AB içinde bile ahde vefa yok

Geçen yıl yalnızca bir milyon sığınmacı aldığı için, kendisini büyük bir krizin içinde gören Avrupa Birliği üyesi ülkeler birbirlerine verdikleri de sözü tutmakta da isteksiz.

Türkiye ile iliÅŸkilerinde defalarca ‘ahde vefa’ ilkesini çiÄŸneyen AB, bu krizi çözebilmek için geliÅŸtirdiÄŸi formüllerde de birbirlerine karşı ahde vefasızlık göstermeye devam ediyor.

Bununla birlikte sığınmacı sorunu çözebilmek için, Türkiye’nin önerilerini de iÅŸler kılabilecek yöntemler arıyor.

AB bugün karar almaya çalışacak

Türkiye, AB’ye 7 Mart’ta bir dizi öneride bulunmuÅŸtu. Hâlihazırda birbirine paralel yürüyen, geri kabul anlaÅŸması ve Türk vatandaÅŸları için vize süreçlerinin hızlandırılması bu önerilerin başında geliyor.

Buna göre, Türkiye, yasal olmayan yollardan Avrupa’ya giden sığınmacıların bir kısmını kendi ülkelerine geri göndermek üzere geri alacak. Bu anlaÅŸma yalnızca Türkiye’nin ikili geri kabul anlaÅŸması imzaladığı ülkelerin vatandaÅŸları için geçerli. Bunun karşılığında da  Türk vatandaÅŸları Avrupa BirliÄŸi’ne, Türkiye belli kriterleri yerine getirirse, vizesiz gidebilecek. Vizesiz Avrupa BirliÄŸi sürecinde bir sorun çıkarsa, Türkiye, AB ile yaptığı geri kabul anlaÅŸmasını altı ay içinde feshedebilecek.  

Türkiye, vizesiz Avrupa BirliÄŸi sürecini planlandığı gibi Ekim ayında yapmak yerine, Haziran ayına çekmeyi önerdi. Buna karşılık, Yunanistan adalarında birikmiÅŸ, bütün sığınmacıları da geri alabileceÄŸini söyledi. Ancak bunun için, bu geri gönderilecek sığınmacıların içlerindeki her Suriyeliye karşılık Türkiye’deki bir Suriyeli Avrupa BirliÄŸi ülkelerine gönderilecek.  

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Mülteciler Yüksek KomiserliÄŸinin verilerine göre, Yunan adalarına 2015 yılında 816,723 sığınmacı geldi. 2016 da ise 15 Mart'a kadar 143,634 kiÅŸi. Ancak bu, bütün bu sığınmacıların Türkiye'ye geleceÄŸi anlamına gelmiyor. Çünkü, AB'nin Türkiye'nin 1'e 1 önerisini kabul etmesi durumunda Türkiye ve Yunanistan, ayrı bir anlaÅŸma imzalayacak. Bu anlaÅŸmada da belli bir tarih ortaya konulacak ve bu tarihe göre geri göndermeler yapılacak. 

Bütün bunları karara baÄŸlamak için bugün Brüksel’de toplanacak olan Avrupa liderleri, aldıkları kararları yarın da Türkiye tarafı ile görüşecekler.

72 bin kiÅŸilik kontenjan

Avrupa BirliÄŸi bir yandan, Türkiye’nin önerdiÄŸi ‘Bir Suriyeliye karşılık bir Suriyeli’ formülünün cazip olduÄŸunu düşünüyor çünkü bu Avrupa yönelik göçü düzenli hâle getirecek. Ama öte yandan da, Türkiye’den gelecek Suriyelilerin AB içinde nasıl dağıtılacağını düşünüyor.  Zira AB bu konuda, kendi arasında birbirlerine verdiÄŸi sözleri yerine getirmekte bile baÅŸarısız oldu.

Eğer kabul edilirse, 1'e 1 formülünü işletmek için Avrupa Komisyonu daha önce belirlenen toplamda 72 bin kişilik iki ayrı kontenjanı kullanmayı önerdi.

Bunlardan ilki 2015 Temmuz ayında belirlenmiÅŸti. Avrupa BirliÄŸi, kendisine üye olmayan üçüncü ülkelerden de özellikle Türkiye, Ãœrdün ve Lübnan’dan 22 bin 504 sığınmacıyı almaya karar verdi. Ancak, 3. ülkelerden sığınmacı alma konusunda isteksiz davrandı.

Komisyon, 1'e 1 formülünün iÅŸlemesi için iÅŸte bu kontenjanın 18 bin kiÅŸilik kısmını, Türkiye’ye ayırmayı önerdi.

Ä°kinci kontenjan 54 bin kiÅŸilik. Kaynağı ise 2015 Eylül ayında AB içinde yapılan bir anlaÅŸma. Bu anlaÅŸmaya göre, AB üyesi ülkeler, sığınmacıların yoÄŸun olarak bulunduÄŸu Ä°talya ve Yunanistan’ın yükünü hafifletmek için, bu ülkelerdeki sığınmacıların 160 binini iki yıl içinde yani 2017 Eylül ayına kadar diÄŸer AB ülkelerine gönüllülük temelinde dağıtacaktı.

Komisyon, bu 160 bin kiÅŸilik kontenjanın 54 bin kiÅŸilik kısmını da Türkiye’nin önerdiÄŸi 1'e 1 formülünü iÅŸletmek için kullanmak istiyor.

Ancak aradan altı ay geçmesine raÄŸmen, AB ülkeleri Ä°talya ve Yunanistan’dan bu 160 bin kiÅŸilik kontenjanın çok altında bir rakamı yalnızca 937 (dokuz yüz otuz) kiÅŸiyi AB içinde yeniden yerleÅŸtirdi.

Avrupa Komisyonu, 15 Mart’ta yayınladığı raporda, AB üyesi ülkeleri bu süreci hızlandırmaya, yeniden yerleÅŸtirme prosedürlerini kısaltmaya ve birbirleriyle dayanışmaya çağırdı.

Komisyonun raporuna göre, bu 160 bin kiÅŸilik kontenjan dahilinde 15 Eylül 2015’den 15 Mart 2016’ya kadar Yunanistan ve Ä°talya’dan aldığı sığınmacı sayısı şöyle:

Kaynak: Al Jazeera