AB sadece söz verecek

Bir milyon sığınmacı aldığı için kendisini büyük bir kriz içinde gören Avrupa BirliÄŸi, Ankara'nın sorunu azaltacak ve göçü düzenli hale sokacak önerilerine karşılık, Türkiye’ye istediÄŸinden daha azını önermeyi planlıyor.

Türkiye'nin 7 Mart'ta sunduÄŸu sığınmacı krizine köklü çözüm getirecek ve AB-Türkiye arasında iÅŸbirliÄŸini güçlendirecek teklifi, yarın AB ve Türkiye arasındaki zirvede ele alınacak. Zirve sonunda yayımlanacak olan ortak açıklamanın taslağına göre, Türkiye'nin taleplerinin karşılanmasında AB cimri davranıyor.  

Türkiye ne önerdi, Avrupa neyi vermeye hazırlanıyor?

Türkiye, 7 Haziran’da Avrupa’ya ÅŸunları önermiÅŸti:

Yunan Adaları'na Türkiye üzerinden giden göçmenleri, Türkiye geri alacak ve bu adalar göçmenlerden arındırılacak.

Taslak metne göre, AB’nin bu konudaki önerisi şöyle olacak:

Türkiye'den Yunan adalarına geçen tüm yeni düzensiz göçmenler Türkiye'ye gönderilecek, uygulama, "insani sıkıntılara son vermek ve kamu düzenini saÄŸlamak için gerekli olan geçici ve olaÄŸanüstü bir önlem" olacak.  

Yunan adaları gelen tüm göçmenleri kurallara uygun olarak kayıt edilecek ve her iltica baÅŸvurusu, Yunan yetkililer tarafından iÅŸleme konulacak. Ä°ltica baÅŸvurusu yapmayanlar ile baÅŸvuruları temelsiz veya kabul edilemez bulunanlar, Türkiye'ye gönderilecek. Bunun uygulanabilmesi için Türk görevliler, Yunan adalarına konuÅŸlanacak. Tüm geri dönüşlerin masrafları, AB tarafından karşılanacak. 

Halihazırda Yunan adalarında olan sığınmacılar, ana karadaki kamplara transfer edilecek. 

1'e 1 formülü

Türkiye’nin diÄŸer bir önerisi de Yunan Adaları’ndan alınan her bir Suriyeli göçmen için Türkiye’den aynı sayıda Suriyeli mülteci alınarak, yasal yollardan bir Avrupa ülkesine yerleÅŸtirilmesi.

Taslak metne göre, AB bu öneriyi kabul ediyor ama Türkiye'den AB'ye yerleÅŸtirilecek sığınmacı sayısı bu sene en fazla 72 bin olacak. Yeniden yerleÅŸtirmelerde, daha önce AB'ye yasa dışı yollardan girmeyen ve bunu denemeyenlere öncelik verilecek.

Haziran’da vizesiz Avrupa

Türkiye, Türk vatandaÅŸlarının Schengen bölgesine vizesiz geçiÅŸinin uygulaması Ekim 2016’dan Haziran 2016’ya çekilmesini önermiÅŸti.

Taslağa göre de Türk vatandaşları için vizelerin en geç Haziran ayı sonunda kaldırılması amacıyla vize serbestisi süreci hızlandırılacak.

Bunun için Türkiye, yerine getirilmesi gerekli 72 kriterin tamamını Nisan ayı sonuna kadar gerçekleÅŸtirecek. Avrupa Komisyonu’nun raporuna göre ÅŸu anda 35 kriter yerine getirilmiÅŸ durumda. Ancak, tüm kriterlerin yerine getirilmesi için yeni yasalar çıkartılması da gerekiyor. BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu da bu konuda muhalefetten iÅŸbirliÄŸi istemiÅŸti.

Taslak metne göre geriye kalan tüm kıstasların yerine getirildiÄŸi kanaati oluÅŸursa AB Komisyonu, vizelerin kaldırılması için Nisan ayı sonunda tavsiye kararını açıklayacak. Bu konuda son kararı ise, AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu verecek. 

Yeni fasıllar olmayabilir

Ankara, Türkiye’nin AB üyelik süreci hızlandırılmasını istemiÅŸti. Özellikle Güney Kıbrıs’ın blokajı altındaki beÅŸ yeni faslın, bekletilmeden müzakerelere açılmasını talep ediyor.

Bu fasıllar enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl).

