AB içinde bile ahde vefa yok

Geçen yıl yalnızca bir milyon sığınmacı aldığı için, kendisini büyük bir krizin içinde gören Avrupa Birliği üyesi ülkeler birbirlerine verdikleri de sözü tutmakta da isteksiz.

Türkiye ile ilişkilerinde defalarca ‘ahde vefa’ ilkesini çiğneyen AB, bu krizi çözebilmek için geliştirdiği formüllerde de birbirlerine karşı ahde vefasızlık göstermeye devam ediyor.

Bununla birlikte sığınmacı sorunu çözebilmek için, Türkiye’nin önerilerini de işler kılabilecek yöntemler arıyor.

AB bugün karar almaya çalışacak

Türkiye, AB’ye 7 Mart’ta bir dizi öneride bulunmuştu. Hâlihazırda birbirine paralel yürüyen, geri kabul anlaşması ve Türk vatandaşları için vize süreçlerinin hızlandırılması bu önerilerin başında geliyor.

Buna göre, Türkiye, yasal olmayan yollardan Avrupa’ya giden sığınmacıların bir kısmını kendi ülkelerine geri göndermek üzere geri alacak. Bu anlaşma yalnızca Türkiye’nin ikili geri kabul anlaşması imzaladığı ülkelerin vatandaşları için geçerli. Bunun karşılığında da  Türk vatandaşları Avrupa Birliği’ne, Türkiye belli kriterleri yerine getirirse, vizesiz gidebilecek. Vizesiz Avrupa Birliği sürecinde bir sorun çıkarsa, Türkiye, AB ile yaptığı geri kabul anlaşmasını altı ay içinde feshedebilecek.  

Türkiye, vizesiz Avrupa Birliği sürecini planlandığı gibi Ekim ayında yapmak yerine, Haziran ayına çekmeyi önerdi. Buna karşılık, Yunanistan adalarında birikmiş, bütün sığınmacıları da geri alabileceğini söyledi. Ancak bunun için, bu geri gönderilecek sığınmacıların içlerindeki her Suriyeliye karşılık Türkiye’deki bir Suriyeli Avrupa Birliği ülkelerine gönderilecek.  

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin verilerine göre, Yunan adalarına 2015 yılında 816,723 sığınmacı geldi. 2016 da ise 15 Mart'a kadar 143,634 kişi. Ancak bu, bütün bu sığınmacıların Türkiye'ye geleceği anlamına gelmiyor. Çünkü, AB'nin Türkiye'nin 1'e 1 önerisini kabul etmesi durumunda Türkiye ve Yunanistan, ayrı bir anlaşma imzalayacak. Bu anlaşmada da belli bir tarih ortaya konulacak ve bu tarihe göre geri göndermeler yapılacak. 

Bütün bunları karara bağlamak için bugün Brüksel’de toplanacak olan Avrupa liderleri, aldıkları kararları yarın da Türkiye tarafı ile görüşecekler.

72 bin kişilik kontenjan

Avrupa Birliği bir yandan, Türkiye’nin önerdiği ‘Bir Suriyeliye karşılık bir Suriyeli’ formülünün cazip olduğunu düşünüyor çünkü bu Avrupa yönelik göçü düzenli hâle getirecek. Ama öte yandan da, Türkiye’den gelecek Suriyelilerin AB içinde nasıl dağıtılacağını düşünüyor.  Zira AB bu konuda, kendi arasında birbirlerine verdiği sözleri yerine getirmekte bile başarısız oldu.

Eğer kabul edilirse, 1'e 1 formülünü işletmek için Avrupa Komisyonu daha önce belirlenen toplamda 72 bin kişilik iki ayrı kontenjanı kullanmayı önerdi.

Bunlardan ilki 2015 Temmuz ayında belirlenmişti. Avrupa Birliği, kendisine üye olmayan üçüncü ülkelerden de özellikle Türkiye, Ürdün ve Lübnan’dan 22 bin 504 sığınmacıyı almaya karar verdi. Ancak, 3. ülkelerden sığınmacı alma konusunda isteksiz davrandı.

Komisyon, 1'e 1 formülünün işlemesi için işte bu kontenjanın 18 bin kişilik kısmını, Türkiye’ye ayırmayı önerdi.

İkinci kontenjan 54 bin kişilik. Kaynağı ise 2015 Eylül ayında AB içinde yapılan bir anlaşma. Bu anlaşmaya göre, AB üyesi ülkeler, sığınmacıların yoğun olarak bulunduğu İtalya ve Yunanistan’ın yükünü hafifletmek için, bu ülkelerdeki sığınmacıların 160 binini iki yıl içinde yani 2017 Eylül ayına kadar diğer AB ülkelerine gönüllülük temelinde dağıtacaktı.

Komisyon, bu 160 bin kişilik kontenjanın 54 bin kişilik kısmını da Türkiye’nin önerdiği 1'e 1 formülünü işletmek için kullanmak istiyor.

Ancak aradan altı ay geçmesine rağmen, AB ülkeleri İtalya ve Yunanistan’dan bu 160 bin kişilik kontenjanın çok altında bir rakamı yalnızca 937 (dokuz yüz otuz) kişiyi AB içinde yeniden yerleştirdi.

Avrupa Komisyonu, 15 Mart’ta yayınladığı raporda, AB üyesi ülkeleri bu süreci hızlandırmaya, yeniden yerleştirme prosedürlerini kısaltmaya ve birbirleriyle dayanışmaya çağırdı.

Komisyonun raporuna göre, bu 160 bin kişilik kontenjan dahilinde 15 Eylül 2015’den 15 Mart 2016’ya kadar Yunanistan ve İtalya’dan aldığı sığınmacı sayısı şöyle:

Kaynak: Al Jazeera