplantısında YPG mensuplarını, "IŞİD’e karşı savaÅŸan en güçlü grup" ve "cesur Kürt savaşçılar" diye nitelendirmiÅŸti.

Kaynak: Al Jazeera, The Times, WSJ