Benden çaldığın çocukluğum haram olsun

EMİNE Ş EÇEROVİÇ KAŞLI

Radovan Karaciç ile yüzyüze gelsem: ‘’Saraybosna güzelliÄŸinden parlıyor, yok edemedin. Gururla gülüyorum, öldüremedin’’ derdim.

Karaciç’in davası sonuçlandı ve davada 11 kategori vardı, durum aslında çok basit. Adalete, insanlığa deÄŸer veren herkes Karaciç’in 11 kategoriden de suçlu olduÄŸunu söyler. Ama gelin görün ki Lahey’deki uluslararası mahkemede karar koltuklarında oturanlar öyle düşünmediler.

Mahkeme ilk kategoride Karaciç’i suçlu bulmadı, daha doÄŸrusu Zvornik, Priyedor, Foça, Sanski Most, Klyuç, Bratunats ve Vlasenitsa’da soykırımın yaÅŸanmadığına dair karar verildi. Sadece Priyedor’un hikayesi şöyle... 31 Mayıs 1992’de, Priyedor ÅŸehrinde Sırp yönetimi, radyo yoluyla Sırp olmayan tüm vatandaÅŸların pencerelerine beyaz bayrak, çarÅŸaf, evden çıkarken ise kollarına beyaz bant baÄŸlamalarını emretmiÅŸti. Böylece, etnik temizlik baÅŸlamıştı. Binlerce kiÅŸi katledildi, binlercesi esir kamplarına götürüldü, iÅŸkenceden geçirildi, kadınlara tecavüz edildi. Ve mahkemeye göre bu soykırım deÄŸil. Aynı ÅŸekilde diÄŸer ÅŸehirlerin de kendi hikayeleri var ama, belli ki mahkeme bunları yeterli bulmadı yahut yeterli bulmak istemedi. Bu ÅŸehirlerde esir kamplarından da geçmiÅŸ o kadar çok sayıda insan var ki, sadece onların anlattıkları bile kafiydi.  Ama galiba Avrupa standartlarına göre yetmedi. Bu kategori için de büyük ihtimalle itiraz yapılacak ama itirazın sonuçlanması yıllar sürecek.

Artık tartışmaya açık deÄŸildir. Srebrenitsa’da  soykırım yaÅŸanmıştır ve sorumlusu Karaciç’tir. Tarih kitapları böyle yazacaktır.

DiÄŸer 10 kategoriden ise Srebrenitsa soykırımı dahil, suçlu bulundu ve toplam 40 yıl hapis cezası aldı. Bu kadar suçtan sonra ki, içinde kabul edilmiÅŸ soykırım da var, sadece 40 yıl hapis... Ãœstelik bugüne kadar yattığı yıllar da bu 40 yılın içinde sayılacak. Açıkçası, Bosna Hersek halkı olarak belki de hayal kurup, tam adaleti bekledik. Ä°nsanlar müebbet hapis beklerken, Karaciç aÅŸağı yukarı öldürdüğü her insan için bir gün hapis cezası almış oldu. Savaşı yaÅŸamış biri olarak bu 40 yıl, savaÅŸta 18 yaşındayken ÅŸehit düşen abim için bile yeterli deÄŸil. Belki ancak benden çalınan çocukluÄŸum için yeterli olur fakat yüzbinlerce öldürülmüş insan için asla yerinde bir ceza deÄŸil. Karaciç’in yaşına bakıldığında büyük ihtimalle ceza bitmeden ölecektir. Kimisi ‘Bu onun için zaten ömür boyu hapis gibidir’ diyor.ÖrneÄŸin, savaÅŸta Sırp komutanı olan Zdravko Tolimir, Srebrenitsa soykırımı için 2012 yılında müebbet hapis cezasi almıştı. Peki, Bosna Hersek savaşında Tolimir’in de üstünde olan Karaciç nasıl oluyor da müebbet hapse çarptırılmıyor?.. Kimisi bir kategoriden yargılanıp müebbet hapis cezasi alırken, Karaciç’in 10 kategoriden suçlu bulunup 40 yıl ceza alması mantığa sığmıyor.

