Elektrik faturalarının yükselme sebebi çok başkaymış

Yılbaşında yapılan zamlar arasında elektrik de vardı ve Türkiye’deki yaklaşık 38 milyon elektrik abonesi zamlanan faturaları bu ay ilk kez aldı. Aboneler, Ocak 2016 faturalarında artık bazı ayrıntıları göremiyor. Faturalarda yapılan deÄŸiÅŸiklikler tüketicilerin kafasını karıştırırken, tepkilere neden oldu.

43 LÄ°RALIK TÃœKETÄ°ME 23 LÄ°RALIK  DAÄžITIM BEDELÄ°

Hatırlanacağı üzere, elektrik faturalarında yapılan bir deÄŸiÅŸiklikle iletim bedeli, kayıp-kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli ve dağıtım bedeli toplanarak, tek bir kalem olarak gösterilmeye baÅŸlandı. Ancak dağıtım bedelinde yaÅŸanan ani artış tartışma konusu olurken, örneÄŸin bir elektrik abonesi Twitter’da “43 liralık elektrik tüketimine 23 lira dağıtım bedeli de ne demek oluyor?” diye sordu.

ZAM ORANI YÃœZDE 10.4

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) yetkilileri, yeni faturalarda vatandaşın en çok kafasını karıştıran kalemin dağıtım bedeli olduÄŸunu, ocak ayı faturalarına göre aralık ayındaki dağıtım bedelinde büyük bir artış ile karşılaşıldığını dile getirirken, “Tek tek kayıp ve kaçak bedelinde yapılan artışı, eski mevzuattaki tanımına göre dağıtım bedelindeki artışı, iletim bedelindeki artışı, sayaç okumada yapılan artışı hesaplamak mümkün deÄŸil. Ancak yeni tanımıyla dağıtım bedeli adı altında toplulaÅŸtırılan kalemdeki toplu artış hesap edilebilmekte ve bu zam oranı da yüzde 10.4” diyor.

ARTIK FATURALARDA GÖSTERİLMİYOR

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bugüne kadar elektrik faturasında yer alan kalemleri (aktif enerji, kayıp-kaçak- dağıtım, iletim vs.) ayrı ayrı onaylıyor, yayınlıyor ve faturalarda gösterilmesini zorunlu koşuyordu. Ancak başta kayıp-kaçak gibi bazı bedellere yönelik tepkiler ve açılan davalar sonucu, bu bedeller artık faturalarda gösterilmiyor.

"FATURADAKÄ° ARTIÅž GÄ°ZLEME NEDENÄ°YLE ARAÅžTIRILAMIYOR"

EMO yetkilileri, “Yeni tarifelerdeki dağıtım bedeli içerisine kayıp-kaçak bedeli, iletim bedeli ve sayaç okuma da dâhil edildi. Ellerine ocak ayı faturalarını alan vatandaÅŸlar dağıtım bedelini, aralık ayındaki dağıtım bedeli ile kıyasladıklarında büyük bir artışla karşılaÅŸtı. 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarihleri arasında geçerli faturalardaki dağıtım bedeline, vatandaÅŸların gördükleri ölçüde olmamakla birlikte, büyük bir artış yapıldı. Ancak bu artışın ayrıca miktarı faturadaki gizleme nedeniyle hesaplanamıyor. 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarihli faturalarda iletim bedelinin birim maliyeti 0.95 kuruÅŸ, dağıtım bedeli 4.005 kuruÅŸ, sayaç okuma bedeli ise kilovat saat başına deÄŸil fatura başına 59.2 kuruÅŸtur. Bu üç kalemle birlikte, ocak ayından önce elektrik maliyetine dâhil edilen 5.52 kuruÅŸluk kayıp-kaçak bedeli de bu kez dağıtım bedeline eklendi. Bunların tümünün 1 Ekim 2015’ten itibaren geçerli olan tarifedeki toplamı 10.761 kuruÅŸ. Ocak 2016 faturasında artık tek tek gösterilmeyerek, yalnızca dağıtım bedeli olarak belirtilen bu dört kalemin toplamı ise 11.841 kuruÅŸ. Yeni tanımıyla dağıtım bedeli adı altında toplulaÅŸtırılan toplu artış hesap edildiÄŸinde, bu zam oranı yüzde 10.4 oluyor” diyor.

