Petrol fiyatları düştükçe Rus parası da eriyor

Yaptırımların kalkmasıyla Ä°ran’ın da petrol üretimini günlük 500 bin varil arttırması ve halihazırda arz fazlası yaÅŸanan petrol piyasalarında fiyatların daha da düşeceÄŸi yönündeki beklenti, ekonomisi büyük oranda petrol ihracatına dayalı Rusya’nın para birimindeki kan kaybını artırıyor.

Dolar/ruble paritesi, pazartesi 78,9’a kadar yükseldi. Bank of America Merrill Lynch’in araÅŸtırmasına göre, Rusya’daki bütçe açığının, petroldeki gerileme nedeniyle yüzde 3’ten aÅŸağıda tutulabilmesi için rublenin dolar karşısında 94-95 seviyelerine kadar düşmesi gerekiyor.

Merkezi Hollanda'da bulunan finans kurumu Rabobank’ın yayımladığı bir araÅŸtırmada da dolar/ruble paritesinin 80-90 seviyelerine geleceÄŸi, 100 seviyesinin ise mümkün olduÄŸu belirtildi.

Rus finans kurumu Opening’in Genel Müdürü Sergei Hestanov ise Rus Vestnik Kavkaza’ya verdiÄŸi röportajda, "Kudrin Formülü" kullanıldığında, rublenin yüzde 17 civarında daha zayıflayabileceÄŸini öngördü.

Kudrin Formülü’ne göre, Brent petrolün mevcut deÄŸeri, ruble/dolar paritesi ile çarpılıp petrolün ruble bazında varil fiyatına bölünerek, rublenin olası deÄŸeri hesaplanıyor.

BÜTÇE AZALTILMALI

Bu yılın bütçesini 50 dolarlık petrol varili fiyatına göre düzenleyen Rus hükümeti, fiyatların düşmesi nedeniyle bütçesini yeniden düzenliyor.

Ayrıca Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, geçtiÄŸimiz günlerde Rusya’da bütçe kesintisi olacağını duyurmuÅŸtu. Karara göre Rusya’daki resmi kurumlardan, bütçelerini yüzde 10 azaltacak ÅŸekilde düzenleme yapmaları istendi.

Siluanov yaptığı açıklamada, bütçenin yüzde 10 kısılmaması halinde, Rusya’da 1998’dekine benzer bir kriz yaÅŸanabileceÄŸi uyarısında bulundu.

Rusya Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev de petroldeki düşüşle mücadele edebilmek için hükümetin, ülkenin önde gelen banka ve enerji şirketlerindeki hisselerini satması gerektiğini vurgulayarak, ülkenin ekonomik yapısında gelişebilecek önemli bir değişikliğe işaret etti.

Rus devleti, ülkenin en büyük iki bankası Sberbank'ta yüzde 51, VTB'de ise yüzde 60,9'luk hissesini elinde tutuyor. Dünyanın önde gelen ve ülkenin en büyük petrol şirketi Rosneft'in özelleştirilmesi de hükümetin gündeminde bulunuyor.

Öte yandan son rakamlara göre, Rusya'nın rezerv fonu da Aralık 2015'te yaklaşık 9 milyar dolar azalarak, ocak itibarıyla 49,95 milyar dolara geriledi.

1998 KRÄ°ZÄ° ENDÄ°ÅžESÄ°

Rusya, önemli oranda düşen üretim, yüksek sabit döviz kuru ve büyük bütçe açığı gibi nedenlerle 1998 yılında ekonomik krize girmişti.

Uygulanan ekonomik reformların başarıya ulaşamaması ise ülkeden ciddi sermaye çıkışına yol açmıştı. Döviz krizini tetikleyen bu durum üzerine Rusya, borcunu ödeyemeyeceğini açıklayarak moratoryum ilan etmişti. Son ekonomik tabloya bakıldığında ise ruble, 18 yıl aradan sonra yeniden rekor düşük seviyelerden işlem görüyor.

Rusya'da 1998'de yaşanan krizin de ana nedeni, varil başına yaklaşık 18 dolara kadar düşen petrol fiyatlarıydı. Ancak uzmanlar, ülkenin mevcut döviz rezervleri 1998'e göre yaklaşık 9 kat daha fazla olduğu için ekonominin o yıllara kıyasla daha dirençli olduğunun altını çiziyor.

