Körfez'in 'Suriye' mesajları

Katar Savunma Bakanı Halid Bin Muhammed El Atiyye Ankara’da. Türkiye’nin Katar’da bir askeri üs açma kararının ardından Türkiye’ye gelen El Atiyye, BaÅŸbakan DavutoÄŸlu ve CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ile görüşecek.

Türkiye’nin bölgede açtığı ilk büyük askeri üs olan Katar’daki üs, Ankara’nın bölgede güvenlik yatırımlarının ve Körfez ülkelerinin ABD ile yakınlaÅŸan Ä°ran’a karşı iÅŸbirliÄŸi arayışının bir sonucu. Pazartesi günü yapılacak ziyarette hem üsle ilgili teknik detayların hem de Suriye sahasında yaÅŸanan son geliÅŸmelerin görüşülmesi planlanıyor.

Körfez'in "Suriye'ye kara birliği" mesajları

Suriye’de rejim güçleri Rus hava bombardımanının da yardımıyla Halep’in kontrolünü ele geçirmeye çok yakın. Kent merkezi, kuzeydeki kırsaldan koptu. Böylece Halep’in merkezindeki bölgeler Türkiye’den gelen ikmâl yollarından en önemlisini kaybetmiÅŸ oldu. Åžu anda muhaliflerin Türkiye'yle baÄŸlantısı sadece 3 kilometre geniÅŸliÄŸinde. Bu bölgede de çatışmalar sürüyor. Halep ile baÄŸlantısı kesilen Azez koridoru, muhaliflerin can damarı. Rejimin Ä°dlib'e doÄŸru ilerlemesi de söz konusu.

Sahada rejim güçleri böylesine güçlenmiÅŸken ABD öncülüğündeki koalisyon ülkeleri ise sadece IŞİD’le mücadeleye odaklanmış durumda. Rejimle savaÅŸan muhaliflere ciddi bir destekte bulunmayan koalisyon ülkeleri ve ABD; IŞİD’le mücadele etme bahanesiyle Suriye hava sahasına giren ancak bombardımanın yüzde 90’ını rejimle savaÅŸan Arap ve Türkmen muhaliflere yönelten Rusya’ya karşı da seslerini etkili bir ÅŸekilde çıkarmıyor.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre PKK'nın Suriye kolu PYD'ye bağlı YPG güçleri de muhaliflere kuzeybatıdan baskı yapıyor.

Bu geliÅŸmeler Suriye sahasında, özellikle kuzeyde rejim, IŞİD ve PYD’nin var olduÄŸu, ılımlı muhalefetin silindiÄŸi bir tablo oluÅŸmasına yol açıyor.

Bu tabloda, Suriyeli muhalifleri destekleyen Körfez ülkelerinden sırasıyla ‘askerin sahaya girmesi gerektiÄŸine’ yönelik açıklamalar geliyor. Ancak açıklamalarda “IŞİD’le mücadele” ve “koalisyonla iÅŸbirliÄŸi içinde” vurgusu yapılıyor.

Riyad: Bir kara operasyonu gerekli

Ä°lk açıklama, Körfez ülkeleri içinde en güçlü olan ve Suriye’de ılımlı muhalefete silah ve eÄŸitim desteÄŸi veren, Türkiye ile aynı noktada olan Suudi Arabistan’dan geldi. Uzun süredir Yemen’de Ä°ran destekli Husilerle çatışan ve kaynaklarını Yemen’e kaydırdığı için Suriye sahasında etkisi azalan Suudi Arabistan, ABD liderliÄŸindeki uluslararası koalisyonun kabul etmesi durumunda, IŞİD'e karşı savaÅŸmak üzere Suriye'ye kara gücü göndermeye hazır olduklarını açıkladı.

4 Åžubat günü gazetecilerin sorularını yanıtlayan Suudi Arabistan ordu sözcüsü General Ahmed Asseri, ABD liderliÄŸindeki uluslararası koalisyonun kabul etmesi durumunda, IŞİD'e karşı savaÅŸmak üzere, Suriye'ye asker gönderebileceklerini söyledi: 

"Biliyoruz ki, hava saldırıları yeterli değil ve bir kara operasyonu gerekli. Daha iyi sonuç alabilmek için her iki operasyonu da birlikte yürütmemiz lazım."

Asseri, Yemen'de önemli bir deneyim elde ettiklerini ve bu deneyimi Suriye'de kullanabileceklerini belirtti. Sözcü Asseri, Suriye'ye gönderebilecekleri asker sayısı hakkında ise yorum yapmadı.

Suudi Arabistan, IŞİD'e karşı oluşturulan uluslararası koalisyonun bir parçası. Suriye'deki IŞİD hedeflerine yönelik hava operasyonlarına savaş uçaklarıyla destek veriyor.

BaÅŸbakan DavutoÄŸlu 30 Ocak’ta Suudi Arabistan’a resmi bir ziyaret gerçekleÅŸtirmiÅŸ, Suriye sahasında yaÅŸanan geliÅŸmeleri de Kral Selman Bin Abdülaziz, Savunma Bakanı Prens Muhammed Bin Selman ve DışiÅŸleri Bakanı Adil El Cubeyr ile yaptığı görüşmelerde masaya yatırmıştı.

Bahreyn’den ‘koalisyon’ ve ‘rejim’ vurgusu

Suudi Arabistan’dan bir gün sonra, 5 Åžubat günü Bahreyn’in Londra Büyükelçisi Favaz Bin Muhammed El Halife de bir açıklama yaparak “Suudi Arabistan ile ittifak halinde” Suriye sahasına asker göndermeye hazır olduÄŸunu duyurdu. Reuters açıklamayı “Körfez Arap Ãœlkeleri’nin birleÅŸik askeri komutası altında” diye geçti.