NEYE NE KADAR ZAM GELDÄ° ANLAÅžILMIYOR

1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarihleri arasında geçerli olan eski tarifede, kayıp-kaçak bedeli dâhil olmak üzere elektrik birim maliyeti olarak faturalara 25.37 kuruÅŸ yazdığına iÅŸaret eden EMO yetkilileri, “Kilovat saat başına 5.52 kuruÅŸluk kayıp-kaçak bedeli çıkarıldığında, gerçek elektrik maliyeti 20.578 kuruÅŸ idi. Bu bedele bu ay itibariyle perakende satış hizmet bedeli dahil edildiÄŸinden, gerçek artış oranlarını bulabilmek için 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarifesinde 0.72 kuruÅŸ olarak yer alan perakende satış hizmet bedelini eklememiz gerekiyor. Böylece yeni tarifede, birim fiyatlar bölümünde ‘tek zaman’ (çok zamanlı tarife uygulanmayanlar için) ibaresinin karşısında yazan elektrik birim fiyatı, ocak ayı öncesinde 20.578 kuruÅŸ iken, ocakta yüzde 3.7 zam görerek 21.343 kuruÅŸa yükseldi. Bu zammın ne kadarının enerji maliyetleri, ne kadarının perakende satış hizmet bedeline yapılan artıştan kaynaklandığı ise faturalardaki gizleme nedeniyle hesaplanamıyor” ÅŸeklinde konuÅŸuyor.

"ZAMMIN YÃœZDE 60'A YAKINI ELEKTRÄ°K MALÄ°YETÄ°YLE ALAKASI YOK"

EMO yetkilileri, neye ne kadar zam geldiğini anlama olanağı kalmadığını ifade ederek, şunları kaydediyor:

“Perakende satış hizmet bedelinin dâhil edildiÄŸi elektrik maliyetinde yüzde 3.7, dört kalemin birden toplulaÅŸtırıldığı dağıtım bedelinde ise yüzde 10.4 zam yapıldı. Böylece tüketicinin faturasına yüzde 5.9 olarak yansıyacak zammın yüzde 60’a yakını, elektrik maliyetleriyle hiçbir ilgisi olmayan dağıtım bedeli kaleminden kaynaklanıyor. Elektrik maliyetleri artmak bir yana geçtiÄŸimiz dönemde düşüş gösterdi. Dağıtım bedelindeki zamda ise kayıp-kaçak bedelindeki artış etkendir. Yine dağıtım ÅŸirketlerinin özelleÅŸtirme bedellerini ve aldıkları kredileri ödeyemedikleri iddiasıyla savurdukları ‘iflas’ tehditleri ve kur artışı gibi piyasa koÅŸullarında üstlenmeleri gereken maliyetlere yönelik veryansınları da bu artışta etkili oldu.”

DÖRT NEDEN

Bir sektör temsilcisi ise “1 Ocak’tan itibaren EPDK, aktif enerji hariç tüm kalemleri dağıtım bedeli altında toplama kararı aldı. Bu baÄŸlamda artışın nereden kaynaklandığını tam olarak tespit etmek artık zorlaÅŸmış olsa da, ÅŸu sebeplerden kaynaklandığını düşünüyoruz:

1) Artan kayıp-kaçak oranlarındaki artış ve kayıp-kaçak hedeflerinin uygulamadan kaldırılarak, gerçekleşmelerin tarifeye yansıtılması;

2) YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) bedeli, artan döviz kurları ve YEKDEM’den faydalanan kapasitede önemli bir artış oldu;

3) Artan serbest tüketici sayısının dağıtım müşterilerinin tüketim profilini olumsuz etkilemesi;

4) DoÄŸalgaz tarifelerinde indirim yapılmaması. Yap-iÅŸlet ve yap-iÅŸlet-devret santrallerine satılan doÄŸalgaz bedelinin yüksek olması nedeniyle dağıtım ÅŸirketlerine satış fiyatı da piyasa fiyatlarına kıyasla yüksek kaldı” yanıtını veriyor.

