"Ertelemeyi düşünmüyoruz"

ABD DışiÅŸleri Bakanı Kerry ile Rus DışiÅŸleri Bakanı Lavrov’un kritik görüşmesi sona erdi. 25 Ocak’ta Cenevre’de yapılması planlanan Suriye görüşmelerinin baÅŸlayıp baÅŸlamayacağını belirleyecek olan görüşme sonrası Lavrov, görüşmelerin baÅŸlaması için “Son günü Åžubat’a ertelemeyi düşünmüyoruz” dedi.

Ä°ki bakanın Zürih’te yaptığı görüşme sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Lavrov, Orta DoÄŸu ve Kuzey Afrika ülkelerinde bölünme ve parçalanmaya yol açabilecek bir senaryoya karşı ABD ve Rusya’nın birlikte çalışacağını söyledi.

Bu bağlamda yapılacak Suriye görüşmelerinin en geç Ocak ayı içinde başlaması planlanıyordu. Gazeteciler görüşmelere katılacak muhaliflerin listesinde hâlâ anlaşılamadığını hatırlattı ve toplantının ertelenme ihtimali olup olmadığını sordu. Lavrov böyle bir düşünce olmadığını söyledi:

“Ocak ayının sonuna kadar hâlâ 11 gün var. Yani hâlâ zaman var. Son tarihi Åžubat ayına ertelemeyi düşünmüyoruz. ABD ve Rusya’nın pozisyonu budur. Bu müzakerelerin en kısa zamanda baÅŸlaması gerektiÄŸine inanıyoruz.”

Aralarında Türkiye’nin de olduÄŸu yirmiye yakın ülkenin bir araya geldiÄŸi Suriye Destek Grubu, 14 Kasım 2015’te Viyana’da toplanarak Suriye’de siyasal çözüm için takvimli bir yol haritası ortaya koymuÅŸtu.

Bu yol haritasına göre, rejim ve muhalefet 2016 Ocak ayında, altı ay içinde bir geçiÅŸ hükümeti oluÅŸturulması için görüşmelere baÅŸlayacak, 18 ay içinde de Suriye’de seçimler yapılacak.

CeyÅŸul Ä°slam için 'düzenleme yok’

8-10 Aralık’ta Riyad’da Yüksek Müzakere Konseyi oluÅŸturan Suriyeli muhalifler, bugün de rejimle masada müzakereleri yürütecek heyeti belirledi. Rejimin ve Rusya'nın 'terörist grup' olarak nitelendirdiÄŸi CeyÅŸul Ä°slam’ın siyasi bürosundan Muhammed AlluÅŸ da heyette yer alıyor.

Lavrov, CeyÅŸul Ä°slam ve Ahrar-ı Åžam’ı terör örgütü olarak gördüklerini tekrarladı. CeyÅŸul Ä°slam’ın müzakerelere katılmasıyla ilgili ABD ve Rusya'nın bir düzenleme yapıp yapmadığıyla ilgili soruya şöyle yanıt verdi:

“Düzenleme yok. Çünkü CeyÅŸul Ä°slam’ın orada olmaması gerekiyordu. BMGK kararına göre BM Genel Sekreteri özel temsilcisi Stefan De Mistura’nın davetiyeleri Riyad, Moskova ve Kahire’de toplanan muhaliflere göre belirleyip göndermesi gerekiyor. Muhalif grup listesi için biz kendi önerimizi sunduk, ABD de öyle. Suriye Destek grubu da aynısını yaptı. Eminim De Mistura geniÅŸ kapsamlı bir liste hazırlayacaktır.”

Lavrov’un ‘Moskova’da buluÅŸan muhalifler’ diyerek kastettiÄŸi, Esed’e yakınlığıyla bilinen Suriye içindeki muhalefet ve PYD. Bu grupların müzakerelere katılmasına ise, birinci ve ikinci Cenevre görüşmelerinde uluslararası alanda Suriye’nin meÅŸru muhalafet temsilcisi olarak kabul edilen Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Koalisyonu (SMDK) karşı çıkıyor.

SMDK’dan Yüksek Müzakere Konseyi Koordinatörü Riyad Hicab, üçüncü bir taraf dâhil edildiÄŸi takdirde muhaliflerin müzakerelere katılmayacağını söylemiÅŸti.

Bunun hatırlatılması üzerine Lavrov “Üçüncü taraf diye bir ÅŸey yok, herkes eÅŸit temelde” dedi ve listeye son halini De Mistura’nın vereceÄŸini tekrarladı.

‘Terör listesi’nde anlaÅŸmazlık

Viyana’da yapılan Suriye Destek Grubu toplantılarından, ortak bir terör listesi oluÅŸturulması kararı da çıkmıştı. Ancak Kasım ayında Ãœrdün’ün arabuluculuÄŸunda baÅŸlayan liste hazırlama süreci henüz sonlanmadı.

Rus DışiÅŸleri Bakanı, Rusya’nın Ahrar-I Åžam, IŞİD ve Nusra Cephesi’nin de terör listesine girmesi talebini de tekrarladı:

“Bu grupların terör faaliyeti yürüttüğüne dair belgelerimizi hazırladık. Terör listesine girecek grupların belirlenmesi süreci devam ediyor.”

IŞİD’in listeye girmesi üzerinde anlaÅŸma saÄŸlansa da Rusya’nın terör örgütü olarak kabul ettiÄŸi CeyÅŸul Ä°slam gibi muhalif gruplar, Riyad’da toplanan Suriye muhalefeti içinde yer alıyor ve rejimle oturulacak müzakere masasında olmak istiyor. Türkiye’nin terör örgütü olarak kabul ettiÄŸi PYD’yi ise Rusya müzakere masasında görmek istiyor.

Listelerin belirlenememesi sebebiyle, 25 Ocak’ta baÅŸlaması planlanan ‘Cenevre 3’ görüşmeleri için henüz BirleÅŸmiÅŸ Milletler de davetiyeleri göndermeye baÅŸlamadı.

Kerry'den 'insanî yardım baskısı'

Görüşmenin ardından ABD Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yaptı. Özellikle Madaya gibi işgal altındaki bölgelerde yaşayan Suriyelilere acil ve sürdürülebilir insanî yardımların ulaştırılması için Kerry'nin Rusya'ya Esed üzerindeki etkisini kullanmak üzere baskı yaptığı belirtildi.

Kaynak: Al Jazeera