100 milyar dolarlık İran pastası

Ä°ran’a nükleer programı nedeniyle yaklaşık 10 yıldan beri uygulanan uluslararası ambargo hafta sonu karşılıklı olarak atılan imzalarla resmen sona erdi.

Almanya ile BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 5 daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, Ä°ngiltere ve Fransa’nın oluÅŸturduÄŸu P5+1 grubu ve AB ile Ä°ran arasında devam eden Ortak Eylem Planı (KOEP) özellikle son iki yıldır yoÄŸun bir trafiÄŸe sahne oldu. 

Varılan anlaÅŸma sonucu Ä°ran, sahibi olduÄŸu nükleer santralı bir araÅŸtırma tesisine dönüştürürken elinde bulunan zenginleÅŸtirilmiÅŸ uranyum seviyesini de 12 tondan 300 kiloya indireceÄŸinin sözünü verdi. P5+1 ve AB ise bunun karşılığında Ä°ran’a uyguladıkları tüm ambargoları kaldırdıklarını duyurdu. Uzun süren müzakereler sonucu tarafların uzlaÅŸmaya varması ise siyasi olduÄŸu kadar ekonomi çevrelerince de olumlu karşılandı. BaÅŸta Avrupa olmak üzere dünyanın pek çok ülkesi Tahran’la yeniden ekonomik iliÅŸkilere baÅŸlayacağını duyurdu. Bu çerçevede Ä°ran’ın petrol ve doÄŸalgaz piyasalarında oynayacağı rol yeniden gündeme geldi.

78 MÄ°LYONLUK PAZAR YATIRIMCI BEKLÄ°YOR

Ãœlkenin küresel enerji piyasalarındaki ticaretinin yasaklanması bu kalemden gelen 150 milyar dolarlık gelirin 42 milyar dolara inmesine neden oldu. Ambargoların kalkmasıyla Ä°ran’ın ilk etapta petrol piyasalarına günlük 500 bin varillik bir kapasite ile girmesi bekleniyor. Bu geliÅŸmenin ise halen baskı altında olan petrol fiyatlarını hızla 20 dolar altına indirmesinden endiÅŸe ediliyor. DiÄŸer yandan 78 milyonluk nüfusuyla Ä°ran’ın yeniden pazar olarak dünya açılması ise pek çok ÅŸirketi sevindiriyor. Günlük tüketim malzemelerinden otomotive kadar pek çok üretici kuruluÅŸ, Tahran’la temasa geçmek için kolları sıvadı. Ayrıca ülkenin Batılı bankalarda bulunan 100 milyar dolarlık varlığının serbest kalması Ä°ran’ın da alıcı olarak piyasalara geri dönmesi anlamına geliyor. Yetkililer bu kaynaklarla ilk etapta ülkenin enerji altyapısını yenileyeceklerini duyurdu.

ANLAŞMA HERKESİN EKMEĞİNE YAĞ SÜRECEK

1- Ä°ran’ın uluslararası piyasalarda petrol ve doÄŸalgaz satışına yönelik getirilen kısıtlamalar kaldırılacak.

2- Ä°ran’ın enerji sektörüne yönelik altyapı projelerinde kullanılacak donanım satışları serbest kalacak.

3- Batılı ÅŸirketlerin Ä°ran’a ait petrol tankerlerini ve tesisleri sigortalamaları yeniden yasal hale gelecek.

4- Uluslararası finans piyasalarından çıkarılan İran ile yeniden küresel finansal işlemler yapılabilecek.

5- Başta bankalar olmak üzere finans kuruluşları İran ile yapılan ticari işlemler için finansman sağlayabilecek.

6- Ambargo nedeniyle özel kişi ve şirketlere getirilen sınırlamaların tamamı ortadan kalkacak.

7- İran, ambargoyla yabancı bankalarda dondurulan 100 milyar dolarlık varlıklarının kontrolüne kavuşacak.

8- Boeing ve Airbus uçaklarının sivil kullanıma yönelik yedek parça satışlarındaki sınırlama kalkacak.

9- Ä°ran’ın sivil havacılık ÅŸirketlerinin yeniden Avrupalı havaalanlarına inmelerine izin verilecek.

10- Ambargoların kalkmasıyla Batılı ÅŸirketlerin Ä°ran’a yönelik otomobil satışlarında herhangi bir engel kalmayacak.

Kaynak : Habertürk