Taslak metinde bu konu, "AB Türkiye'yle beraber, üyelik müzakerelerinde mümkün olan en kısa süre içinde yeni fasılların açılması kararına hazırlık yapacak" ÅŸeklinde ifade ediliyor. Metinde herhangi bir fasıl isminden bahsedilmiyor. 

Güney Kıbrıs Rum kesimi, bu fasılların açılması üzerindeki vetolarını kaldırmak için Türkiye'nin limanlarını ve hava sahasını açması gerektiğini savunarak, olası bir AB-Türkiye anlaşmasını reddedecekleri tehdidinde bulunuyor.

Ek 3 milyar Euroluk fon

Türkiye’nin bir talebi de AB’nin 29 Kasım 2015’teki zirvede Türkiye’deki Suriyeli mülteciler için taahhüt ettiÄŸi 3 milyar euro’nun geliÅŸi hızlandırılması ve ek olarak 3 milyar euro’luk ikinci bir destek saÄŸlanması.

Taslak metne göre, Türkiye'nin Suriyeli sığınmacıların ÅŸartlarını iyileÅŸtirmek için kullanılacak olan 3 milyar avroluk AB fonun harcanmasının hızlandırılması talebi kabul ediliyor. Ancak ek 3 milyar avro için belirli bir söz verilmiyor. Bu konuda, "Bu fon tamamen kullanıldıktan sonra, arzu edilen sonuca ulaÅŸabilmek için AB, 2018 sonuna kadar 3 milyar avroyu bulabilecek ek bir fon konusunda karar vermeye hazır olacak" ifadesi kullanılıyor.

Suriyeliler için güvenli bölge

Türkiye, Suriyelilerin Suriye içinde güvenli bölgelerde yaşamaları için işbirliği yapılmasını önermişti.

Taslak metinde bu konuda "AB ve üye devletler, yerel halk ve mültecilerin daha güvenli olacak alanlarda yaÅŸamasına izin verecek Suriye içindeki insani ÅŸartların iyileÅŸtirilmesi için herhangi bir ortak çabada Türkiye'yle çalışacak" deniliyor.

Bulgaristan için de güvence isteniyor

Taslakta Bulgaristan'ın olası bir anlaÅŸmanın kendilerini kapsamaması halinde veto tehdidi de dikkate alınıyor. Bu çerçevede, Türkiye'den, kendi sınırları içinde yasa dışı göç için yeni deniz ve kara güzergahı açılmaması için gerekli tüm önlemleri alması isteniyor, bu konuda AB'nin yanı sıra komÅŸu ülkeler (Yunanistan ve Bulgaristan) ile iÅŸbirliÄŸi yapılacağı ifade ediliyor.

Yayınlanacak metnin "bildiri" değil de "açıklama" olması, bağlayıcı olmadığı anlamına da geliyor.

Liderler bugünkü toplantında bu taslak üzerinde anlaÅŸmaya çalışacak. Toplantıda ortaya çıkacak yeni metinde, yarın BaÅŸbakan Ahmet DavutoÄŸlu'nun katılacağı Türkiye-AB Zirvesi'nde Ankara'nın onayı aranacak. 

Tusk: İyimser olmaktan çok ihtiyatlıyım

AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB ve Türkiye arasında sığınmacı krizinde anlaşmaya varma konusunda ihtiyatlı bir iyimserlik içinde olduğunu söylemişti. Tusk, "Açık konuşmak gerekirse, iyimser olmaktan ziyade ihtiyatlıyım" dedi.

 Zorlu görüşmeler ve müzakerelerin devam ettiÄŸini söyleyen Tusk, varılacak bir anlaÅŸmanın en temel 3 ilkesini ÅŸu ÅŸekilde sıraladı:

"Ä°lk olarak, anlaÅŸma küçük ya da büyük fark etmez tüm 28 üye ülke tarafından kabul edilmeli. Ä°kinci olarak, anlaÅŸma AB ve uluslararası kanunlara uyumlu olmalı. Üçüncü olarak da, anlaÅŸma, Schengen'e geri dönülmesi (geçici kontrollerin kaldırılması), sığınmacıların bir ülkeden diÄŸerin gönderilmesi politikasına son verilmesi, Yunanistan'a insani destek, Batı Balkan ülkelerinin desteklenmesi ve Türkiye'yle iÅŸbirliÄŸinin güçlendirilmesini içeren kapsamlı stratejimize destek saÄŸlamalı ve sığınmacı krizi etkili bir ÅŸekilde çözmeye yardım etmeli."

Kaynak: Anadolu Ajansı, Al Jazeera