"FATURALAR SADELEÅžTÄ°"

Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet Bülent Deniz, 1 Ocak 2016 tarihinde yenilenen Tarifeler Yönetmeliği ve buna bağlı alt mevzuatta değişiklik olması sebebi ile elektrik faturalarının ve elektrik tarifeleri metodolojisinin değiştiğine işaret ederek, şöyle konuştu:

“Ocak ayı itibarı ile artık elektriÄŸin kendisine ödediÄŸimiz net enerji bedeli, elektriÄŸin üretildiÄŸi yerden evimize gelene kadarki süreçte verilen hizmetlerin toplamı olan dağıtım bedeli ve son olarak da fon ve KDV eklenerek fatura toplamı bulunuyor. Dağıtım bedelinin altına iletim bedeli, kayıp-kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli eklendi. Yine çok tartışmalı bir konu olan perakende satış hizmet bedeli dağıtılarak, bir kısmı net enerji bedeline girerken, bir kısmı da dağıtım bedeline eklendi. Yapılan bu deÄŸiÅŸikle EPDK birçok sorunu çözmüş oldu. 2011 yılından beri dava süreci devam eden fonların kayıp-kaçak bedeli ve net enerji bedeli üzerinden tahsil etme sorunu, kayıp-kaçak sorunu ve tüketim arttıkça maliyet artmamasına raÄŸmen TL olarak artan tutara sahip perakende satış hizmet bedelini kaldırdı. Faturanın sadeleÅŸmesine Elektrik Piyasası Kanunun ÅŸeffaflık ilkesine aykırı olduÄŸunu iddia edenler olduÄŸu gibi tüketiciye daha anlaşılabilir bir faturanın gönderilmesinin faydalı olacağını söyleyenler de bulunmakta” 

Ä°ÅŸte Twitter’dan bazı yorumlar:

* Elektrik faturasına, kullanım ücretinin YARISI kadar dağıtım bedeli eklenmiş. Dağıtım bedeli, geçen aya göre % 300 zamlanmış.

* 43 liralık elektrik tüketimine 23 lira dağıtım bedeli de ne demek oluyor?

* 40 TL’lik tüketime 100 TL fatura geldi. Dağıtım bedeli adı altında vatandaÅŸa resmen kazık atılıyor.

* İstanbul Anadolu Yakası Enerjisa Elektrik faturalarındaki soygundan haberiniz varmı? 117 TL faturada 33 TL dağıtım bedeli, 30 TL vergi var!!

* Ulan kullandığım...465 kw elektrik..89,76 tl...+51 tl dağıtım bedeli +26 tl kdv +vs =175 tl..

* 144 tl’lik elektrik faturasının 75 tlsi kullanım bedeli 40 tlsi dağıtım geriye kalan vergi! özelleÅŸtirme liberal ekonomi çok güzel gelsenize

* BoÄŸaziçi Elektrik’e ait faturada, vatandaşın dağıtım bedeli hizmeti Aralık’ta 7 TL, Ocak 2016 37 TL. Neden? Çünkü gizli zam yapıldı.

* Elektrik faturalarında şimdi de dağıtım bedeli soygunu var. Son 4 faturadaki Dağıtım Bedeli 4.71 TL, 8.09 TL, 8.44 TL ve 21.52 TL.

* Elektrik faturasında dağıtım bedeli tüketim bedelinin %50si hep mi böyleydi zam mı gelmiş?

* Sn. Bakanım elk. faturasında 26.38 TL dağıtım bedeli nedir.Bi bize mi elektrik veriliyor da böyle bi dağıtım bedeli alınıyor?

Kaynak: Hürriyet