Ukrayna krizinden sonra uluslararası alanda ticari baÄŸları zayıflayan Rusya, petrol fiyatlarındaki önlenemeyen düşüş nedeniyle zor zamanlar yaşıyor. Moskova yönetimi, krizin önüne geçebilmek için attığı adımlarda da birçok sorunla karşı karşıya. Zira ülkeyi krize sürükleyen mevcut koÅŸullardan çekinen yerli yatırımcılar da yabancıların izinden giderek giriÅŸimde bulunmuyor. Bu durum, piyasaların canlanmasını engelliyor.

Ä°LK SÄ°YASÄ° KARIÅžIKLIK KAFKASLAR'DA BEKLENÄ°YOR

Siyasi gözlemciler, ekonomik gidiÅŸatın Kremlin'i yeni sorunlarla karşılaÅŸtıcağı uyarısında bulunuyor. BaÅŸta Kafkaslar olmak üzere içeride de birçok bölgenin ekonomiden kaynaklı huzursuzluk nedeniyle muhalif bir çizgiye yönelebileceÄŸine dikkat çekiliyor.r.

ULUSLARARASI ÖRGÜTLERDE RUSYA'NIN ROLÜ AZALACAK

Brics ve Avrasya BirliÄŸi baÅŸta olmak üzere lokomotif görevini üstlendiÄŸi birçok yabancı örgütte Rusya'nın rolünün azalması bekleniyor. Ekonomistlere göre bu boÅŸluÄŸun Pekin hükümeti tarafından doldurulması durumunda bunun ilk siyasi sonuçları, Orta Asya çekiÅŸmesinde yaÅŸanabilir.

Ayrıca uzmanlar, Rusya'nın uluslararası alanda yaÅŸadığı güçlüklerin Orta Asya ile sınırlı kalmayacağı görüşünde. Zira krizin baÅŸlangıcından bu yana dövizde büyük dalgalanmalar yaÅŸayan ülkeye son darbe de Ä°ran'a dönük yaptırımların kaldırılmasıyla geldi. Otuz dolar altına düşen petrol fiyatlarına raÄŸmen 80 ruble altında tutulmaya çalışılan dolar ve 100 ruble sınırından uzak olması istenen euro haftanın ilk günüyle birlikte yeni bir patlama yaÅŸadı. 

PETROLDE DÜŞÜŞ BİR SENE SÜREBİLİR

Petrolde düşüş eÄŸiliminin 3 ila 12 ay devam edebileceÄŸi tahmininde bulunan hükümet üyeleri söz konusu öngörülerine destek bulamıyor. Sıkıntının uzun yıllar sürebileceÄŸi gerçeÄŸi artık halktan gizlenemiyor. 

Son olarak Rusya BaÅŸbakanı Dmitri Medvedev, baÅŸta Ä°ran olmak üzere petrol piyasasına giren yeni oyuncuların fiyat riski oluÅŸturduÄŸunu ifade ederken, petrol fiyatlarındaki düşüşün uzun yıllar devam edebileceÄŸini itiraf etmek zorunda kaldı. Hükümet üyeleriyle 2016 bütçesini deÄŸerlendiren Medvedev, her türlü geliÅŸmeye karşı hazır olmaları gerektiÄŸini belirtti, 

PETROL 10 DOLARA KADAR GERÄ°LEYEBÄ°LÄ°R

Petrol varil fiyatının daha da büyük bir düşüşle 10 dolara kadar gerilemesi durumunda Rusya ekonomisini nasıl bir geleceÄŸin beklediÄŸi soRusu da sık sık gündeme geliyor. Merril Lynch ÅŸirketinin verilerine göre, petrolün varil fiyatının 10 dolara kadar düşmesi halinde Rusya’da dolar kurunun 115-130 ruble arasında olacağı, enflasyonun yüzde 20-23’e yükseleceÄŸi, ülkenin sıkıntılı zamanları için saklanan devlet fonlarının da en fazla beÅŸ ay içerisinde bitebileceÄŸi tahmin ediliyor. 

