Bu Nevruz baÅŸka Nevruz

Bir dönem “Nevruz” Türkiye için özellikle ülkenin DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Bölgesinde gerilim ve çatışma ile eÅŸ anlamlıydı. Ancak Kürt sorununa 2009 yılından bu yana farklı politikalarla çözüm arayan Hükümet, 2012 yılının son günlerinde PKK’nın Ä°mralı Cezaevindeki lideri Abdullah Öcalan ile yapılan görüşmeler ile yeni bir dönemi baÅŸlattı. Çözüm süreci adıyla geçilen bu yeni aÅŸama, Nevruz’a yüklenen anlamı da deÄŸiÅŸtirdi.

2013: Tarihi Nevruz

Bu deÄŸiÅŸim 2013 yılı Nevruz’uyla baÅŸladı. 2013 yılının ilk günlerinde bir yandan devlet yetkilileriyle görüşen Öcalan’ın Barış ve Demokrasi Partisi heyetleriyle de görüşmesine izin verildi. Çözüm süreci kapsamında varılan anlaÅŸma gereÄŸi Öcalan’ın örgüte “Silahlı mücadele bırakılacak, Türkiye topraklarından çekilin” çaÄŸrısı yapması için seçilen tarih ise Diyarbakır’da Nevruz’un kutlanacağı 21 Mart tarihi oldu.

2013 yılındaki kutlamalar Kürt Sorunu'nun çözüm adımlarında bir dönüm noktası oldu.

 

Sırrı Süreyya Önder tarafından Türkçe, Pervin Buldan tarafından Kürtçe okunan mektubunda Öcalan, “Artık silahlar sussun, fikirler konuÅŸsun noktasına geldik. Yine diyorum ki artık silahlı unsurlarımızın sınır ötesine çekilmesi aÅŸamasına gelinmiÅŸtir. YüreÄŸini bana açan, bu davaya inanan herkesin sürecin hassasiyetlerini sonuna kadar gözeteceÄŸine inanıyorum. Bu bir son deÄŸil, yeni bir baÅŸlangıçtır. Bu mücadeleyi bırakmak deÄŸil daha farklı bir mücadeleyi baÅŸlatmaktır” demiÅŸti.

“Öcalan’a özgürlük Kürt halkına statü” 2013 kutlamalarının ana sloganıydı. Diyarbakır meydanındaki kutlama, ÅŸarkılar ve türküler ile sona erdi. Polis müdahalesine sebep olacak herhangi bir olay yaÅŸanmadı.

2013 yılı başladığının aksine çözüm sürecinin hızla ilerlediği bir yıl olmadı. İki ay önce silahlı güçlerin dışarı çıkmasını isteyen Öcalan, Gezi olaylarının başlaması üzerine geri çekilmesinin durdurulması talimatını verdi. 17-25 Aralık operasyonları da aynı yıl içinde çözüm sürecine darbe vuran bir olay oldu. Ancak süreç bitmedi.

2014: Barışta kararlılık vurgusu ile kutlanan Nevruz

[FotoÄŸraf: Reuters / ArÅŸiv]

2014 Nevruz’u da 2013 gibi olmasa da anlam taşıyan, çatışmalara ve gerilime sebep olmayan bir gün olarak takvimlerdeki yerini aldı. Bu defa slogan “Özgür Önderlik Özgür Kürdistan” olarak belirlendi. Bahar bayramı havasında yapılan kutlamalarda yine Diyarbakır’da Abdullah Öcalan’ın mektubu okundu. Mektup tarihi bir çaÄŸrı deÄŸil ancak örgüte önemli bir mesaj içeriyordu. Barış konusunda kararlılık isteyen Abdullah Öcalan devletin tavrını ise “ağırdan alma, tek taraflı yürütme, yasal temelden kaçınma ve uzatma” sözleriyle eleÅŸtirdi. Hızlı ilerlemese de süreç devam ediyordu, Öcalan’ın mektubu okunmuÅŸtu. Tüm bu sebeplerle 2014 Nevruz’u da olaysız sona erdi.

2015: Öcalan’ın kongre çaÄŸrısı

2015 yılına gelindiÄŸinde artık çözüm süreci açısından iÅŸler çok da yolunda deÄŸildi. 2014’e göre çok mesafe kat edilmiÅŸti ama süreç açısından tehlike çanları çalıyordu. BaÅŸbakan Yardımcısı Yalçın AkdoÄŸan ve İçiÅŸleri Bakanı Efkan Alâ ile HDP heyeti tarafından Dolmabahçe Sarayı’nda yapılan ortak açıklama arada geçen bir yılın en önemli geliÅŸmesiydi. Ancak CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın bu açıklamaya ve oluÅŸturulması planlanan izleme heyetine yönelik tepkisi Nevruz öncesinde sürece iliÅŸkin soru iÅŸaretlerini beraberinde getirdi. 

