Sur: Çatışma bölgesinde 'seyyar muhtar' olmak

Bu sözler, günlerdir sokağa çıkma yasağının sürdüğü Diyarbakır'ın Sur İlçesi Ziya Gökalp Mahalle Muhtarı Muhsin Sayan'a ait.

Yaklaşık 780 evin bulunduğu, altı binin üzerinde nüfusunun olduğu mahalle bu günlerde yasak kapsamında değil.

Ancak, bu mahalle de kısa süre de olsa Sur'un diğer mahalleleri gibi çatışmalardan nasibini aldı.

Diyarbakır'ın, kent tarihi açısından önemli ailelerinden Cemilpaşaların, HDP'li milletvekili Altan Tan'ın ailesinin ve MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural'ın ailesinin yaşandığı bir mahalle.

Tarihi Ziya Gökalp Müzesi, Cemilpaşa Evi, Behrampaşa Konağı ve Melikahmet Hamamı gibi 50'ye yakın tescilli tarihi yapının bulunduğu, daracık sokaklarıyla ünlü mahalle, adını Diyarbakırlı sosyolog, şair, Türk siyasetçi Ziya Gökalp'tan alıyor.

'İlk hendekler 7 Haziran'ı takiben kazıldı, daha sonra hemen kapatıldı'

Muhtar Muhsin Sayan'ın anlatımlarına göre, mahallede ilk hendekler 7 Haziran seçimleri sonrası kazıldı, ancak kısa süre içinde güvenlik güçleri tarafından kapatıldı.

Aylarca mahallede sakinlik hâkimdi. Ancak ona göre 26 Ocak gecesi her şey aniden başladı. Mahalleli sabah uyandığında, özellikle Lale Sokak civarında hendek ve barikatlarla karşılaştı.

Diyarbakır Valiliği kararıyla mahallede sokağa çıkma yasağı ilan edildi, ardından operasyonlar gecikmedi.

Sur'un diğer mahallerinde yaşanan çatışmalar, Ziya Gökalp Mahallesi'ne de sıçrayınca, halk çareyi göç etmekte buldu.

Image copyrightBURHAN EKINCI

Muhtar Sayan, "Çatışmalar başlayınca halk tedirgin oldu. Hendeklerin kapatılması için emniyeti arayan vatandaşlar da vardı. İnsanlar sadece üstündekileriyle evlerini terk etti. Mahallenin yüzde 80'i göç etti. Biz de evimizi terk etmek zorunda kaldık" diyor.

Aklı çelik kasadaydı

Sayan ailesi merkez Bağlar ilçesinde bir ev kiralamış, beş çocuğunu yanına almıştı ama akılları muhtarlık binasındaydı.

28 Ocak sabah saatlerinde muhtarlık binası bombalandı. Binanın kimler tarafından nasıl bombalandığını sorduğumda Sayan, "Bilmiyorum. Bana 'iki bidon dolası bomba patlatıldı denildi" yanıtını veriyor.

Bombalama haberi sonrası Muhsin Sayan hemen Sur'a gitmek istedi ancak yasak sürüyordu ve mahalleye girişlere izin yoktu.

Muhsin Sayan, bir gün sonra ara sokaklardan mahallesine girebildi. Muhtarlık binası ve yanındaki işyerleri bombalama sonucu yerle bir olmuştu.

Muhtar Sayan, güvenlik güçlerinin uyarılarına rağmen "muhtarlık mührümü almalıyım" diyerek, yığıntılar arasında dolaşmaya başladı.

Onun ulaşmak istediği aslında çelik kasasıydı.

Image copyrightBURHAN EKINCI

Sayan, o anları şöyle anlatıyor.

"Her yer yıkılmıştı. Bina dümdüz olmuştu. Tek tesellim can kaybının olmamasıydı. Oğlum Uğur, 26 yaşında. Hizmet sektöründe bir işte çalışıyor. Yıllar içinde biriktirdiği paralar vardı. Bizim de yardımımızla beş bilezik, 1.5 metre altın zincir, bir Trabzon seti altın ile 2.300 dolar para biriktirmiştik. Görüştüğü bir kız vardı, evlenmeyi düşünüyordu. Nişan yapmayı düşünüyorduk. Yığıntılar içinde çelik kasayı buldum ancak bomboştu. Olup bitenlerden oğlum da etkilendi, kızdan ayrıldı, şimdi evlenmeyi düşünmüyor."

Ziya Gökalap Mahalle Muhtarı bunun üzerine mührünü aradı, molozlar arasında buldu.

Hüzünlü ve çaresiz mahalleyi terk etti.

'Her iki tarafa da kırgınlık var'

Şimdilerde mührünü yanından ayırmayan Sayan, mahallelilerle randevulaşarak işlemlerini hallediyor.

Mahallede sokağa çıkma yasağı kaldırılınca evlerine dönenler oldu. Sayan, geleceğin belirsiz olduğunu bu yüzden şimdilik dönmeyi düşünmediklerini söylüyor.

Muhtar Sayan'a göre, çözüm sürecinde yakalanan huzur ortamından sonra çatışmaların yeniden başlamasından dolayı halkta kırgınlık var.

Sayan, "O huzur ortamını bulmuşken yeniden savaş ortamına girilmesi kötü oldu. Bomba, silah sesleri altında çocuklarımız nasıl eğitim görecek? Çocuklarımızın psikolojisi bozuldu. Lise 1. sınıftaki oğlum okulunu bıraktı. Şehir merkezinde bunların yaşanmasını istemezdik. Her iki tarafa da kırgınlık var" diyor.

Ziya Gökalp Mahalle Muhtarı Muhsin Sayan, çözüm sürecine yeniden dönülmesini istiyor:

"O süreçte huzurluyduk. Kimsenin burnu kanamıyordu. Güzel bir ortam vardı. Gece yarılarına kadar dışarıdaydık. Şimdi saat beşten sonra eve kapanıyoruz. Asker, polis, gerilla öldüğünde içimiz yanıyor. Kimsenin ölmesini istemiyoruz."