"Rejim Uluslararası Ceza Mahkemesinde yargılanmalı"

Suriye iç savaşı baÅŸladıktan beÅŸ yıl sonra BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ä°nsan Hakları Komisyonu, rejimin gözaltına aldığı on binlerce kiÅŸiyi sistematik iÅŸkenceyle öldürmesini "imha" ve ‘insanlığa karşı suç’ olarak tanımladı ve BM Güvenlik Konseyinden harekete geçmesini istedi.

Komisyon, ‘Gözden Uzak, Gönülden Uzak’ adlı raporunda Nusra Cephesi ve IŞİD’in de sistematik iÅŸkence yaptığına ve yaÅŸam hakkı ihlallerinde bulunduÄŸuna dikkat çekti. Rapora göre özellikle IŞİD yargısız infazlar gerçekleÅŸtiriyor, katliamlar yapıyor. Nusra Cephesi de fidye almak ya da esir deÄŸiÅŸtirmek için insan kaçırıyor.

621 tanıkla görüşüldü

BM İnsan Hakları Komisyonu, rejimin Suriye'ye girişlerine izin vermemesi nedeniyle bu ifadeleri yerinde tespit edemediği ve sadece 621 tanıkla görüşerek bu raporu hazırladığına dikkat çekti. Rapor, rejimin emir komuta zinciri altında sistematik işkence yaptığını anlatıyor. Rapora göre, bu kitlesel hak ihlallerinden yalnızca rejim değil, üst düzey askeri yetkilileri, polisi ve işkencelerin farkında olmasına rağmen harekete geçmeyen Suriyeli memurları da sorumlu tutulmalı.

BM Ä°nsan Hakları Komisyonu’nun raporu, gözaltına alınanların bir çoÄŸunun tecavüz de dâhil cinsel saldırıya maruz bırakıldığını vurguluyor. Rapora göre, tutuklular ve gözaltındaki kiÅŸiler, kadın akrabalarına da tecavüz edilme tehdidiyle karşılaşıyor.

Rapordaki iÅŸkenceler

Rapor, işkencenin boyutlarını ortaya koyan detaylar da içeriyor. Örneğin 2014 yılında Seydnaya Cezaevi'nde cinsel organları kesilen bir tutukluya tıbbi müdahale yapılmadı ve tutuklu üç gün sonra kanamadan öldü.

Humus’ta bir tutuklu Filistin askısına alındı ve gözlerinde sigara söndürüldü, dövülerek öldürüldü.

Tutuklulara işkence sonrası tıbbi müdahale yapılmadığı gibi, tıp personeli de işkence yapılmasına katkıda bulunuyor.

Kötü koşullar da ölüm nedeni

Rapora göre, gözaltında ölümlerin tek nedeni işkence değil. Tutuklular, hijyenik olmayan koşullarda yaşamaya zorlanıyor, su bulamadıkları için idrarlarını içmek zorunda kalıyor. Çok az yiyecek veriliyor. Sırayla oturmayı gerektirecek kadar kalabalık ortamlarda tutuluyor ve bu şartlar altında bulaşıcı hastalıklar nedeniyle de ölüyorlar.

Tutukluların ölümü nedenlerinin başında ishal geliyor. Diyabet ya da kalp hastalığı gibi, kronik hastalıkları olan tutuklularsa, gerekli ilaçlar verilmeyerek ölüme terk ediliyor.

BM Şartı'nın 7. maddesine atıf

“Hükümet, öldürme, zalimce muamele, iÅŸkence, tecavüz, cinsel ÅŸiddet ve insan onurunu ayaklar altına alma gibi savaÅŸ suçları iÅŸlemiÅŸtir,” diyen raporun BM Güvenlik Konseyi’ne tavsiyeleri ise BM Åžartı’nın 7. Maddesi uyarınca harekete geçmesi. 7. Madde, dünya barışı tehlike girdiÄŸinde ya da insanlığa karşı suç iÅŸlendiÄŸinde askeri müdahalede dâhil kuvvetli yaptırımları düzenliyor.

İnsan Hakları Komisyonu, Uluslararası Ceza Mahkemesi ve diğer hukuki süreçlerin başlatılmasını, ilgili kişilerin de yaptırıma tutulmasını istedi.

Muhalifler: Yedinci maddeye atıf ilk ama sonuç beklemiyoruz

Suriyeli Muhalif Avukat Heysem Malih, BM Ä°nsan Hakları Komitesi'nin daha önce Suriye ile ilgili çok sayıda rapor hazırladığını ve o raporlarda rejimin ihlallerinin Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından ele alınmasını talep ettiÄŸine dikkat çekti. Malih'e göre, bu raporda yeni olan tek ÅŸey 7. fasıla atıfta bulunulması. Ancak  Malih, Rusya'nın BMGK'da böyle kararları veto etmesi nedeniyle bu raporun eyleme dönüşmesini beklemediklerini belirtti.

Kaynak: Al Jazeera