2015 Nevruz7unda Öcalan PKK'ya kongre çağrısı yaptı.

[FotoÄŸraf: Reuters-ArÅŸiv]

Bu defa Öcalan’ın mektubunun alınması da o mektupta verilecek mesajın belirlenmesi de sancılı oldu. Mektup ise tıpkı 2013 yılında olduÄŸu gibi yine çok önemli bir mesaj içeriyordu. Öcalan, tüm koÅŸullara raÄŸmen 2015’te PKK’ya silah bırakmak için kongre toplayın çaÄŸrısı yaptı. “Deklarasyon gereÄŸi ilkelerde mutabakat oluÅŸmasıyla birlikte PKK’nın Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı yaklaşık kırk yıldır yürüttüğü silahlı olan mücadeleyi sonlandırmak ve yeni dönemin ruhuna uygun siyasal ve toplumsal strateji ve taktiklerini belirlemek için bir kongre yapmalarını gerekli ve tarihi görmekteyim” diyen Öcalan, Hakikat ve YüzleÅŸme Komisyonu kurulmasını da talep etti. Ancak PKK, Öcalan'ın bu çaÄŸrısına raÄŸmen gerekli ÅŸartların yerine gelmediÄŸini öne sürerek silah bırakma kararının alınacağı kongreyi toplamadı. Sonrasında Kandil'den yapılan açıklamalarda da ateÅŸkes kararı almasından silah bırakma kararında son sözü söylemesine kadar bir dizi baÅŸlıkta yapılan açıklamalarda Öcalan'ın cezaevi koÅŸullarında bu konuda saÄŸlıklı karar alamayacağı ve tek karar verici olamayacağı mesajları verildi. 2015 yılı Kasım ayının sonunda BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Cemil Bayık, silahlı güçlerin sınır dışına çekilmesi ile ilgili soruya, "Onun kararını ancak biz veririz, baÅŸkası veremez. Ne HDP verebilir, ne de önder Apo verebilir. Önder Apo rehindir ellerinde. Önder Apo bu koÅŸullarda hangi kararı verebilir?" yanıtını verdi. 

2016: EndiÅŸeli Nevruz

“Artık yeter, Öcalan’a özgürlük” sloganıyla yapılan 2015 Nevruz kutlaması çözüm süreci döneminin üçüncü ve son Nevruz’u oldu. 2015 yılı ortasında Suriye'deki geliÅŸmeler PKK-PYD çizgisine önemli kazanımlar saÄŸladı. Cizire bölgesinde kontrolü saÄŸladıktan sonra Arap ve Türkmen nüfusla meskun Tel Abyad'ı da Amerikan uçlarının desteÄŸiyle ele geçiren PKK-PYD çizgisi iki kantonu birleÅŸtirmiÅŸ oldu. Kandil için Suriye'deki kazanımlar Türkiye'deki çözüm sürecinin önüne geçmeye baÅŸladı. Kandil'deki KCK yönetiminde çatışmasızlık halinin sonuna gelindiÄŸine dair pek çok açıklama yapıldı.

Ceylanpınar'da iki polisin evlerinde uyurken kafalarına sıkılan kurÅŸunla ÅŸehit edilmelerinden sonra çatışmasızlık hali sona erdi. Bölgede kazılan hendeklerle birlikte çatışmaların ÅŸehir merkezlerine taşınması durumu daha ağır bir hale getirdi. 

Ankara Kızılay meydanındaki bombalı saldırıdan sonra Cemil Bayık'ın bir röportajında dile getirdiÄŸi "SavaÅŸ artık her yerde. ErdoÄŸan'ı ve AKP'yi devirmek istiyoruz." sözleri de Nevruz öncesi PKK çizgisinin yaklaşımını en net ortaya koyan açıklama oldu. Tüm bu geliÅŸmeler sonunda son üç yıldır tarihi anlamlar yüklenen ve adında yer aldığı gibi “bahar bayramı” havasında kutlanan Nevruz atmosferi de sona erdi.

Çatışmalarla girilen 2016 yılında bazı illerde Nevruz kutlamaları için yapılan baÅŸvurulara ret yanıtı verildi. HDP ve DTK tarafından “DireniÅŸ Åžiarı” ile tüm yasaklara raÄŸmen kutlanacağı belirtilen Nevruz’da bu defa bir süredir avukatları ve HDP heyetleri ile görüşmesine izin verilmeyen Abdullah Öcalan’dan bir mektup da okunmayacak. Bir çok ilde Nevruz kutlamaları yasaklandı ancak ValiliÄŸin verdiÄŸi izin ile Diyarbakır'da bu sene de Nevruz kutlaması yapılabilecek. Sahnede HDP ve DTK EÅŸ BaÅŸkanlarının yanısıra bu defa mektup için olmasa da "Önderlik Heyeti" adına Sırrı Süreyya Önder yine bir konuÅŸma yapacak. Öcalan'dan mektup okunmasa da bu Nevruz, geçmiÅŸteki tecrübeler doÄŸrultusunda kutlamanın nasıl bir atmosferde yapılacağı, katılımın ne düzeyde olacağı ve sahnede yapılacak açıklamalar yönünden yine ayrı bir anlam taşıyor. 

Kaynak: Al Jazeera