Reuters’ın haberi geçmesinin ardından Büyükelçi bir açıklama daha yaparak, sahaya asker gönderilmesinin Körfez Arap ülkeleri deÄŸil, ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon’un komutası altında olacağını belirtti. Bu düzeltmeyle birlikte açıklamada Suriye’deki Suudi Arabistan giriÅŸiminin hem IŞİD hem de Esed rejimiyle mücadele etme amacı taşıdığı belirtildi.

Büyükelçi, Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi’nin Bahreyn’de yeni bir ortak deniz operasyonları merkezi açılacağını da duyurdu. “Ortak bir güç oluÅŸturulması, Suudi Arabistan liderliÄŸinde Körfez ülkelerinin bölgede harekete geçmek ve terörizmle savaÅŸmak konusunda kararlı olduÄŸunu gösteriyor” dedi.

Bahreyn Kralı Hamad Bin Isa El Halife Pazartesi günü Rusya’ya bir ziyaret gerçekleÅŸtiriyor. Rus Devlet BaÅŸkanı Putin ile Soçi’de bir araya gelecek olan kralın bu konuyu da masaya yatırması bekleniyor.

BAE: Binlerce askerden bahsetmiyoruz

Körfez ülkelerinden art arda gelen açıklamalara son olarak da BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE) eklendi. Pazar günü bir açıklama yapan DışiÅŸleri Bakanı Enver Gargash, “Suriye’de IŞİD’e karşı ABD öncülüğündeki uluslararası askeri koalisyonu eÄŸitmek ve desteklemek için sahaya asker göndermeye hazır olduÄŸunu” söyledi:

“Bizim pozisyonumuz başından beri bu oldu; DAEÅž’e karşı gerçek bir kampanya sahadaki elementleri de içermeli. Binlerce askerden bahsetmiyoruz ancak sahada yönlendirme yapacak, eÄŸitim verecek, destek saÄŸlayacak birliklerden bahsediyoruz. Bunun nasıl geliÅŸeceÄŸini görmemiz gerekiyor. Irak’ta son zamanlarda belirli bir aÅŸama kaydedildiyse de, DAEÅž’e karşı yürütülen çabaların yavaÅŸlığı sebebiyle BAE hayal kırıklığına uÄŸradı.”

Gargash, bu çabalarda ABD liderliğinin de şart olduğunu belirtti.

ABD: Memnuniyetle karşılıyoruz

ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, Suudi Arabistan’ın açıklamasıyla aynı gün ABD’de bir hava üssünü ziyareti sırasında haberleri “memnuniyetle karşıladığını” belirtti. “Koalisyonun parçası olan diÄŸer ülkeler de aynı zamanda çabalarını artırırsa baÅŸarıya ulaÅŸmak daha kolay olacaktır” dedi. Konuyu 10 – 11 Åžubat’ta Brüksel'de yapılacak NATO DışiÅŸleri Bakanları toplantısında ele alacağını, Suudi yetkililerle de görüşeceÄŸini; Brüksel’deki toplantılarda IŞİD’e karşı mücadeleyi yoÄŸunlaÅŸtırmak için daha geniÅŸ destek almak üzere çalışacağını söyledi.

Cuma günü Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest de konuyla ilgili konuÅŸtu, Suudi Arabistan’ın açıklamasını memnuniyetle karşıladıklarını söyledi. Ancak Suudi Arabistan’ın sahaya asker gönderme teklifinin önemli sayıda birliÄŸi mi yoksa sadece özel harekât gücünü mü kapsadığının net olmadığını belirtti.

Savunma Bakanı Carter, Kasım ayında ABD'de yayınlanan The Atlantic dergisine verdiÄŸi bir röportajda Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi ülkelerini (Suudi Arabistan, Katar, BirleÅŸik Arap Emirlikleri, Umman, Kuveyt, Bahreyn) ve Mısır’ı ‘IŞİD ve Ä°ran’a karşı savaÅŸmakta yeterince istekli olmamakla’ eleÅŸtirmiÅŸ; “Ä°ranlıların etkilerini kullanabildikleri alana bakarsanız, Ä°ranlıların oyunun içinde, sahada” demiÅŸti:

“Sahada, oyunun içinde olmalarından hoÅŸlanmıyoruz ama oradalar. Bizce bu çok açık, Körfez ülkelerine de anlatmaya çalışıyoruz, BirleÅŸik Arap Emirlikleri bunu anladı, etkilerinin olmamasının sebebi, özellikle Irak ve Suriye’de IŞİD’e karşı etkilerinin olmadığını hissetmelerinin sebebi, yüksek teknolojili savaÅŸ uçaklarına sahip olmaya, saha kuvvetlerini ve özel harekât kuvvetlerini eÄŸitmekten daha fazla önem vermiÅŸ olmalarıdır.”

Muallim: Tabutlarla geri dönerler

Cumartesi günü, Suudi Arabistan ve Bahreyn’in açıklamalarının ardından BaÅŸkent Åžam’da bir basın toplantısı düzenleyen Suriye DışiÅŸleri Bakanı Velid Muallim, sahaya girecek ‘akıncılara’ karşı koyulacağını ve evlerine ‘tabutların içinde’ geri gönderileceÄŸini söyledi:

“Suriye sahasına Suriye hükümetiyle anlaÅŸma yapılmadan girilmesi saldırgan bir hareket olur ve üzgünüz ki bu kiÅŸiler ülkelerine tabutlarla geri döner.”

Kaynak: Al Jazeera, Reuters, The Atlantic