Putin neden Suriye'den çekilme kararı aldı?

Dün gece ABD BaÅŸkanı Barack Obama’yı telefonla arayıp konuÅŸan Putin, “görüşmeler yoluyla tarafların kalıcı barışı saÄŸlama çabalarına destek verilmesi gerektiÄŸini” vurguladı.

Rusya lideri, Savunma Bakanlığı’nın Suriye’de koyduÄŸu hedefe ulaÅŸtığını, Tartus deniz üssü ve Hmeynim hava üssü korunmak kaydıyla, bugünden itibaren geri çekilmenin baÅŸlayacağını duyurdu.

Kommersant gazetesi, bugünkü manÅŸetinde Rusya Genelkurmay kaynaklarına dayanarak, Suriye’de 50’den fazla savaÅŸ uçağı ve helikopter bulunduÄŸunu, bunların çok azının kalacağını duyuruyor.

Yine ordu kaynaklarına atfen, operasyonlarda Kremlin’in ana hedeflerinden birisinin bazı silahların savaÅŸ ÅŸartlarında denenmesi olduÄŸunu ve bu amaca ulaşıldığını yazıyor.

Putin istediği zaman Suriye'ye dönebilecek

Image copyrightAP

Rusya Suriye operasyonu ile ne umdu, ne buldu ve neden geri çekilme kararı alındı?

Bu soruya analistler farklı yanıtlar veriyor.

BBC Rusça'ya konuÅŸan analistlerden Igor Sutyagin, “Ä°lk tepkim paranın bitmiÅŸ olabileceÄŸi” diyor.

Sutyagin, “Hatırlayın, bir ay önce birliklerimizin orada terörizme karşı nihai zafer kazanılana kadar kalacağı söyleniyordu. Åžimdi bunu hatırlatıp soruyorlar: IŞİD’e ne oldu? Sonu getirildi mi ki? O zaman neden çekiliyorsunuz?” argümanını dile getiriyor.

Rus analist, “Ama yine de Rusya’nın üsleri sonsuza kadar kalıyor. AÄŸustos'ta bunun anlaÅŸması imzalandı. Ne zaman istenirse yeniden dönülebilir” diye ekliyor.

Önde gelen analistlerden Gleb Pavlovski, Rusya’nın bu adımının ABD ve Suriye yönetimi ile anlaÅŸma dahilinde atıldığını düşünüyor.

Pavlovski, “Rusya bazı hedeflere kesinlikle ulaÅŸtı. Suriye ordusu pozisyonunu güçlendirdi. Putin Suriye politikasında ÅŸu anda kazançlı pozisyonda iken çıkarak doÄŸru yapıyor” diyor.

Image copyrightAFP

Ayrıca Pavlosvki bir başka önemli noktaya dikkati çekiyor:

“Rusya genelde gerginliÄŸi tırmandırma sanatını iyi biliyor, gerginlikten çıkışı deÄŸil. EÄŸer bu sefer farklı bir ÅŸey olursa bu Ukrayna için de çıkmazdan kurtulmak için iyi bir sinyal olabilir. Çünkü orada da ilk adımın atılması lazım. Kiev bunu yapamaz.”

'Rusya köşeye sıkışmadan çekiliyor'

Moskovski Komosmoltes’in manÅŸetindeki Olga Bojyeva imzalı analizde, “Putin yine dünyaya ÅŸablonlara uymayan, sıra dışı ve herkesi ÅŸaşırtacak kararlar alma gücü olduÄŸunu gösterdi. Politik açıdan Putin kazançlı bir karar verdi. Afganistan’da ABD’nin haline düşmeden, köşeye sıkışmadan çekiliyor” deniyor.

Yazıda, “Suriye deneyimi, tüm dünyaya Rus ordusunun hızlı ve etkili ÅŸekilde, kendi sınırlarının çok uzağında operasyon yapıp hedefe ulaÅŸabileceÄŸini gösterdi. Putin’in kastettiÄŸi bu” diye ekleniyor.

Aleksandr Baunov, Suriye’de “herkesin IŞİD’e karşı birleÅŸtiÄŸi, ateÅŸkesin yürürlükte olduÄŸu, kimsenin kimseyi bombalamadığı” bir dönemde Rusya’nın çekilme kararı aldığını, bunun olumlu bir tablo yarattığını vurguluyor.

'Çekilme kararı yarım saatte alınmış bir karar değil'

DiÄŸer yandan Carnegie Moskova Enstitüsü’nden Aleksey MaleÅŸenko ÅŸu yorumu yapıyor:

"Eğer Rusya çekildikten kısa süre sonra Esad da iktidardan inerse Rusya'nın kazançlı çıktığı şüpheli olur. Ama Esad masada ve bir süre daha görevde kalırsa amaca ulaşıldı demektir. Tehlike, Rusya çekildikten sonra yeniden savaşın alevlenmesi. Putin bir şaşırtma ustası. Ama bu karar, yarım saatte alınmış bir karar değil. ABD ile müzakerelerde de sinyali verilmiş olabilir. Rusya rasyonel ama riskli bir karar aldı. Doğru bir karar olup olmadığında Suriye'deki gidişata bakarak karar vereceğiz. Özellikle Ukrayna'da ne olacağına bakmamız lazım."

Askeri uzmanlardan Anatoli Hramçihin ise, “Putin’in Suriye’ye girmekteki baÅŸlıca amacı Rusya’nın prestijini saÄŸlamak ve Batı’yı kendisi ile eÅŸit ÅŸartlarda konuÅŸmaya zorlamaktı. Bu amaç yerine getirildi” diyor.

Federasyon Konseyi Savunma ve Güvenlik Komitesi BaÅŸkanı Viktor Ozerov, “Rusya, Suriye’de barış gücü liderliÄŸine soyundu. ABD’de, Avrupa’da toplumsal düşünceleri deÄŸiÅŸtirdik” diye Putin’in kararını savunuyor.

Bu arada pek çok analist, Rusya’nın yaÅŸadığı ekonomik darboÄŸazda operasyon maliyetinin gittikçe dayanılmaz bir noktaya geldiÄŸi, iÅŸin ekonomik yönünün de Putin’in son kararında etkili olduÄŸu yorumunu yapıyor.

Image copyrightRIA Novosti

Cenevre’de müzakereler baÅŸlamışken Putin’in bu açıklamayı yapmasının ayrıca Esad’a “Sonsuza kadar senin için savaÅŸamayız, masaya otur ve uzlaÅŸ” mesajı olduÄŸu da düşünülüyor.

Suriye’de deniz ve hava üssünü güvenceye aldıktan sonra çekilme kararı alan Rusya’nın bir süre “bekle gör” politikası izlemesi bekleniyor.

S-400’ler ne olacak?

Image copyrightGetty

Bu arada Putin'in çekilme kararını ilan etmesinden sonra Türkiye açısından kritik olan bu soru da gündemde.

24 Kasım'da Rus uçağının düşürülmesinin hemen ardından Rusya'nın bölgeye yerleştirdiği S-400 füzeleri, güney sınırını Türkiye için fiilen "uçuşa yasak bölge" haline getirmişti.

Rus hava savunma sistemleri S-400'lerin Suriye'de kalıp kalmayacağı sorusuna Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov lu yanıtı verdi:

"Bilmiyorum. Devlet Başkanı, Hmeymim ve Tartus üslerinin güvenliğinin havadan, karadan ve denizden sağlanması gerektiğini söyledi, bu açıklamayla yetineceğiz."