Hint Kast Sistemi

          Kast sistemi Hindistan’da toplumu farklı gruplara ayrıştırıyor. Sistemin karmaşıklığından ötürü pek çok sosyolog, ‘kast’ın tam olarak tanımlanamayacağı konusunda hem fikir.

Fakat en basit haliyle kast; sömürgeciliÄŸin getirdiÄŸi toplumsal ve ekonomik deÄŸiÅŸikliklerden beslenmiÅŸ, tarihi dinsel köklere sahip toplumsal bir düzen. Sözcük olarak kast, Portekizce’de ırk, cins, soy anlamına gelen ‘casta’ sözcüğünden türüyor. Aile veya toplumsal sınıftan gelen eÅŸitsizlikler Hindistan’da halen var.

Kast sisteminde anlaşılması gereken 2 kavram

Hint toplumunda sosyal sınıflara ( eski Vedik toplumuna kadar geri giden ‘Varna’ ) veya ailelere (aile mesleÄŸiyle iliÅŸkili olan ‘Jati’ ) göre belirlenen kastların olduÄŸu kanıksanmış durumda. Aileden gelen kastlar genellikle toplumsal kastlarla baÄŸlantılıdır. Günümüz kastları 19. yüzyılın ikinci yarısında bazı sosyal sınıflara özel görevler atayan Ä°ngiliz sömürgecilerin yarattığı toplumsal deÄŸiÅŸikliklerden kaynaklanır.

Varna kast sistemi

Varma sözcüğü aslında renk anlamına gelir. Eski Hindu literatürüne dayanan bu sistem Hintleri Vedik toplumundan kalan 4 temel sınıfa ayırır.

• Ruhbanlar veya öğretmenler (Brahmin)*

• Yöneticiler veya savaşçılar (Kshatriya)*

• Zanaatkarlar veya tüccarlar (Vaishya)*

• İşçiler veya hizmetkarlar (Shudra)*

Hiçbir kategoriye uymayanlar ise kabile üyeleri ve ‘dokunulmazlar’dır (Dalit). Tamil dilinde davulcu anlamına gelen ‘parya’ da onları tanımlamak için kullanılan sözcüklerden; fakat olumsuz anlamı nedeniyle Dalitler bu kelimeyi tercih etmiyor.

Üç üst sınıfa kabul ediliş ergenlik döneminin sonunda başlıyor ve ikinci bir doğum olarak görülüyor. En alt sınıf olan Shudraların ise kabul edilme durumu yok, sadece bir kez doğuyorlar.

Jati kast sistemi

Bazı sosyologlar iş bölümünü Varna kastı içerisinden Jati gibi daha küçük kastların çıkmasının sebebi olarak görüyor. Jati sözcüğü doğum anlamına geliyor. Aile ve mesleğe bağlı olarak binlerce Jati topluluğu bulunmaktadır. Günümüzde bu kastlar arasında geçiş kolaylaşmış olsa da orta çağdan kalma evlilik kurallarını değiştirmek halen zor. Jatiler toplumları içerisinde düşüp yükselebilirler, eski Jatiler ölürken yenileri doğabilir.

Bağımsızlık öncesinde Hindistan’da yalnızca Jati kastları arasında geçiÅŸ mümkündü.

Kast sistemi Hindistan’ı nasıl etkiliyor?

Kast sistemi toplumsal farklı kademelerinden gelenler başta olmak üzere kişilerin birbirleriyle olan etkileşimlerini düzenliyor. Kuralların getirdiği birkaç sınırlama:

• toplumsal baÄŸlar: üst kademe kastları alt kademeler ile iliÅŸki kuramaz

• coÄŸrafi ayrılıklar: üst kademe kastları merkezde yaÅŸarken alt kademeler çevre bölgelerde ikamet eder.

• zengin üst kademeler fakir alt kademelerden faydalanır

• BM’nin 2005 yılında yayımladığı bir rapora göre kast kaynaklı ÅŸiddet olayları Hindistan’ın yüzleÅŸmesi gereken sorunlardan. Sadece 1996 yılında Dalitlere karşı 31 binden fazla nefret suçu gerçekleÅŸtirildi.

Günümüz Hindistan’ı kast sistemini nasıl idare ediyor?

• Anayasal olarak alt kastlara karşı ayrımcılık yasaklanmış durumda.

• Bağımsızlık sonrası kastları arası geçiÅŸi kolaylaÅŸtırmayı hedefleyen pek çok yasa yürülülüğe girdi.

• Bu yasalar, hükümet görevleri için kotalar ile istihdam ve eÄŸitim fırsatlarını içeren pozitif ayrımcılık uygulamalarını hayata geçirdi.

*Yerel hükümetler bu kuralların düzgünce uygulanabilmesi binlerce kast ve cemaati yeniden tanımladı.

• Düşük kastlara Planlı Kastlar veya Planlı Kabileler olarak yeniden statü verildi.

• Yeni düzende kastın toplumsal kademesi ne kadar düşükse bir o kadar hak kazanıyor. Bu sistem Hindistan’a öylesine yabancı ki kastlar daha fazla avantaj elde etmek adına en düşük kademenin statüsüne ulaÅŸmaya çalışıyor.