2016 federal bütçesinde ortalama petrol fiyatını 50 dolar olarak hesaplayan hükümet, dövizdeki sarsıntının ÅŸu an ulaÅŸtığı noktayı "en kötü senaryo" olarak niteliyordu. Ardı ardına gidilen revizyona raÄŸmen öngörülemeyen döviz rakamlarının yatırımlardan ithalata kadar birçok baÅŸlığa etki etmesi bekleniyor.

ÃœLKEDE PAHALILIK ARTIYOR

Ekonomisi darboÄŸazdan geçen Rusya'da hayat pahalılığı artmaya devam ediyor. Rus halkı zor günler geçiriyor. Yeni yılın ilk 15 gününe dair ekonomik göstergeler ve piyasalardaki geliÅŸmeler, halkın durumunun daha da kötüye gideceÄŸini gösteriyor. Olumsuz tablonun ilk etkileri sebze reyonlarına yansıdı. 

Sebze ve meyve fiyatlarında astronomik yükselme Rus halkında tepkiye neden oluyor. Yazılı ve görsel basında Putin eleÅŸtirileri artmaya baÅŸladı. Ã–zellikle Moskova’daki bazı süpermarketlerde fiyatlar yüzde 15 ila 20 oranında yükselmiÅŸ durumda. Rus halkının çok raÄŸbet gösterdiÄŸi salatalık 990 rubleye yani yaklaşık 39 lira'ya, domates 720 rubleye yani 29 liraya, havuç da 551 rubleye yani 21 liraya kadar yükseldi. 

SÄ°LAHLANMA Ä°SE SON SÃœRAT DEVAM EDÄ°YOR

Rusya'da 2000'li yıllarda baÅŸlatılan orduda modernizasyon çalışmaları, 2015 yılında hız kazandı. Rusya devlet baÅŸkanı Vladimir Putin, 2012'de, ordunun modernizasyonu için 2020'ye kadar 500 milyar dolar harcama yapacaklarını açıklamıştı. 2015 için savunma bütçesi, rekor bir düzeye çıkartılarak, 81 milyar dolar olarak belirlendi.

Bu rakam, ülkenin gayri safi milli hasılasının yüzde 4,2'sine denk geliyor. Ordudaki yeniden yapılanma kapsamında; Rus hava kuvvetleri bu yıl 113 uçak, 39 helikopter, 117 radar istasyonu, 5 askeri uydu, ve 600 uçaksavar füzeye sahip oldu. Rus kara kuvvetleri ise en çok geniÅŸleyen birim. 

RUSYA KATAR’A YANAÅžIYOR

Ambargolar ve yaptırımlar nedeniyle ekonomisinde zor günler yaÅŸayan Rusya, uluslararası alanda destek arayışını sürdürüyor. Son olarak Katar Emiri Hamad Bin Halife El Tani, Putin'in davetlisi olarak Rusya'daydı. El Tani ilk kez ziyaret ettiÄŸi Rusya'nın baÅŸkenti Moskova'da, Rus Parlamentosu'nun alt kanadı Duma'nın BaÅŸkanı Sergey Narışkin ile bir araya geldi. Suriye krizinin de ele alındığı görüşme sırasında El Tani, Rusya'ya büyük umutlar baÄŸladıklarını söyledi.

Rusya'nın Suriye baÅŸta olmak üzere OrtadoÄŸu ve Kuzey Afrika'daki sorunların çözümüne yardım edileceÄŸinden umutlu olduÄŸunu kaydetti. Narışkin ise ülkesi ve Katar arasındaki görüşmelerin OrtadoÄŸu ve Kuzey Afrika'daki sorunların çözümüne yardımcı olacağına inandığını belirtti. 

Narışkin, "Rusya ve katar arasındaki siyasal iÅŸbirliÄŸinin hedefi, çok büyük ve önemli bölgeler olan OrtadoÄŸu ve Kuzey Afrika'daki tehlikeli durumu normale döndürmek" ifadelerini kullandı. 

Rusya ziyareti devam eden Katar Emiri El Tani'nin, Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin'le görüşmesinin gündemi de, iki ülke iliÅŸkilerinin yanı sıra OrtadoÄŸu ve Kuzey Afrika'daki geliÅŸmeler. Görüşmenin bir diÄŸer baÅŸlığı da, Katar ve Rusya arasında ekonomik alanda iÅŸbirliÄŸi yönünde bilgi alışveriÅŸi.