Burada mesele yıllar deÄŸil, 70 yıl da olsa aynı düşünürdüm. Ã–nemli olan tarihte yazacak olandır. Müebbet hapis, en ağır suç ve en ağır ceza olarak kabul edilecekti. Gelecek nesillerin de gerçeÄŸi doÄŸru ÅŸekilde öğrenmesine sebep olacaktı.

Savaşı yaşayan bizler için aslında bu davada karar çoktan verilmişti. Çünkü ne yaşadığımızı asla unutmayacağız.

Bu davayı takip etmek benim için oldukça zordu. Bu kadar açık olan bir savaÅŸ için bunca yıl süren bir dava bu. En başından aslında kararın verilebileceÄŸi bir davaydı. Ama bizler, BoÅŸnak milleti olarak dünyanın gözü önünde dört yıl boyunca öldürüldüğümüzü ispat etmek zorundaydık. Sadece ben Saraybosna kuÅŸatmasında neler yaÅŸadığımı biliyorum.

Dört yıl boyunca bombalar altında yaÅŸadım çocukluÄŸumu. KurÅŸunlara hedef olmamak için saklanarak okula gittim. Hiçbir suçu olmayan 18 yaşındaki abimi ÅŸehit verdim. Evimiz bombalandı, evsiz kaldık. Akrabamdan onlarca kiÅŸi ÅŸehit düştü. Yine de bugün kendim için “ÅŸanslıydım’’ diyorum, çünkü benden daha ağır ÅŸekilde savaşı yaÅŸamış olanlar var. Şükür ediyorum ki ne ben, ne ailemden birileri Sırpların eline geçmedik, iÅŸkence görmedik, tecavüze uÄŸramadık. Bunu iÅŸte ÅŸans gibi sayıyorum. Acı olduÄŸu kadar gerçekler iÅŸte bunlar. Savaşı yaÅŸayan bizler için bu davadaki karar aslında çoktan verilmiÅŸti, çünkü bizler ne yaÅŸadığımızı asla unutmayacağız. Karar açıklandıktan sonra bir Srebrenitsalı annenin dediÄŸi gibi: “Asıl ben ömür boyu cezaya mahkum edildim, çünkü hayatımın sonuna kadar çocuklarım olmadan yaÅŸamak zorundayım.” Gerçekten de böyle, müebbet hapis bile ona yeterli ceza deÄŸil, verilmiÅŸ canlar geri gelmeyecek.

DiÄŸer taraftan bu dava tarih açısından büyük önem taşımaktadır. Maalesef yaÅŸananları bugün hala inkar edenler var, hala Karaciç’i kahraman ilan edenler var. Ä°ÅŸte onlar için, 40 yıl hapis bile olsa, Karaciç’in 11 kategorinin 10’unda suçlu bulunması tarihi bir karardır. Artık tartışmaya açık deÄŸildir. Srebrenitsa’da soykırım yaÅŸandı ve suçlusu Karaciç’tir.  Saraybosna’da insanlığa karşı suç iÅŸlenmiÅŸtir ve sorumlusu Karaciç’tir. Bundan sonra bu böyle geçecek kitaplarda, yazılarda. Tarih bunu böyle bilecek. Sadece inkar edenler için deÄŸil, aynı zamanda savaÅŸtan sonra doÄŸmuÅŸ olan ve gelecek nesiller için de önemli. Çünkü onlar olanları ancak kitaplardan okuyacaklar, öğrenecekler. Ve bu karar gerçeÄŸi doÄŸru öğrenmelerini, geçmiÅŸi unutmamalarını saÄŸlayacak.

Karaciç, öldürdüğü her insan için  bir gün hapis cezası almış oldu. 40 yıl, 18 yaşında ÅŸehit düşen aÄŸabeyim için bile yeterli deÄŸil. Belki ancak çalınan çocukluÄŸum için kafi...

Belki 20 yıl sonra bu ÅŸekilde gelen adalet, adelet deÄŸildir. Öbür dünyadaki adalete inancımız sonsuz. Ama her ne olursa olsun, Bosna Hersek ve BoÅŸnak milleti, bu kararla bir nevi kazanmış sayılır. Acımız, yaramız büyük olduÄŸu için yetinmiyoruz ama, hiç olmazsa artık Karaciç’in ne olduÄŸu mahkeme kararıyla da net olarak belirlenmiÅŸtir.

Soykırım ve insanlığa karşı suç işlemiş Sırp kasap Radovan Karaciç...